Thạc Sĩ Đánh giá tình hình thực hiện quy hoạch sử dụng đất huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2000 – 201

Luận văn thạc sĩ năm 2011
Đề tài: Đánh giá tình hình thực hiện quy hoạch sử dụng đất huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2000 – 2010

MỤC LỤC
Lời cam ñoan i
Lời cảm ơn ii
Mục lục iii
Danh mục các chữ viết tắt và ký hiệu v
Danh mục bảng vi
Danh mục biểu ñồ vii
1 ðẶT VẤN ðỀ 1
1.1 Tính cấp thiết của ñề tài 1
1.2 Mục ñích, yêu cầu của ñề tài3
2 TỔNG QUAN CÁC VẤN ðỀ NGHIÊN CỨU4
2.1 Cơ sở khoa học, lý luận của quy hoạch sử dụng ñất4
2.2 Tình hình thực hiện quy hoạch sử dụng ñất ở mộtsố nước trên
thế giới và ở Việt Nam. 17
3 ðỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU 28
3.1 ðối tượng nghiên cứu 28
3.2 Nội dung nghiên cứu 28
3.3 Phương pháp nghiên cứu 28
4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN30
4.1 ðánh giá ñiều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội tácñộng ñến việc sử
dụng ñất ñai của huyện Tiên Du30
4.1.1 ðiều kiện tự nhiên và các nguồn tài nguyên thiên nhiên30
4.1.2 Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội trong giai ñoạn 2000 -
2010 34
4.2 Giới thiệu phương án quy hoạch sử dụng ñất giai ñoạn 2000 –
2010 43
4.2.1 Phương án quy hoạch 43
4.3.2 ðiều chỉnh quy hoạch sử dụng ñất huyện Tiên Du ñến năm 201046
4.4 ðánh giá kết quả thực hiện các chỉ tiêu quy hoạch sử dụng ñất
huyện Tiên Du giai ñoạn 2000 – 201053
4.4.1 Giai ñoạn 2000 – 2005 53
4.4.2 Giai ñoạn 2006 – 2010 69
4.4.3 Tìm hiểu một số công trình theo phương án quyhoạch sử dụng ñất.84
4.5 ðánh giá chung về tình hình thực hiện quy hoạch sử dụng ñất
giai ñoạn 2000 – 2010 huyện Tiên Du.85
4.5.1 Những mặt ñược và tồn tại85
4.5.2 Nguyên nhân tồn tại 87
4.6 Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện quy hoạch89
4.6.1 Giải pháp nâng cao chất lượng phương án Quy hoạch sử dụng ñất89
4.6.2 Giải pháp ñiều chỉnh quy hoạch sử dụng ñất91
4.6.3 Giải pháp tăng cường vốn ñầu tư91
4.6.4 Giải pháp quản lý quy hoạch sử dụng ñất92
5 KẾT LUẬN VÀ ðỀ NGHỊ93
5.1 Kết luận 93
5.2 ðề nghị 94
TÀI LIỆU THAM KHẢO 95

1. ðẶT VẤN ðỀ
1.1. Tính cấp thiết của ñề tài
ðất ñai là tặng vật vô cùng quý giá mà tạo hoá ñã ban tặng cho con
người, là tài nguyên không thể tái tạo ñược. ðất ñai là thành phần quan trọng
hàng ñầu của môi trường sống, là ñịa bàn phân bố các khu dân cư, xây dựng
các cơ cấu kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh, quốc phòng, là tư liệu sản xuất
chủ yếu trong lao ñộng nói chung và trong sản xuất nông lâm nghiệp nói
riêng. Nhận thấy tầm quan trọng của ñất ñai C.Mác ñã khái quát rằng: “ðất là
mẹ, sức lao ñộng là cha sản sinh ra của cải vật chất”.
