Thạc Sĩ Đánh giá sự hài lòng của người lao động đối với doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bến Tre

MỤC LỤC
Trang
Danh mục hình
Danh mục bảng
PHẦN MỞ ĐẦU 1
1. Tính cấp thiết của đề tài . 1
2. Mục tiêu nghiên cứu . 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu . 2
4. Phương pháp nghiên cứu 3
5. Kết cấu của đề tài 4
Chương 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU 5
1.1. Lý thuyết về sự thỏa mãn của người lao động 5
1.1.1. Một số khái niệm 5
1.1.2. Một số lý thuyết nghiên cứu về sự thỏa mãn 8
1.1.2.1. Lý thuyết nhu cầu cấp bậc của Abraham Maslow 8
1.1.2.2. Lý thuyết công bằng của John Stacey Adam . 8
1.1.2.3. Lý thuyết thành tựu của James L. McClelland . 9
1.1.2.4. Lý thuyết kỳ vọng của Victor Vroom . 10
1.1.2.5. Mô hình đặc điểm công việc của Hackman & Oldham . 12
1.1.2.6. Lý thuyết hai nhân tố của Herzberg . 14
1.1.2.7. Lý thuyết ERG của Clayton P. Alderfer 15
1.1.2.8. Mô hình tổng thể hành vi tổ chức Kreitner & Kinicki 16
1.1.2.9. So sánh đặc điểm của một số lý thuyết 17
1.1.3. Một số nghiên cứu về thang đo nhân tố . 19
1.1.3.1. Chỉ số mô tả công việc JDI của Smith, Kendall và Hulin 19
1.1.3.2. Tiêu chí đo lường thỏa mãn MSQ của Weiss . 20
1.1.3.3. Giá trị đo lường công việc của Edwin Locke . 20
1.1.3.4. Báo cáo khảo sát của SHRM 21
1.1.4. Một số kết quả nghiên cứu 22


1.1.4.1. Kết quả nghiên cứu của Andrew 22
1.1.4.2. Kết quả nghiên cứu của Keith & John 23
1.1.4.3. Kết quả nghiên cứu của Tom 23
1.1.4.4. Kết quả nghiên cứu của Trần Kim Dung và cộng sự 23
1.2. Mô hình nghiên cứu của đề tài . 24
1.2.1. Quá trình hình thành . 24
1.2.2. Các tiêu chí đánh giá trong các thang đo nhân tố 25
1.2.3. Mô hình đánh giá sự hài lòng của người lao động
đối với doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bến Tre 27
Chương 2: THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU . 29
2.1. Thiết kế nghiên cứu . 29
2.1.1. Giới thiệu quy trình nghiên cứu . 29
2.1.2. Thang đo . 31
2.1.3. Chọn mẫu . 32
2.1.3.1. Phương pháp chọn mẫu . 32
2.1.3.2. Kích thước mẫu . 33
2.1.4. Xây dựng bảng câu hỏi, cách thức thu thập thông tin . 34
2.2. Công cụ phân tích kỹ thuật . 35
2.2.1. Thống kê mô tả . 35
2.2.2. Kiểm định độ tin cậy thang đo . 35
2.2.3. Phân tích nhân tố khám phá EFA . 37
2.2.3.1. Kiểm định phân tích nhân tố EFA . 38
2.2.3.2. Giải thích ý nghĩa nhân tố . 39
2.2.3.3. Quá trình thực hiện phân tích nhân tố EFA . 41
2.2.4. Phân tích tương quan và hồi quy . 42
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU . 45
3.1. Kiểm tra cơ sở dữ liệu 45
3.1.1. Chọn mẫu 45
3.1.2. Cách thức thu thập thông tin . 45


3.2. Thống kê mô tả . 46
3.2.1. Mô tả đặc điểm cá nhân của người lao động . 46
3.2.2. Kết hợp và so sánh đặc điểm cá nhân . 47
3.2.3. Mô tả nhân tố quan tâm của người lao động . 50
3.2.4. Mô tả nguyện vọng của người lao động . 51
3.2.5. Mô tả vấn đề khó khăn của người lao động . 52
3.2.6. Mô tả chế độ phúc lợi, chương trình đào tạo . 52
3.2.7. Tóm tắt kết quả thống kê mô tả . 52
3.3. Kiểm định độ tin cậy thang đo . 53
3.3.1. Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo nhân tố . 53
3.3.2. Kết quả kiểm định độ tin cậy tiêu chí đo lường chung . 54
3.4. Phân tích nhân tố khám phá EFA . 54
3.4.1. Phân tích nhân tố EFA của tập hợp biến Xk (k=50) . 54
3.4.2. Phân tích nhân tố EFA của 3 tiêu chí đo lường chung . 56
3.4.3. Kiểm định tham số One-Sample T-Test biến nhân tố (CHUNG) . 56
3.5. Phân tích tương quan và hồi quy . 57
3.5.1. Điều chỉnh giả thuyết . 57
3.5.2. Kết quả hồi quy và kiểm định . 58
3.6. So sánh đặc điểm cá nhân ảnh hưởng đến sự hài lòng . 61
3.6.1. Giới tính . 61
3.6.2. Nhóm tuổi . 61
3.6.3. Trình độ học vấn . 62
3.6.4. Doanh nghiệp . 62
3.6.5. Thời gian làm việc . 62
3.6.6. Thu nhập . 63
3.6.7. Chế độ phúc lợi . 63
3.7. Tóm tắt kết quả nghiên cứu . 63
Chương 4: KẾT LUẬN VÀ GỢI Ý MỘT SỐ GIẢI PHÁP 65
4.1. Kết luận 65
4.2. Gợi ý một số giải pháp . 66


