Sách đánh giá tác động của biến đổi khí hậu và xác định các giải pháp thích ứng

TÀI LIỆU HƯỚNG DẪN
ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU VÀ XÁC ĐỊNH CÁC GIẢI PHÁP THÍCH ỨNG

VIỆN KHOA HỌC KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN VÀ MÔI TRƯỜNG

Tài liệu hướng dẫn “Đánh giá tác động của biến đổi khí hậu và xác định
các giải pháp thích ứng” được Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và
Môi trường (IMHEN) xây dựng với sự tài trợ của Chương trình Phát triển của Liên
Hợp Quốc (UNDP).
Ấn phẩm này có thể được tái xuất bản một phần hoặc toàn bộ nội dung để cung cấp
thông tin phục vụ giáo dục hoặc phi lợi nhuận mà không cần xin phép bản quyền, miễn
là có lời cảm ơn và dẫn nguồn xuất bản. Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Môi
trường cũng như Chương trình Phát triển của Liên Hợp Quốc đánh giá cao nếu nhận
được một bản sao của bất cứ ấn phẩm nào được phát hành có sử dụng tài liệu này để
tham khảo.
Ấn phẩm này không được sử dụng để bán lại hoặc vì bất cứ mục đích thương mại khác
trước khi được sự cho phép bằng văn bản của Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và
Môi trường cũng như của Chương trình Phát triển của Liên Hợp Quốc.


Lời giới thiệu
Biến đổi khí hậu là một trong những thách thức nghiêm trọng nhất đối với Việt Nam
trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững và xóa đói giảm nghèo. Trong đó,
đồng bằng sông Cửu Long là vùng dễ bị tổn thương nhất do nước biển dâng.
Nhận thức rõ những thách thức do biến đổi khí hậu gây ra, ngày 02 tháng 12 năm 2008
Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia ứng phó với biến
đổi khí hậu tại Quyết định số 158/2008/QĐ-TTg. Đây là một trong những thành
công ban đầu quan trọng trong nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu của Việt Nam vì
mục tiêu phát triển bền vững. Hai trong tám nhiệm vụ quan trọng của Chương trình
là: (1) Đánh giá mức độ và tác động của biến đổi khí hậu đối với các lĩnh vực, ngành và
địa phương và (2) Xác định các giải pháp ứng phó.
Ngày 13 tháng 10 năm 2009, Bộ Tài nguyên và Môi trường có Công văn số 3815/
BTNMT-KTTVBĐKH về Khung hướng dẫn xây dựng Kế hoạch hành động ứng phó
với biến đổi khí hậu để hướng dẫn các Bộ, ngành, địa phương triển khai xây dựng Kế
hoạch hành động của mình.
Tuy nhiên, do biến đổi khí hậu là vấn đề mới không chỉ đối với Việt Nam mà còn đối
với cả toàn cầu, nên nhiều địa phương đã gặp không ít khó khăn trong việc triển khai
thực hiện hai nhiệm vụ này.
Để hỗ trợ các địa phương về kỹ thuật, phương pháp đánh giá tác động của biến đổi
khí hậu và đề xuất các giải pháp ứng phó, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã giao Viện
Khoa học Khí tượng Thủy văn và Môi trường chủ trì xây dựng Hướng dẫn kỹ thuật
“Đánh giá tác động của biến đổi khí hậu và xác định các giải pháp thích ứng” với hỗ trợ
kinh phí của Chương trình Phát triển của Liên hợp quốc (UNDP). Được biên soạn
một cách dễ hiểu, dễ áp dụng và phù hợp với điều kiện thực tế của các địa phương, hy
vọng tài liệu sẽ góp phần giúp các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong tháo
gỡ những khó khăn, vướng mắc quá trình xây dựng Kế hoạch hành động ứng phó với
biến đổi khí hậu.
Bộ Tài nguyên và Môi trường mong muốn nhận được những ý kiến đóng góp của các
chuyên gia, các nhà khoa học, các nhà quản lý và các Bộ, ngành và địa phương để tiếp
tục bổ sung, hoàn thiện tài liệu này.
Xin chân thành cảm ơn.