Theo FAO thì hàng năm trên thế giới mất ñi khoảng 9triệu ha do bị sa
mạc hoá, 6 triệu ha bị hoang mạc, 8 triệu ha ñất nông nghiệp chuyển sang xây
dựng cơ bản. ðối với Việt Nam là một nước ñược xếp vào hàng những nước
có diện tích nhỏ, dân số ñông (diện tích ñất tự nhiên ñứng thứ 59, dân số
ñứng thứ 13 trên thế giới), ñồng thời diện tích chủ yếu là ñồi núi và trung du
nên việc khai thác và sử dụng ñất còn gặp nhiều khókhăn, chồng chéo, thiếu
khoa học nên hiệu quả vẫn chưa cao. Do vậy, vấn ñề quy hoạch và kế hoạch
hoá việc sử dụng ñất là vấn ñề cấp thiết hiện nay [22].
Quản lý ñất ñai là một lĩnh vực phức tạp và nhạy cảm có tác ñộng ñến
mọi ñối tượng và toàn xã hội. Vì vậy, thực hiện quản lý nhà nước về ñất ñai là
một yêu cầu cần thiết, ñặc biệt nó càng có ý nghĩa trong quá trình ñổi mới nền
kinh tế nước ta hiện nay. Tại ñiều 18 Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ
nghĩa Việt Nam ban hành năm 1992 ñã nêu rõ: “ Nhà nước thống nhất quản
lý ñất ñai theo quy hoạch và theo pháp luật, ñảm bảo sử dụng ñúng mục ñích
và có hiệu quả”.
Trong quá trình công nghiệp hóa - hiện ñại hóa, nhucầu trong xã hội về
ñất ñai ngày càng tăng, biến ñộng về ñất ñai ngày càng nhiều. Do vậy, công
tác quản lý sử dụng ñất ñai ñã và ñang ñược ðảng và Nhà nước quan tâm,
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
2
ñưa ra những chính sách nhằm sử dụng ñất ñai một các bền vững và có hiệu
quả cao.
Quy hoạch sử dụng ñất ñai có nhiệm vụ bố trí, sắp xếp lại nền sản xuất của
các ngành, các lĩnh vực một cách hợp lý trên cơ sở dự báo những nhu cầu phát
triển của các ngành, lĩnh vực và ñịnh hướng phát tr iển kinh tế, xã hội của từng
vùng cũng như toàn lãnh thổ. ðồng thời, quy hoạch sử dụng ñất còn là biện pháp
hữu hiệu của nông nghiệp nhằm tổ chức lại những việc sử dụng ñất ñai, phát huy
thế ngành và lãnh thổ, hạn chế sự chồng chéo gây lã ng phí ñất ñai, tránh tình trạng
chuyển mục ñích tuỳ tiện, làm giảm nghiêm trọng quỹñất nông nghiệp.
Huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh là một huyện mới ñược tái thành lập vào
năm 1999 do tách huyện Tiên Sơn thành huyện Tiên Duvà Từ Sơn nên việc
lập lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng ñất là rất cần thiết. Bên cạnh ñó nhịp ñộ
tăng trưởng kinh tế và xu hướng ñô thị hoá ngày mộtcao nên nhu cầu sử dụng
ñất của tất cả các tổ chức, cá nhân ñều tăng nhanh ñặc biệt là ñất xây dựng cơ
bản và ñất phát triển ñô thị dẫn ñến tình trạng sử dụng ñất và quản lý ñất trong
những năm qua diễn biến phức tạp. Trước tình hình ñó ñược sự hướng dẫn
của Tổng cục ðịa chính và sự chỉ ñạo của Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Bắc Ninh, sở
ðịa chính ñã triển khai công tác lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng ñất huyện
Tiên Du giai ñoạn 2000 – 2010 nhằm thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế
xã hội ñến năm 2010. Trong quá trình thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng
ñất của huyện Tiên Du cũng ñã ñạt ñược nhiều kết quả tốt, song do bản quy
hoạch chưa ñược chuẩn mặc dù ñã có sự ñiều chỉnh vàtrong quá trình thực
hiện quy hoạch vẫn còn một số nội dung thực hiện chưa ñúng, công tác quản
lý quy hoạch chưa ñược chặt chẽ nên kết quả thực hiện quy hoạch còn
chưa cao, chưa ñáp ứng ñược nhu cầu thực tại của huyện.
