Sách Đấu trường đẫm máu – V. Blaxco Ibanhex

Đấu trường đẫm máu là một kiệt tác của văn hào V.Blaxco Ibanhex – một trong những đại diện tiêu biểu nhất của nền văn học hiện thực Tây Ban Nha đầu thế kỷ XX. Truyện không chỉ dừng lại ở việc khai thác phong tục đấu bò tót truyền thống của người dân Tây Ban Nha mà thông qua đó để diễn tả những biến cố xã hội được tái hiện bằng những điển hình từ hai cực. Một cực là những người lao động nghèo khổ, phải liều mạng thi đấu với bò tót để đổi lấy miếng ăn. Cực kia là giới thượng lưu với những ông chủ trang trại và các quý phu nhân cao quý đang dõi theo một cách thích thú thứ nghệ thuật thượng võ rùng rợn thách đố tính mạng con người. Không biết có bao nhiêu võ sĩ đấu bò tót là nạn nhân của những cái chết đau đớn, rùng rợn chỉ để mua vui cho đồng loại. Đó là một điều thật khủng khiếp và bất công. Những nhân vật và tình tiết trong cuốn truyện này sẽ minh chứng cho những nhận định trên.
Đấu Trường Đẫm Máu là một trong những công trình nghệ thuật vĩnh cửu của Blaxcô Ibanhex. Nó phản ánh đúng cái thực chất của xã hội mà Mác đã nhận xét từ lâu rằng: Ở Tây Ban Nha, giai cấp quý tộc đã tàn lụi vẫn còn cố bám lấy những đặc quyền xấu xa của nó. Đấu Trường Đẫm Máu khai thác một phong tục trong lịch sử nhưng không dừng ở sự sao chép phong tục mà đã dựng nó thành một sáng tạo văn học với nội dung hiện thực giàu tính chiến đấu và sức truyền cảm mạnh mẽ. Nội dung ấy còn có giá trị như một bản án với đầy đủ nhân chứng sống; ở đấy nạn nhân là chàng matađo xuất thân từ lớp nghèo và bị cáo là cả cái chế độ xã hội đang ngự trị Tây Ban Nha. Sau Đôn Kihôtê của Xécvăngtex, với Đấu Trường Đẫm Máu của Blaxcô Ibanhex được dịch và xuất bản lần này, chúng ta lại có dịp tiếp xúc với văn học hiện thực Tây Ban Nha, thưởng thức một kiệt tác làm rạng rỡ truyền thống hiện thực đó ở đầu thế kỷ hai mươi. Văn phong của Blaxcô Ibanhex không mượt mà và bay bướm nhưng ở ông bao giờ cũng là một sự mộc mạc sắc sảo, nồng nàn yêu thương và hừng hực chiến đấu. Tư tưởng tiến bộ và bút pháp ấy đã đem lại cho tác phẩm của ông một giá trị tố cáo mãnh liệt. Và, đó chính là thành tựu quan trọng đưa Blaxcô Ibanhex lên hàng những ngôi sao tiêu biểu nhất cho nền văn học hiện thực Tây Ban Nha, một nền văn học đã có thời làm rạng rỡ cả Châu Âu.