Báo Cáo Dạy học phần tổ hợp của sách giáo khoa đại số và giải tích 11 nâng cao theo quan điểm kiến tạo

MỞ ĐẦU



Nghị quyết hội nghị lần thứ IV Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt nam( khoá VII, 1993) đã khẳng định rõ:
“Mục tiêu giáo dục- đào tạo phải hướng vào đào tạo những con người lao động tự chủ,sáng tạo, có năng lực giải quyết vấn đề thường gặp, qua đó góp phần tích cực thực hiện mục tiêu lớn của đất nước là dân giàu, nước mạnh,xã hội công bằng dân chủ văn minh’’
Về phương pháp giáo dục, phải khuyến khích tự học, phải áp dụng những phương pháp giáo dục hiện đại để bồi dưỡng cho học sinh năng lực tư duy sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề.
Nghị quyết TW2 (khoá VIII) của Đảng đã khẳng định: “Cuộc cách mạng về phương pháp giáo dục phải hướng vào người học, rèn luyện và phát triển khả năng suy nghĩ, khả năng giải quyết vấn đề một cách năng động, độc lập, sáng tạo ngay trong quá trình học tập ở nhà trường phổ thông”. Trong luật giáo dục năm 2005 tại điều 27 quy định về mục tiêu giáo dục phổ thông phải giúp học sinh “phát triển năng lực cá nhân, tính năng động, sáng tạo ”; tại Điều 28 quy định về nội dung, phương pháp giáo dục phổ thông: “Nội dung giáo dục phổ thông phải đảm bảo tính phổ thông, cơ bản, toàn diện, hướng nghiệp và có hệ thống; gắn với thực tiễn cuộc sống”, về phương pháp phải “phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh’’[10, tr. 20- 22].
Để thực hiện yêu cầu đó của xã hội, ngành giáo dục và đào tạo đã và đang tiến hành đổi mới rất mạnh mẽ bắt đầu từ mục tiêu, nội dung chương trình, sách giáo khoa, cách kiểm tra đánh giá đặc biệt là đổi mới phương pháp dạy học.



Đổi mới phương pháp dạy học được hiểu theo nghĩa là phát huy mặt tích cực của các phương pháp dạy học truyền thống, vận dụng các phương pháp mới theo hướng phát huy tính tích cực, độc lập, tăng cường các hoạt động tìm tòi, phát hiện của học sinh.
Lý thuyết kiến tạo là lý thuyết dạy học dựa trên việc nghiên cứu quá trình học của con người từ đó hình thành quan điểm dạy học phù hợp với cơ chế học tập đó.
Học là quá trình tự nhiên nhằm đạt được những mục đích có ý nghĩa cá nhân và là quá trình kiến tạo, khám phá tri thức mới từ những thông tin và kinh nghiệm, suy nghĩ, tình cảm của người học.
Theo các quan điểm của lý thuyết kiến tạo trong dạy học, người học tự "xây dựng" tri thức cho bản thân. Tri thức là sản phẩm của chính những hoạt động nhận thức của học sinh người học. Học là quá trình biến đổi nhận thức, cải tổ các kinh nghiệm theo hướng ngày càng chính xác, khoa học.
Trong chương trình môn toán ở trường trung học phổ thông, nội dung phần tổ hợp của sách giáo khoa đại số và giải tích 11 nâng cao là phần quan trọng góp phần hoàn thiện tri thức toán học phổ thông cũng như phát triển tư duy cho học sinh. Việc phát huy tính tích cực học tập của học sinh khi học nội dung này nhằm giúp họ nắm vững tri thức và phát triển tư duy là yêu cầu quan trọng. Mặt khác, nội dung này tuy mới, khó nhưng nếu biết khai thác tốt khi dạy giáo viên có thể tạo cho học sinh nhiều cơ hội để đồng hoá và điều ứng các kiến thức và kỹ năng đã có của họ giúp cho kiến thức mới được xác lập trở nên vững chắc, qua đó phát triển năng lực tư duy cho học sinh.
Từ những lý do trên, tôi xác định tên đề tài nghiên cứu là: “Dạy học phần tổ hợp của sách giáo khoa đại số và giải tích 11 nâng cao theo quan điểm kiến tạo”
1. Mục đích nghiên cứu


- Làm rõ cơ sở lý luận của dạy học môn toán theo quan điểm kiến tạo



- Đề xuất quy trình tổ chức dạy học phần tổ hợp của sách giáo khoa đại số và giải tích 11 nâng cao theo quan điểm kiến tạo nhằm góp phần nâng cao kết quả học tập của học sinh.
2. Nhiệm vụ nghiên cứu


- Nghiên cứu cơ sở lý luận của lý thuyết kiến tạo, quan điểm của lý thuyết kiến tạo trong dạy học toán.
- Đề xuất quy trình dạy học phần tổ hợp của sách giáo khoa đại số và giải tích 11 nâng cao theo quan điểm kiến tạo.
- Thiết kế 3 giáo án minh hoạ cho việc dạy học phần tổ hợp của sách giáo khoa đại số và giải tích11 nâng cao theo quan điểm kiến tạo.
- Thực nghiệm sư phạm để kiểm nghiệm tính khả thi và hiệu quả của phương án dạy học trên.
3. Đối tượng nghiên cứu


Quy trình tổ chức dạy học các khái niệm, định lý, qui tắc, bài tập toán tổ hợp được trình bày trong sách giáo khoa đại số và giải tích 11 nâng cao theo quan điểm kiến tạo.
4. Giả thuyết khoa học


Nếu tổ chức dạy học phần tổ hợp của sách giáo khoa đại số và giải tích 11 nâng cao theo quan điểm kiến tạo thì sẽ phát huy được tính tích cực và cải thiện kết quả học tập của HS.
5. Phương pháp nghiên cứu


6.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận


Thu thập và xử lý các tài liệu về lý thuyết kiến tạo; các tài liệu tâm lý học, lý luận dạy học, chương trình, sách giáo khoa hiện hành, các tài liệu hướng dẫn giảng dạy chương trình môn toán liên quan đến nội dung đại số tổ hợp.
6.2. Phương pháp thực nghiệm sư phạm


Thực nghiệm được tiến hành với đối tượng học sinh lớp 11 trường THPT nhằm kiểm nghiệm trên thực tiễn tính khả thi và hiệu quả của đề tài nghiên cứu.



6.3. Phương pháp thống kê toán học


Xử lý định lượng các kết quả thực nghiệm, làm cơ sở để chứng minh cho tính hiệu quả của đề tài nghiên cứu.
6. Những đóng góp của đề tài


- Đưa ra tương đối đầy đủ các quan điểm dạy học theo lý thuyết kiến tạo.


- Đề xuất quy trình dạy học phần tổ hợp của sách giáo khoa đại số và giải tích11 nâng cao theo quan điểm kiến tạo.
- Thiết kế 3 giáo án minh hoạ cho việc dạy học phần tổ hợp của sách giáo khoa đại số và giải tích 11 nâng cao theo quan điểm kiến tạo.
- Luận văn cung cấp một tài liêu tham khảo thiết thực góp phần giúp giáo viên thực hiện nhiệm vụ đổi mới phương pháp giảng dạy ở trường phổ thông trong giai đoạn hiện nay. Đồng thời, luận văn là tài liệu tham khảo cho sinh viên ngành Toán các trường Đại học và cao đẳng.