Xuất phát từ thực tế trên, tôi tiến hành nghiên cứu ñề tài: “ðánh giá
tình hình thực hiện quy hoạch sử dụng ñất huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh
giai ñoạn 2000 – 2010 ”.
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
3
1.2. Mục ñích, yêu cầu của ñề tài
1.2.1. Mục ñích
ðánh giá tình hình thực hiện quy hoạch sử dụng ñấtcủa huyện Tiên
Du, tỉnh Bắc Ninh giai ñoạn 2000 – 2010 từ ñó ñưa ra các ñề xuất nhằm nâng
cao tính khả thi và hoàn thiện quy trình thực hiện quy hoạch sử dụng ñất cho
các giai ñoạn tới.
1.2.2. Yêu cầu
- Tiếp cận ñược ñầy ñủ và chính xác với các thông tin cần thiết;
- Nắm vững ñược ñịa bàn nghiên cứu công tác thực hiện quy hoạch;
- ðánh giá chính xác công tác tổ chức thực hiện quyhoạch sử dụng ñất
huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh giai ñoạn 2000 – 2010.ðề ra các kiến nghị
nhằm nâng cao tính khả thi của phương án quy hoạch,các kiến nghị phải cụ
thể trên cơ sở thực tiễn, theo pháp luật ñặc biệt là Luật ñất ñai.
- ðề ra các giải pháp thiết thực, phù hợp với ñiều kiện và chiến lược
phát triển kinh tế của huyện.
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
4
2. TỔNG QUAN CÁC VẤN ðỀ NGHIÊN CỨU
2.1. Cơ sở khoa học, lý luận của quy hoạch sử dụng ñất
2.1.1. Khái niệm và ñặc ñiểm của quy hoạch sử dụng ñất
2.1.1.1. Khái niệm về quy hoạch sử dụng ñất
ðất ñai là tài sản quốc gia, là tư liệu sản xuất chủ yếu, là ñối tượng lao
ñộng ñồng thời cũng là sản phẩm lao ñộng, là mặt bằng ñể phát triển nền kinh
tế quốc dân. ðất ñai còn mang ñặc tính của hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh
thái canh tác.
ðất ñai là một vùng lãnh thổ nhất ñịnh (vùng ñất, khoanh ñất, vạt ñất,
mảnh ñất, miếng ñất .) có vị trí, hình thể, diện tích với những tính chất tự
nhiên hoặc mới tạo thành (ñặc tính, thổ nhưỡng, ñiều kiện ñịa hình, ñiạ chất,
thuỷ văn, chế ñộ nước, nhiệt ñộ, ánh sáng, thảm thực vật, các tính chất lý hoá
tính .) tạo ra ñiều kiện nhất ñịnh cho việc sử dụng theo các mục ñích khác
nhau. Như vậy, ñể sử dụng ñất cần phải làm quy hoạch – ñây là quá trình
nghiên cứu, lao ñộng sáng tạo nhằm phân ñịnh ý nghĩa, mục ñích của từng
phần lãnh thổ và ñề xuất một trật tự sử dụng ñất nhất ñịnh [9].
Về mặt bản chất: ðất ñai là ñối tượng của các mối quan hệ sản xuất
trong lĩnh vực sử dụng ñất và việc tổ chức sử dụng ñất như “tư liệu sản xuất
ñặc biệt”gắn chặt với quá trình phát triển kinh tế - xã hội[19].
Như vậy, Quy hoạch sử dụng ñất sẽ là một hiện tượngkinh tế - xã hội
thể hiện ñồng thời ba tính chất: kinh tế, kỹ thuật và pháp chế. Trong ñó
- Tính kinh tế:Thể hiện bằng hiệu quả sử dụng ñất ñai.
