Tài liệu Đạo Học Lão-Trang. Chương I. Dẫn Nhập

Thiện, ác; họa, phúc; tốt, xấu là vấn đề luôn gây tranh cãi cho nhân loại, trong các triết thuyết, trên báo chí cũng như trong đời sống hàng ngày. Không ai tránh được vấn đề này. “Làm thế này là phải, làm thế kia là trái”, nói vậy là bàn tới thiện, ác rồi. Song với nhà Đạo học thì họ đặt vấn đề “Có thật thiện là tốt chăng?”, “Có thật ác là xấu chăng?”, “Có cái thiện nào tận thiện chăng?”, “Có cái ác nào tận ác chăng? “, “Bản chất của cái thiện là gì?”, “Bản chất của cái ác là gì?”


Quy luật sơ đẳng, cơ bản của Đạo học là: Ác là thiện và thiện là ác; họa là phúc, phúc là họa; tốt là xấu, xấu là tốt.


Nghe có vẻ nghịch lý. Nhưng cái thiện có được là do cái ác. Nếu ai cũng thiện hết thì ta không làm sao phân biệt được đâu là thiện đâu là ác. Nhân thấy hàng xóm ăn ở bất nhân (tức ác) mà ta dạy con cái ăn ở có nhân (tức thiện). Nhân thấy chiến tranh tàn bạo (ác) mà ta cổ vũ cho hòa bình (thiện). Vậy nói không có ác thì cái thiện cũng biến mất luôn. Học sử Việt, ta thấy không có sự tàn ác của quân Nguyên thì làm gì có cái vĩ đại (tức thiện) của Trần Hưng Đạo? Nếu Trần Hưng Đạo mà sinh vào thời khác, thời hòa bình thì làm gì có giặc cho ông đánh, tức không có vấn đề lớn cho ông giải quyết, do đó ông sẽ không vĩ đại (tức không thiện). Cái yếu kém thời bao cấp ở Việt Nam làm nảy sinh thời kinh tế mở cửa hiện nay làm dân chúng giàu hơn xưa. Bạn cứ đi làm việc ác đi, tỉ như trộm cắp, lừa đảo thì bạn thấy cái thiện hiện ra ngay: cảnh sát bắt bạn, và người ta sẽ yêu mến những ông cảnh sát đó, thêm nữa, những nạn nhân của bạn sẽ biết đề phòng hơn, bản lĩnh cao hơn. Vậy thiện do ác sinh ra, tức ác là thiện.


Tôi đọc báo Công An Thành Phố Hồ Chí Minh và gặp mẫu chuyện thú vị sau, xin hầu bạn. Chuyện có tên là Chiếc xe “bí ẩn”:


Ngô Văn Linh, 41 tuổi, sống ở Đà Nẵng, chạy xe thồ với chiếc Honda 81 cũ. Vào trưa 17-12-2004, anh đang ăn cơm trưa trong nhà, chiếc xe để ngoài hiên, không khóa. Một tên trộm mò tới, nổ máy rồi chạy. Cả nhà thấy vậy, la lên rồi chạy theo tên trộm. Vậy mà Linh vẫn phớt tỉnh, còn nói:”Chạy theo nó từ từ thôi, đừng chạy theo nó nhanh quá mà mệt. Nó không lấy được chiếc xe đó đâu!” Đúng như lời, chiếc 81 chỉ chạy được một quãng đường rồi dừng lại, chết máy. Tên trộm hoảng sợ, bỏ chiếc xe chạy bán mạng. Mọi người ngạc nhiên, hỏi anh có thiết bị thần kỳ “bí ẩn” nào vậy. Anh Linh cười ruồi:” Ôi, chiếc xe cà tàng này nhiều bệnh lắm. Ai không quen với nó không chạy được nó đâu.”


Một chiếc xe tồi thì khó hay không thể mất cắp. Cái gì dở, xấu thì không ai thèm, do đó mà an toàn. Cái xấu là cái tốt.


Ta cũng cần phải cân nhắc điều này khi gặp khó khăn, tai họa trong đời: khó khăn là phần thưởng cho người bản lĩnh cao. Cái khó, cái ác chỉ khó, chỉ ác đối với hạng bản lĩnh kém. Chẳng hạn, võ sĩ quyền Anh hạng nặng Mỹ nổi tiếng Mike Tyson đang ngồi trong một bar rượu, hai gã say chân nam đá chân chiêu xuất hiện, nói:”Mày có quả đấm, tụi tao có súng.” Mike Tyson nổi giận đánh hai gã. Hai gã để cho đánh rồi kiện Mike Tyson ra tòa. Ở đó, Mike Tyson phải bồi thường. Những người nổi tiếng dễ gặp những cảnh khiêu khích như vậy. Họ bị xem là những con bò sữa cho người khác vắt.