4.2.1. Nhóm giải pháp chính tác động đến sự hài lòng chung của
người lao động đối với doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bến Tre 66
4.2.2. Những giải pháp khác 69
4.3. Giới hạn của đề tài và gợi ý nghiên cứu tiếp theo 72
Phụ lục
Tài liệu tham khảo


DANH MỤC HÌNH
Trang
Hình A1-01: Lý thuyết nhu cầu cấp bậc của Maslow 8
Hình A1-02: Lý thuyết công bằng của Adam 9
Hình A1-03: Lý thuyết thành tựu cửa McClelland . 10
Hình A1-04: Lý thuyết kỳ vọng của Vroom 11
Hình A1-05: Mô hình đặc điểm công việc của Hackman & Oldham 13
Hình A1-06: Lý thuyết hai nhân tố của Herzberg 14
Hình A1-07: Lý thuyết ERG của Alderfer 16
Hình A1-08: Mô hình tổng thể về hành vi tổ chức của Kreitner & Kinicki 17
Hình A1-09: Chỉ số mô tả công việc của Smith, Kendall và Hulin 19
Hình A1-10: Tiêu chí đo lường thỏa mãn công việc MSQ của Weiss . 20
Hình A1-11: Mô hình đánh giá sự hài lòng của người lao động đối với doanh nghiệp
trên địa bàn tỉnh Bến Tre . 24
Hình A2-01: Sơ đồ quy trình nghiên cứu 30
Hình A2-02: Mô hình phân tích nhân tố khám phá EFA . 41
Hình A2-03: Mô hình điều chỉnh đánh giá sự hài lòng của người lao động . 44
Hình A3-01: Cơ cấu người lao động về trình độ học vấn và thu nhập trung bình . 47
Hình A3-02: Kết hợp giữa nhóm tuổi và thu nhập trung bình 48
Hình A3-03: Kết hợp giữa trình độ học vấn và thu nhập trung bình . 48
Hình A3-04: Kết hợp giữa doanh nghiệp và thu nhập trung bình 49
Hình A3-05: Kết hợp giữa thời gian làm việc và thu nhập trung bình . 49
Hình A3-06: Mức độ quan trọng nhất xếp theo thứ tự ưu tiên nhân tố 50
Hình A3-07: Mức độ quan trọng thứ 2 xếp theo thứ tự ưu tiên nhân tố 50
Hình A3-08: Mức độ quan trọng thứ 3 xếp theo thứ tự ưu tiên nhân tố 50
Hình A3-09: Xếp hạng nguyện vọng nhóm nhân tố theo mức độ quan trọng 51
Hình A3-10: Giải thích số lượng nhân tố bằng đại lượng Eigenvalue . 55
Hình A3-11: Mô hình điều chỉnh đánh giá sự hài lòng 57
Hình A3_12: Biểu đồ Histogram SAT . 60
Hình A3_13: Biểu đồ Q-Q plot SAT . 60
Hình A3_14: Biểu đồ phân tán Scatter SAT 60
Hình A4_01: Sơ đồ các giải pháp chính tác động đến sự hài lòng chung 67


DANH MỤC BẢNG
Trang
Bảng 1-01: Đặc điểm nhân tố động viên và nhân tố duy trì 14
Bảng 1-02: So sánh đặc điểm tích cực và tiêu cực về sự thỏa mãn 18
Bảng 1-03: Giá trị đo lường công việc và phương tiện 21
Bảng 1-04: Cơ sở hình thành 10 thang đo nhân tố trong mô hình 25
Bảng 1-05: Tiêu chí đánh giá trong các thang đo nhân tố 25
Bảng 3-01: Sự quan tâm của người lao động nếu doanh nghiệp cải thiện . 50
Bảng 3-02: Kết quả tổng hợp kiểm định độ tin cậy thang đo 54
Bảng 3-03: Tổng hợp các biến nhân tố Fj sau khi phân tích EFA 55