- Tính kỹ thuật:Bao gồm các tác nghiệp chuyên môn kỹ thuật như ñiều
tra, khảo sát, xây dựng bản ñồ, khoanh ñịnh, xử lý số liệu .
- Tính pháp chế:Xác nhận tính pháp lý về mục ñích và quyền sử dụng
ñất theo quy hoạch nhằm ñảm bảo sử dụng và quản lý ñất ñai ñúng pháp luật.
Từ ñó, có thể ñưa ra ñịnh nghĩa: “Quy hoạch sử dụng ñất là hệ thống
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
5
các biện pháp kinh tế, kỹ thuật và pháp chế của Nhànước về tổ chức, sử dụng
và quản lý ñất ñai ñầy ñủ, hợp lý, khoa học và có hiệu quả cao nhất thông
qua việc phân bổ quỹ ñất ñai (khoanh ñịnh cho các mục ñích và các ngành)
và tổ chức sử dụng ñất như tư liệu sản xuất (các giải pháp sử dụng ñất cụ
thể), nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất của xã hội, tạo ñiều kiện bảo vệ ñất
ñai và môi trường” [19].
+ Quản lý ñất ñai ñầy ñủ: Mọi loại ñất ñều ñược ñưavào sử dụng theo
các mục ñích nhất ñịnh.
+ Hợp lý: Sử dụng ñất dựa vào ñặc ñiểm, tính chất tự nhiên, vị trí, diện
tích, phù hợp với yêu cầu và mục ñích sử dụng.
+ Quản lý ñất ñai khoa học: Áp dụng thành tựu khoa học - kỹ thuật và
các biện pháp tiên tiến.
+ Hiệu quả: ðáp ứng ñồng bộ lợi ích kinh tế - xã hội - môi trường.
Theo FAO: “Quy hoạch sử dụng ñất là quá trình ñánh giá tiềm năng ñất
và nước một cách có hệ thống phục vụ việc sử dụng ñất và kinh tế - xã hội nhằm
lựa chọn ra phương án sử dụng ñất tốt nhất. Mục tiêu của quy hoạch sử dụng
ñất là lựa chọn và ñưa ra phương án ñã lựa chọn vàothực tiễn ñể ñáp ứng nhu
cầu của con người một cách tốt nhất nhưng vẫn bảo vệ ñược nguồn tài nguyên
cho tương lai. Yêu cầu cấp thiết phải làm quy hoạchlà do nhu cầu của con
người và ñiều kiện thực tế sử dụng ñất thay ñổi nênphải nâng cao kỹ năng sử
dụng ñất” [22].
Như vậy, về thực chất quy hoạch sử dụng ñất là quá trình hình thành
các quyết ñịnh nhằm tạo ñiều kiện ñưa ñất ñai vào sử dụng bền vững ñể mang
lại lợi ích cao nhất, thực hiện ñồng thời hai chức năng: ðiều chỉnh các mối
quan hệ ñất ñai và tổ chức sử dụng ñất như tư liệu sản xuất ñặc biệt với mục
ñích nâng cao hiệu quả sản xuất của xã hội kết hợp bảo vệ ñất và môi trường.
Quy hoạch sử dụng ñất ñược tiến hành nhằm ñịnh hướng cho các cấp,
các ngành trên ñịa bàn lập quy hoạch và kế hoạch sửdụng ñất chi tiết của
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
6
mình; xác lập sự ổn ñịnh về mặt pháp lý cho công tác quản lý Nhà nước về
ñất ñai; làm cơ sở ñể tiến hành giao cấp ñất và ñầutư ñể phát triển sản xuất,
ñảm bảo an ninh lương thực, phục vụ các nhu cầu dânsinh, văn hoá - xã hội.
