Luận Văn Đầu Tư Với Sự Phát Triển Kết Cấu Hạ Tầng Giao Thông Vận Tải Ở Việt Nam

Đầu Tư Với Sự Phát Triển Kết Cấu Hạ Tầng Giao Thông Vận Tải Ở Việt Nam
LỜI NÓI ĐẦU

Ngày nay chúng ta đang được chứng kiến tốc độ phát triển như vũ bão của các nền kinh tế trên thế giới cùng với sự bùng nổ của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật. Sự phát triển nhanh chóng của các phương tiện giao thông từ chiếc tàu thuỷ chạy bằng máy hơi nước đến những chiếc tàu biển có trọng tải lớn hàng trăm vạn tấn, từ những xe đạp thô sơ đến những chiếc ô tô có tốc độ hàng trăm Km/h, tầu hoả dần được thay bằng tầu điện ngầm, tầu cao tốc, tàu chạy trên đệm từ trường, rồi những chiếc máy bay hiện đại có thể nối liền khoảng cách giữa các quốc gia, giữa các châu lục. Một đất nước có tốc độ phát triển cao không thể phủ nhận vai trò vô cùng quan trọng của giao thông vận tải. Nó là cầu nối giúp các nước trên thế giới phát huy được tiềm năng, nội lực và hoà nhập với các nền kinh tế để giao lưu, học hỏi. Cùng với sự gia tăng nhanh chóng của các phương tiện giao thông và nhu cầu vận chuyển của con người đòi hỏi mọi quốc gia trên thế giới đều phải tập trung đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông hoàn chỉnh, hiện đại để góp phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển, trong đó có Việt Nam.
Việt Nam đang trong thời kỳ quá độ, cần chuẩn bị những tiền đề vật chất kỹ thuật làm nền tảng để đi lên chủ nghĩa xã hội thành công. Nhiệm vụ đặt ra trong thời kỳ này là phải xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế- xã hội hoàn chỉnh và đồng bộ. Trong đó kết cấu hạ tầng giao thông là bản lề quan trọng để phát triển cơ sở hạ tầng xã hội và là cầu nối giúp Việt Nam hội nhập kinh tế với các nước trong khu vực và trên thế giới. Kết cấu hạ tầng giao thông vận tải phát triển sẽ là chất xúc tác tích cực cho mọi hoạt động trong nền kinh tế phát triển nhanh. Vì vậy đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông là tất yếu và hết sức cần thiết đối với Việt Nam trong qúa trình công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước. Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã chú trọng tập trung đầu tư phát triển KCHTGTVT. Song thực trạng kết cấu hạ tầng giao thông ở nước ta hiện nay vẫn không thể đáp ứng được nhu cầu phát triển của nền kinh tế xã hội. Một câu hỏi đạt ra: “ Liệu vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đã tương xứng với vai trò của nó chưa?”
Vì vậy, em đã lựa chọn đề tài:
“ Đầu Tư Với Sự Phát Triển Kết Cấu Hạ Tầng Giao Thông Vận Tải Ở Việt Nam Giai Đoạn 2001-2010”​Với mong muốn tìm hiểu được phần nào thực trạng hoạt động đầu tư phát triển KCHTGT ở nước ta hiện nay với những thành tựu đạt được và những mặt còn tồn tại, để từ đó đề xuất ra những giải pháp khắc phục và nâng cao hiệu quả đầu tư.
Do khuôn khổ bài viết có hạn nên em chỉ đi vào nghiên cứu một số khía cạnh về đầu tư KCHTGTVT. Bài viết gồm 3 chương:
Chương I: Đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông vận tải ở các quốc gia.
Chương II: Thực trạng hoạt động đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông vận tải ở Việt Nam giai đoạn 2001-2005 và tác động của nó tới sự phát triển KCHTGTVT
Chương III: Phương hướng, kế hoạch và giải pháp đẩy mạnh đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông vận tải
Em xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Nguyễn Bạch Nguyệt- bộ môn kinh tế đầu tư và các cán bộ trong Vụ Tổng hợp kinh tế Quốc Dân- Bộ Kế Hoạch và đầu tư đã hưỡng dẫn và tạo mọi điều kiện cho em hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Tuy nhiên, do hạn chế của tài liệu thu thập được và kinh nghiệm hiểu biết còn ít nên bài viết không tránh khỏi những tồn tại, thiếu sót. Em kính mong nhận được những ý kiến đóng góp của các thầy cô và các cán bộ để bài viết của em được hoàn chỉnh hơn.



