Thạc Sĩ Đánh giá tình trạng huyết áp và một số yếu tố liên quan ở bệnh nhân lọc màng bụng liên tục ngoại trú

MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ .1
Chương 1: TỔNG QUAN .3
1.1. ĐỊNH NGHĨA VÀ NGUYÊN NHÂN SUY THẬN MẠN TÍNH 3
1.1.1. Định nghĩa 3
1.1.2. Nguyên nhân .3
1.2. LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG CỦA SUY THẬN MẠN .4
1.2.1. Lâm sàng .4
1.2.2. Chẩn đoán .5
1.2.3. Giai đoạn suy thận mạn tính .6
1.3. ĐIỀU TRỊ SUY THẬN MẠN TÍNH 9
1.4. ĐIỀU TRỊ THAY THẾ .10
1.4.1. Ghép thận 10
1.4.2. Lọc máu bằng thận nhân tạo .10
1.4.3. Lọc màng bụng .11
1.5. BIẾN CHỨNG TRONG SUY THẬN MẠN TÍNH 19
1.5.1. Thiếu máu .19
1.5.2. Biến chứng tim mạch 19
1.5.3. Biến chứng về tiêu hóa .21
1.5.4. Biến chứng hô hấp 21
1.5.5. Biến chứng tâm-thần kinh 22
1.5.6. Rối loạn đông máu, chảy máu 22
1.5.7. Biến chứng xương khớp và nội tiết 22
1.6. TĂNG HUYẾT ÁP TRONG SUY THẬN MẠN TÍNH 23
1.6.1. Chẩn đoán và phân độ tăng huyết áp 23
1.6.2. Ảnh hưởng của tăng huyết áp lên các cơ quan đích .27
1.6.3. Điều trị tăng huyết áp ở bệnh nhân suy thận mạn tính .28
1.6.4 Các yếu tố ảnh hưởng đến tăng huyết áp ở bệnh nhân lọc màng bụng chu kỳ 31
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 33
2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: 33
2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân 33
2.1.2 Tiêu chuẩn loại trừ bệnh nhân khỏi nghiên cứu 33
2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .34
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 34
2.2.2. Cách thức tiến hành 34
2.2.3. Phương pháp xác định các chỉ số nghiên cứu 34
2.2.4. Xử lý số liệu .41
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .42
3.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG CỦA BỆNH NHÂN SUY THẬN MẠN TÍNH LỌC MÀNG BỤNG TRÚ LIÊN TỤC .42
3.1.1. Đặc điểm nhóm bệnh nhân nghiên cứu 42
3.1.2. Đặc điểm lâm sàng .44
3.1.3. Đặc điểm cận lâm sàng .46
3.1.4. Kết quả nghiên cứu về tính thấm màng bụng (PET) 50
3.2. ĐẶC ĐIỂM HUYẾT ÁP Ở NHÓM BỆNH NHÂN LỌC MÀNG BỤNG NGOẠI TRÚ LIÊN TỤC .52
3.2.1. Đặc điểm huyết áp động mạch .52
3.2.2. Các thuốc sử dụng trong quá trình lọc màng bụng ngoại trú liên tục 53
3.3. MỐI LIÊN QUAN GIỮA HUYẾT ÁP ĐỘNG MẠCH VỚI MỘT SỐ YẾU TỐ LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG Ở BỆNH NHÂN LỌC MÀNG BỤNG LIÊN TỤC NGOẠI TRÚ 56
Chương 4: BÀN LUẬN 59
4.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA NHÓM BỆNH NHÂN NGHIÊN CỨU .59
4.1.1. Tuổi và giới .59
4.1.2. Chỉ số BMI .60
4.1.3. Nguyên nhân suy thận mạn 61
4.2. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG CỦA BỆNH NHÂN LỌC MÀNG BỤNG NGOẠI TRÚ LIÊN TỤC 62
4.2.1. Các triệu chứng lâm sàng .62
4.2.2. Thể tích nước tiểu, mức lọc cầu thận và sự siêu lọc 63
4.2.3. Tình trạng thiếu máu 64
4.2.4. Đặc điểm tính thấm màng bụng .65
4.3. ĐẶC ĐIỂM CẬN LÂM SÀNG CỦA BỆNH NHÂN LỌC MÀNG BỤNG NGOẠI TRÚ LIÊN TỤC .68
4.3.1. Tình trạng rối loạn lipid máu 68
4.3.2. Tình trạng rối loạn điện giải .69
4.4. TÌNH TRẠNG TĂNG HUYẾT ÁP CỦA BỆNH NHÂN LỌC MÀNG BỤNG NGOẠI TRÚ LIÊN TỤC .70
4.4.1. Tình trạng huyết áp trước khi điều trị 70
4.4.2. Tình trạng huyết áp sau khi điều trị 72