Mặt khác, quy hoạch sử dụng ñất còn là biện pháp hữu hiệu của Nhà
nước nhằm tổ chức lại việc sử dụng ñất theo ñúng mục ñích, hạn chế sự
chồng chéo gây lãng phí ñất ñai, tránh tình trạng chuyển mục ñích tuỳ tiện,
làm giảm sút nghiêm trọng quỹ ñất nông, lâm nghiệp (ñặc biệt là diện tích
trồng lúa và ñất lâm nghiệp có rừng); ngăn chặn các hiện tượng tiêu cực,
tranh chấp, lấn chiếm huỷ hoại ñất, phá vỡ cân bằngsinh thái, gây ô nhiễm
môi trường dẫn ñến những tổn thất hoặc kìm hãm sản xuất, phát triển kinh
tế - xã hội và các hậu quả khó lường về những tình hình bất ổn ñịnh chính
trị, an ninh quốc phòng ở từng ñịa phương.
2.1.1.2 ðặc ñiểm của quy hoạch sử dụng ñất
Các ñặc ñiểm của quy hoạch sử dụng ñất ñược thể hiện cụ thể như sau:
* Tính lịch sử - xã hội: Lịch sử phát triển của xã hội chính là lịch sử
phát triển của quy hoạch sử dụng ñất. Mỗi hình tháikinh tế - xã hội ñều có
một phương thức sản xuất xã hội thể hiện theo hai mặt: Lực lượng sản xuất
(mối quan hệ giữa người với sức hoặc vật tự nhiên trong quá trình sản xuất)
và quan hệ sản xuất (quan hệ giữa người với người trong quá trình sản xuất).
Trong quy hoạch sử dụng ñất luôn nảy sinh mối quan hệ giữa người với ñất
ñai – là sức tự nhiên (như ñiều tra, ño ñạc, khoanh ñịnh, thiết kế . ) cũng
như quan hệ giữa người với người (xác nhận bằng văn bằng về sở hữu và
quyền sử dụng ñất giữa người với chủ sử dụng ñất – GCN QSDð). Quy hoạch
sử dụng ñất vừa là yếu tố thúc ñẩy phát triển lực lượng sản xuất, vừa là yếu tố
thúc ñẩy mối quan hệ sản xuất. Vì vậy nó luôn là một bộ phận của phương
thức sản xuất xã hội.
Ở nước ta, quy hoạch sử dụng ñất phục vụ nhu cầu sửdụng ñất và
quyền lợi của xã hội; góp phần tích cực thay ñổi quan hệ sản xuất ở nông

TÀI LIỆU THAM KHẢO
A - Tài liệu tiếng việt
1. Nguyễn ðình Bồng (2007), ”Quy hoạch sử dụng ñất ở nước ta trong giai
ñoạn hiện nay - thực trạng và giải pháp’’, Hội thảo khoa học về Quy
hoạch sử dụng ñất, Hội khoa học ðất Việt Nam, Viện nghiên cứu ðịa
chính 24/8/2007, Viện nghiên cứu ðịa chính.
2. Bộ Tài nguyên Môi trường (2004), quy hoạch sử dụng ñất cả nước ñến
năm 2010 và kế hoạch sử dụng ñất ñến năm 2005 của cả nước, Hà Nội.
3. Bộ Tài nguyên và Môi trường (2008), Báo cáo về tình hình quy hoạch, kế
hoạch sử dụng ñất 5 năm (2006-2010) và tình hình thực hiện quy hoạch,
kế hoạch sử dụng ñất nông nghiệp của cả nước, Hà Nội.
4. Võ Tử Can (2006), Nghiên cứu phương pháp luận và chỉ tiêu ñánh giá
tính khả thi và hiệu quả của phương án quy hoạch sửdụng ñất cấp huyện,
Hà Nội.
5. Chủ tịch Hội ñồng Bộ trưởng (1983), Chỉ thị số 212 – CT ngày 4/8/1983
về việc Lập Tổng sơ ñồ phát triển và phân bố lực lượng sản xuất của Việt
Nam thời kỳ 1986 – 2000, Hà Nội.