MỤC LỤC
Lời Nói đầu 1
Mục lục 3
Chương I: đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông vận tải ở các quốc gia 6
I. Đầu tư phát triển 6
1. Khái niệm và đặc điểm của đầu tư phát triển 6
1.1. Khái niệm đầu tư và đầu tư phát triển 6
1.2. Đặc điểm của đầu tư phát triển. 7
2. Phân loại đầu tư phát triển 8
3. Vai trò của đầu tư phát triển đối với toàn bộ nền kinh tế quốc dân 11
II. Giao thông vận tải và kết cấu hạ tầng giao thông vận tải 14
1. Khái niệm và vai trò của giao thông vận tải 14
2. Khái niệm và phân loại kết cấu hạ tầng giao thông vận tải 16
2.1. Khái niệm kết cấu hạ tầng và kết cấu hạ tầng giao thông vận tải 16
2.2. Phân loại kết cấu hạ tầng giao thông vận tải 17
III. Đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông vận tải 18
1. Sự cần thiết phải đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông vận tải 18
2. Đặc điểm của đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông vận tải 19
3. Các hình thức đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông vận tải 20
4. Các nguồn vốn đầu tư và các hình thức huy động vốn để phát triển kết cấu hạ tầng giao thông vận tải. 21
IV. Kinh nghiệm của một số quốc gia về đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông vận tải, bài học cho Việt Nam 24
1. Kinh nghiệm về phát triển hệ thống giao thông vận tải bền vững, hài hoà và bảo vệ môi trường. 24
2. Kinh nghiệm về quản lý hoạt động đầu đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông 25
3. Kinh nghiệm về việc xây dựng cơ chế chính sách đầu tư cho giao thông một cách hợp lý 25
4. Kinh nghiệm về phát triển hệ thống giao thông công cộng đô thị nhằm cải thiện bộ mặt giao thông đô thị ở Việt Nam 26
Chương II: Thực trạng đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông Vận tải ở Việt Nam giai đoạn 2001-2005 và tác động của nó tới sự phát triển KCHTGTVT 28
I. Vài nét về giao thông vận tải và sự cần thiết phải đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông ở nước ta hiện nay 28
1. Thực trạng kết cấu hạ tầng giao thông đô thị 28
2. Thực trạng kết cấu hạ tầng giao thông nông thôn 30
3. Thực trạng kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ 31
4. Thực trạng kết cấu hạ tầng giao thông đường sắt 31
5. Thực trạng kết cấu hạ tầng giao thông đường thuỷ (bao gồm thuỷ nội địa và hàng hải) 32
6. Thực trạng kết cấu hạ tầng hàng không. 33
II.Thực trạng đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông vận tải ở Việt Nam trong giai đoạn 2001- 2004 34
1. Tình hình thực hiện vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông vận tải 34
2. Tình hình thực hiện vốn đầu tư phát triển KCHT GTVT phân theo các loại hình giao thông. 37
2.1. Tình hình thực hiện chung 37
2.2. Tình hình thực hiện vốn đầu tư phát triển KCHT GTVT trong từng ngành giao thông 42
3. Tình hình huy động vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông vận tải. 54
3.1. Nguồn vốn huy động đầu tư phát triển KCHT GTVT 54
3.2. Cơ cấu nguồn vốn đầu tư phát triển KCHT giao thông 59
III. Đánh giá chung về những tác động của đầu tư tới sự phát triển kết cấu hạ tầng giao thông vận tải ở Việt Nam giai đoạn 2001-2004 62
1. Những tác động tích cực của đầu tư tới sự phát triển KCHTGTVT 62
1.1. Đầu tư làm gia tăng tài sản cố định cho nền kinh tế và cải thiện bộ mặt giao thông đô thị. 62
1.2. Đầu tư giúp nâng cao năng lực vận tải của các ngành giao thông 64
1.3. Một số công trình tiêu biểu thuộc lĩnh vực kết cấu hạ tầng giao thông được hoàn thành và đưa vào sử dụng đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế- xã hội. 68
1.4. Góp phần tăng doanh thu cho toàn ngành giao thông vận tải nói chung và làm tăng giá trị sản xuất công nghiệp GTVT (cơ khí ô tô, đóng tàu .) 69
1.5. Góp phần quan trọng trong việc giảm tai nạn giao thông và hạn chế tình trạng ùn tắc giao thông ở các đô thị lớn. 71
2. Một số tồn tại trong hoạt động đầu tư KCHTGTVT làm ảnh hưởng tới sự phát triển của chúng và nguyên nhân 73
2.1. Mất cân đối lớn giữa nhu cầu đầu tư và khả năng nguồn vốn 73
2.2. Cơ cấu đầu tư theo ngành và theo nguồn vốn chưa hợp lý. 74
2.3. Tình trạng đầu tư dàn trải, thất thoát, lãng phí và kém hiệu quả trong đầu tư xây dựng cơ bản của ngành giao thông. 75
2.4. Các công trình KCHT giao thông thiếu đồng bộ, không theo quy hoạch và chất lượng chưa đảm bảo tiêu chuẩn, tiến độ dự án chậm 76
2.5. Một số nguyên nhân chủ yếu 77
Chương III: Phương hướng, Kế Hoạch và giải pháp đẩy mạnh đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông vận tải 79
I. Phương hướng đầu tư xây dựng KCHT GTVT từ năm 2005 đến năm 2010 79
1. Phương hướng Phát triển hạ tầng giao thông đường bộ 79
2. Phương hướng phát triển hạ tầng đường sắt. 82
3. Phương hướng phát triển hạ tầng đường biển. 82
4. Phương hướng phát triển hạ tầng đường thủy nội địa. 84
5. Phương hướng phát triển hạ tầng hàng không 85
II. Kế hoạch vốn đầu tư phát triển KCHTGTVT giai đoạn 2005-2010 85
III. Một số giải pháp đẩy mạnh hoạt động đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông vận tải. 90
1. Đổi mới cơ chế, chính sách đầu tư cho phù hợp với chủ trương đa dạng hoá nguồn vốn đầu tư phát triển KCHTGT. 90
2. Xúc tiến việc tìm kiếm các nguồn vốn và phương thức huy động vốn để bổ sung và hỗ trợ cho vốn ngân sách. 91
3. Nâng cao chất lượng công tác lập kế hoạch. 92
4. Đổi mới và nâng cao chất lượng công tác quy hoạch 93
5. Giải pháp về quản lý hoạt động đầu tư phát triển KCHTGT 94
6. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát ở tất cả các ngành, các cấp 95
7. Hoàn thiện cơ chế đấu thầu và tăng cường quản lý công tác đấu thầu 96
8. Nâng cao năng lực đội ngũ tư vấn thiết kế và giám sát. 97
Kết luận 98
Tài liệu tham khảo 99