4.4.3. Sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp 74
4.5. CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN TÌNH TRẠNG TĂNG HUYẾT ÁP Ở BỆNH NHÂN LỌC MÀNG BỤNG NGOẠI TRÚ LIÊN TỤC .76
4.5.1. Liên quan với các chỉ số lipid máu .76
4.5.2. Liên quan với tình trạng thiếu máu 78
4.5.3. Liên quan với số lượng nước tiểu, mức lọc cầu thận và creatinin huyết thanh 78
4.5.4. Liên quan với tính thấm màng bụng .80
KẾT LUẬN .81
KIẾN NGHỊ 83
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ
Suy thận mạn tính là một hội chứng lâm sàng và sinh hoá tiến triển mạn tính liên tục từ nhẹ đến nặng qua nhiều năm tháng do tổn thương nhu mô thận từ từ, trong đó sự xơ hoá các nephron chức năng gây giảm sút dần mức lọc cầu thận, dẫn đến tình trạng tăng nitơ phi protein máu và một số biến đổi như tăng huyết áp, thiếu máu, loãng xương
Năm 2005, trên thế giới có khoảng 1,1 triệu bệnh nhân mắc bệnh thận mạn tính đang được điều trị thay thế thận. Ước tính đến năm 2010 số bệnh nhân vào khoảng 2 triệu người. Chi phí cho các đối tượng này ước tính khoảng gần 1000 tỉ USD. Tại Hoa Kỳ, hàng năm có trên 200.000 bệnh nhân bị suy thận giai đoạn cuối phải lọc máu và khoảng 70.000 bệnh nhân có nhu cầu ghép thận cùng với tỷ lệ gia tăng hàng năm từ 7% đến 9%/ năm [26]. Tại Khoa thận Bệnh viện Bạch Mai, bệnh nhân bị suy thận mạn tính chiếm tỷ lệ điều trị nội trú cao nhất (40%).
Khi suy thận giai đoạn cuối, cân bằng nội môi không điều chỉnh được, người ta căn cứ vào mức lọc cầu thận để lựa chọn biện pháp điều trị. Khi mức lọc cầu thận dưới 15ml/phút, cần áp dụng các phương pháp điều trị thay thế thận: lọc máu và ghép thận. Trong đó, ghép thận tại Việt Nam vẫn còn là phương pháp điều trị gặp nhiều khó khăn.
Lọc máu bằng thận nhân tạo và lọc màng bụng là hai phương pháp điều trị thay thế thận suy được thực hành thông dụng và hiệu quả.
Tại Việt Nam, lọc màng bụng đã được áp dụng lần đầu tiên năm 1970 tại Khoa thận tiết niệu Bệnh viện Bạch Mai để điều trị suy thận cấp và những năm gần đây phương pháp này đã được áp dụng để điều trị suy thận mạn tính giai đoạn cuối. Nhờ biện pháp này mà nhiều bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối được kéo dài đời sống.
Trong đó tăng huyết áp gặp ở 80- 90% trong số bệnh nhân suy thận mạn tính giai đoạn cuối. Tăng huyết áp là một trong những biến chứng trên hệ tim mạch ở bệnh nhân suy thận chiếm tỷ lệ cao và là nguyên nhân tử vong chính [72], [75].
Tăng huyết áp trên bệnh nhân lọc màng bụng đã được nhiều tác giả nước ngoài quan tâm nghiên cứu [48], [49], [51], [52], [65]. Theo Markus Rumpsfeld, tăng huyết áp ở bệnh nhân lọc màng bụng liên tục ngoại trú chiếm 88,7% [47]. Ở nước ta vấn đề này đang được quan tâm nghiên cứu.
Để góp phần tìm hiểu vấn đề trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Đánh giá tình trạng huyết áp và một số yếu tố liên quan ở bệnh nhân lọc màng bụng liên tục ngoại trú” với các mục tiêu sau:
1. Khảo sát tình trạng huyết áp ở bệnh nhân suy thận mạn tính lọc màng bụng liên tục ngoại trú.
2. Tìm hiểu mối liên quan giữa huyết áp và một số yếu tố khác ở bệnh nhân lọc màng bụng liên tục ngoại trú.