6. Nguyễn Quang Học (2006), “Nâng cao hiệu quả quy hoạch sử dụng ñất”,
Tài nguyên và Môi trường, số 11 (37), tháng 11.
7. Luật ñất ñai (2003), Nhà xuất bản chính trị quốc gia, Hà Nội 2004.
8. ðoàn Công Quỳ, Vũ Thị Bình, Nguyễn Thị Vòng, NguyễnQuang Học và
ðỗ Thị Tám (2004), Giáo trình quy hoạch sử dụng ñất, NXB Nông
Nghiệp.
9. Lê ðình Thắng, Trần Tú Cường (2007)”Quy hoạch sử dụng ñất trong nền
kinh tế thị trường”Tài nguyên và Môi trường, số 10 (48), tháng 10.
10. Nguyễn Dũng Tiến và các cộng sự (1998), Cơ sở lý luận và thực tiến của
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
96
quy hoạch sử dụng ñất ñai cấp tỉnh, tiếp cận mới về một phương pháp
nghiên cứu, ðề tài nghiên cứu khoa học cấp Tổng cục, số ñăng ký 05 –
97, Viện ñiều tra quy hoạch ñất ñai, Hà Nội.
11. Lê Quang Trí (2005), “Giáo trình quy hoạch sử dụng ñất”,ðại học Cần
Thơ.
12. Từ ñiển Tiếng việt, Hà Nội.(18-99).
13. Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Báo cáo ðiều
chỉnh quy hoạch sử dụng ñất ñến năm 2010 và kế hoạch sử dụng ñất 5
năm (2006 – 2010) của 64 tỉnh, thành phố trực thuộcTrung ương.
14. Uỷ ban nhân dân huyện Tiên Du (2000), Báo cáo quy hoạch, kế hoạch sử
dụng ñất huyện Tiên Du – tỉnh Bắc Ninh giai ñoạn 2000 – 2010.
15. Uỷ ban nhân huyện Tiên Du(2007), Báo cáo thuyết minh tổng hợp ñiều
chỉnh quy hoạch sử dụng ñất ñến năm 2010 huyện TiênDu–tỉnh Bắc Ninh.
16. Uỷ ban nhân dân huyện Tiên Du (2010), Báo cáo tình hình quản lý và sử
dụng ñất ñai huyện Tiên Du từ năm 2000 ñến nay.
17. Uỷ ban nhân dân huyện Tiên Du (2010), Báo cáo chính trị của ban chấp
hành ðảng bộ huyện khoá XV tại ñại hội ñại biểu ðảng bộ huyện lần thứ
XVI nhiệm kỳ 2010 – 2015.
18. Uỷ ban nhân dân huyện Tiên Du (2011), Niên giám thống kê các năm từ
năm 2000 ñến năm 2010, Phòng thống kê huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh.
19. Viện ðiều tra quy hoạch, Tổng cục ðịa chính (1998), Cơ sở lý luận khoa
học của quy hoạch sử dụng ñất ñai, Hà Nội.
20. Viện ðiều tra Quy hoạch ðất ñai, Tổng cục ðịa chính (1998), Cơ sở lý
luận khoa học của quy hoạch sử dụng ñất ñai, Hà Nội.
21. Cao Như Ý (2006), Những suy nghĩ về quy hoạch sử dụng ñất các khu
công nghiệp, http.//www.vnn.vn/bandocviet/2006.
Trường ðại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học nông nghiệp .
97
B – Tài liệu tiếng Anh
22. FAO (1993), Guideline for Land use planning. Rome, page 1.
23. Land use planning for Berlin. Keeping up with Change, Summary 2001,
http://www.Stadtentwicklung.berlin.de/planen/fnp/index en.shtml.
24. UN, 1994. Global climate change International Symposium for
environment Rio De Jannio, Brazil.