Mục lục vi
Các sơ đồ .viii
Các bảng biểu ix
Danh mục từ viết tắt . xi
Chương 1: Mở đầu 1
1.1. Căn cứ xây dựng Hướng dẫn kỹ thuật . 1
1.2. Phạm vi ứng dụng của Hướng dẫn kỹ thuật . 1
1.3. Giải thích thuật ngữ 2
1.4. Cấu trúc Hướng dẫn kỹ thuật . 3
Chương 2: Tổng quan về tác động của biến đổi khí hậu 5
2.1. Các tác động chính của biến đổi khí hậu 5
2.2. Các tác động của biến đổi khí hậu theo vùng địa lý 5
2.2.1. Vùng ven biển và hải đảo . 5
2.2.2. Vùng đồng bằng 5
2.2.3. Vùng núi và trung du . 5
2.2.4. Vùng đô thị . 5
Chương 3: Phương pháp đánh giá tác động của biến đổi khí hậu 9
3.1. Cách tiếp cận . 9
3.2. Tổ chức thực hiện đánh giá tác động của biến đổi khí hậu 9
3.3. Quy trình đánh giá tác động của biến đổi khí hậu .10
3.3.1. Vị trí của đánh giá tác động trong quy trình
lập kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu .10
3.3.2. Các bước đánh giá tác động của biến đổi khí hậu cho cấp tỉnh 10
Chương 4: Xác định các giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu .21
4.1. Cách tiếp cận 21
4.2. Quy trình xác định và chọn lựa các giải pháp thích ứng 21
Kết luận .28
Tài liệu tham khảo .31
1. Tiếng Việt .31
2. Tiếng Anh 32






Các phụ lục 35
Phụ lục A. Các phương pháp và công cụ đánh giá tác động của
biến đổi khí hậu theo ngành, lĩnh vực 35
A .1. Phân loại các phương pháp đánh giá tác động của biến đổi khí hậu .35
A .1.1. Nhóm phương pháp thực nghiệm 35
A .1.2. Nhóm phương pháp ngoại suy các số liệu lịch sử .35
A .1.3. Nhóm phương pháp nghiên cứu sử dụng các trường hợp tương tự .35
A .1.4. Nhóm phương pháp chuyên gia .36
A .2. Tiêu chí và thông tin sử dụng trong đánh giá tác động của biến đổi
khí hậu theo ngành, lĩnh vực .36
A .3. Phương pháp và công cụ đánh giá tác động của biến đổi khí hậu
đến lĩnh vực tài nguyên nước 36
A .4. Phương pháp và công cụ đánh giá tác động của biến đổi khí hậu
đến lĩnh vực nông nghiệp .42
A .5. Phương pháp và công cụ đánh giá tác động của biến đổi khí hậu
đến lĩnh vực y tế, sức khỏe cộng đồng .42
A .6. Phương pháp và công cụ đánh giá tác động của biến đổi khí hậu
đến lĩnh vực giao thông và hạ tầng kỹ thuật 53
A .7. Phương pháp và công cụ đánh giá tác động của biến đổi khí hậu
đến lĩnh vực cấp thoát nước .53
A .8. Phương pháp và công cụ đánh giá tác động của biến đổi khí hậu
đến quy hoạch và phát triển đô thị 53
A .9 Phương pháp và công cụ đánh giá tác động của biến đổi khí hậu đến lĩnh vực năng lượng .53
Phụ lục B .57
B.1. Các giải pháp thích ứng trong lĩnh vực tài nguyên nước 57
B.2. Các giải pháp thích ứng trong lĩnh vực nông nghiệp 57
B.3. Các giải pháp thích ứng trong lĩnh vực y tế sức khỏe cộng đồng .61
B.4. Các giải pháp thích ứng trong lĩnh vực giao thông và hạ tầng kỹ thuật .61
B.5. Các giải pháp thích ứng trong lĩnh vực quy hoạch xây dựng và phát triển đô thị .61
B.6. Các giải pháp thích ứng trong lĩnh vực năng lượng 61
B.7. Các giải pháp thích ứng theo vùng miền .61



Các sơ đồ
Sơ đồ 3.1. Quy trình Lập kế hoạch ứng phó với biến đổi khí hậu .10
Sơ đồ 3.2. Quy trình đánh giá tác động của biến đổi khí hậu 11
Sơ đồ 3.3. Ví dụ về các tổ hợp kịch bản biến đổi khí hậu và kịch bản phát triển 18
Sơ đồ 4.1. Quy trình Xác định các giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu 22