Luận Văn Đánh giá tác động của đô thị hoá và giải pháp cho vấn đề sinh kế của người dân bị thu hồi đất sản xu

ĐẶT VẤN ĐỀ

1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Ngày nay toàn cầu hoá và hội nhập kinh tế quốc tế đã trở thành một xu thế khách quan trong tiến trình phát triển kinh tế thế giới, thu hút toàn nhân loại cuốn vào dòng chảy của nó. Việt Nam là một nước đang phát triển do vậy cũng không nằm ngoài quy luật đó. Để thực hiện được quá trình Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá cần phải có một diện tích đất lớn để làm không gian thực hiện. Việt Nam là một nước nông nghiệp với phần lớn dân cư sống ở nông thôn và làm nông nghiệp. Nước ta phấn đấu đến năm 2020 cơ bản trở thành một nước công nghiệp điều này đồng nghĩa với việc một phần lớn diện tích đất sản xuất nông nghiệp bị thu hồi phục vụ cho việc xây dựng các nhà máy xí nghiệp, xây dựng khu đô thị, khu nhà ở dân cư. Bên cạnh đó, quá trình đô thị hoá ở Việt Nam còn phải đối mặt với hàng loạt thách thức ngày càng tăng như: Mất an toàn lương thực, thất nghiệp, khoảng cách giàu nghèo, thiếu nhà ở, ô nhiễm môi trường
Do lợi ích phát triển của công nghiệp là rất lớn, nên trong lịch sử phát triển của nhân loại từ trước đến nay chưa có một quốc gia phát triển nào mà không trải qua giai đoạn công nghiệp hóa - hiện đại hóa, chuyển nền kinh tế chủ yếu từ nông nghiệp nên công nghiệp và hiện đại hóa các ngành sản xuất cũng như dịch vụ. Để phát triển công nghiệp, một trong những điều kiện quan nhất là phải chuyển đổi một phần diện tích đất nông nghiệp sang công nghiệp để có mặt bằng xây dựng, việc phát triển các khu công nghiệp tạo ra giá trị sản xuất lớn hơn và làm cho bộ mặt kinh tế xã hội thay đổi các mặt về lượng và chất. Tuy nhiên bên cạnh những mặt tích cực thì quá trình này còn để lại những vấn đề tiêu cực như; giải quyết việc ổn định cuộc sống, việc làm cho một bộ phận người lao động, giải quyết các vấn đề ô nhiễm môi trường, giải quyết các vấn đề thuần phong mỹ tục, các vấn đề văn hóa - xã hội
Vậy một vấn đề đặt ra là: Tại những nơi có quá trình chuyển dịch đất nông nghiệp sang đất công nghiệp và đất đô thị thì quá trình này đã và đang tác động như thế nào đến các mặt kinh tế - xã hội - môi trường tại nơi đó và những giải pháp thích hợp cho việc điều chỉnh hạn chế hoặc tăng cường các tác động tốt như thế nào? Do đó vấn đề nghiên cứu tác động của công nghiệp hoá đến việc sử dụng đất nông nghiệp là rất cần thiết (sơ đồ 1).
Quốc Oai là một huyện thuộc thành phố Hà Nội nằm trong vùng kinh tế trọng điểm của thành phố và của khu vực phía Bắc, với vị trí địa lý thuận lợi cách trung tâm Hà Nội 20km về phía Đông và giáp ranh với tỉnh Hòa Bình.Trên địa bàn huyện có các tuyến giao thông quan trọng như: Đại lộ Thăng Long, quốc lộ 21A, tỉnh lộ 80, những tuyến đường giao thông huyết mạch này đã tạo điều kiện thuận lợi cho huyện tiếp cận thông tin kinh tế thị trường, chuyển giao nhanh các tiến bộ khoa học - kỹ thuật, cải thiện môi trường đầu tư để phát triển toàn diện kinh tế - xã hội. Trong những năm qua trên địa bàn huyện Quốc Oai đã và đang diễn ra quá trình đô thị hoá, công nghiệp hoá rất mạnh mẽ, nhiều khu công nghiệp mới, khu đô thị mới được xây dựng điều đó làm thay đổi đời sống kinh tế - văn hoá - xã hội của địa phương. Đồng thời với việc đô thị hoá, công nghiệp hoá sẽ kéo theo sự mất đất nông nghiệp. Đất nông nghiệp bị thu hẹp đã làm ảnh hưởng đến đời sống của người dân địa phương đồng thời kéo theo nhiều vấn đề xã hội như: việc làm, thu nhập bị thay đổi điều đó đã tác động và làm thay đổi bộ mặt của người dân, đặc biệt đối với các xã: Phú Cát, Sài Sơn và Thị trấn Quốc Oai. Do vậy cần tiến hành đánh giá tác động của quá trình chuyển dịch đất nông nghiệp sang đất công nghiệp và đô thị trên địa bàn huyện Quốc Oai để thấy được thực trạng tác động. Từ đó đề ra những giải pháp hợp lý cho sự phát triển về kinh tế - xã hội và môi trường của huyện trong giai đoạn tiếp theo.
Xuất phát từ thực tế của những vấn đề trên, được sự phân công của Khoa Tài nguyên và Môi trường Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội và sự hướng dẫn của Thạc sĩ Trần Trọng Phương, tôi nghiên cứu và thực hiện đề tài: “ Đánh giá tác động của đô thị hoá và giải pháp cho vấn đề sinh kế của người dân bị thu hồi đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện Quốc Oai – Thành phố Hà Nội”.