PHẦN MỞ ĐẦU
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Trong bối cảnh tình hình kinh tế thế giới thay đổi từ năm 2006 đến nay,
Kinh tế Việt Nam chịu bị tác động mạnh các mặt tích cực và tiêu cực từ phía
bên ngoài trong lĩnh vực kinh tế, thì Bến Tre vẫn là một tỉnh nghèo có xuất
phát điểm kinh tế nông nghiệp, thu hút vốn đầu tư, hạ tầng kỹ thuật và nguồn
lao động vẫn chậm phát triển. Nhằm phấn đấu đưa tỉnh Bến Tre thoát khỏi
tỉnh nghèo, phát triển ngang bằng với các tỉnh trong cả nước, những vấn đề
giải quyết công việc làm cho người lao động, nhu cầu sử dụng lao động của
doanh nghiệp, chuyển dịch lực lượng lao động từ nơi có thu nhập thấp đến nơi
có thu nhập cao, mẫu thuẫn về lợi ích giữa doanh nghiệp và người lao động
đang là vấn đề quan tâm của chính quyền tỉnh.
Cùng với sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam trong những năm gần
đây, người lao động có nhiều sự thay đổi lớn về nhận thức giá trị và thành quả
lao động đóng góp cho doanh nghiệp cũng như doanh nghiệp ngày càng chú
trọng hơn vấn đề xây dựng nguồn nhân lực “có năng lực” và “tính ổn định”
nhằm giảm thiểu các sai sót, tiết kiệm thời gian và chi phí cũng đang trở thành
vấn đề được các chủ doanh nghiệp hết sức quan tâm.
Vấn đề đặt ra đều xoay quanh người lao động. Tiêu chí nào để đo lường
những vấn đề mà người lao động quan tâm như thu nhập, tính chất công việc,
phương tiện làm việc, an toàn lao động, v.v Nghiên cứu này được thực hiện
nhằm mục đích tìm hiểu, đánh giá hiện trạng mức độ hài lòng của người lao
động đối với doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bến Tre, đồng thời tìm ra các
nhân tố ảnh hưởng đến sự thỏa mãn này, giúp doanh nghiệp và cơ quan quản
lý hiểu rõ người lao động đang cần quan tâm vấn đề gì? Do đó việc nghiên
cứu sự hài lòng của người lao động đối với doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh
Bến Tre là cần thiết, nhằm mục đích hỗ trợ cơ quan quản lý trong việc lựa
1


chọn giải pháp lao động đồng thời giúp doanh nghiệp đề xuất những giải pháp
sử dụng lao động hợp lý để người lao động quan tâm hơn tới công việc, gắn
bó lâu dài với doanh nghiệp. Cũng từ thực tế ấy, tác giả lựa chọn đề tài:
“Đánh giá sự hài lòng của người lao động đối với doanh nghiệp trên địa
bàn tỉnh Bến Tre”.
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Đề tài được thực hiện nhằm mục đích xác định các nhân tố phù hợp ảnh
hưởng đến sự hài lòng của người lao động đối với doanh nghiệp trên địa bàn
tỉnh Bến Tre và có thể áp dụng vào điều kiện hoàn cảnh tại địa phương. Mục
tiêu nghiên cứu của đề tài bao gồm:
(i) Hệ thống hóa các mô hình lý thuyết về sự hài lòng của người lao
động đối với doanh nghiệp, từ đó xây dựng mô hình nghiên cứu đánh giá sự
hài lòng của người lao động đối với doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bến Tre.
(ii) Xác định các nhân tố nào là quan trọng trong việc đánh giá tác động
đến mức độ thỏa mãn của người lao động đối với doanh nghiệp trên địa bàn
tỉnh Bến Tre.
(iii) Gợi ý một số giải pháp cho doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhằm
nâng cao mức độ hài lòng của người lao động đối với doanh nghiệp.
3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Đánh giá sự hài lòng của người lao động đối với doanh nghiệp là một
đề tài rộng, đánh giá nhiều khía cạnh khác nhau khi nghiên cứu. Do đó, đề tài
đòi hỏi người nghiên cứu phải có trình độ chuyên môn và kinh nghiệm nhất
định, phải được sự hỗ trợ nhiều người, đồng thời phải có đủ thời gian và kinh
phí mới thực được đề tài. Là một thành viên nghiên cứu trong nhóm nghiên
cứu thuộc đề tài cấp tỉnh[1] “Vấn đề chuyển dịch lao động, cơ cấu dân cư,
nguồn nhân lực của tỉnh Bến Tre: thực trạng và giải pháp”, tác giả chỉ tập
2


trung chỉ tập trung nghiên cứu khía cạnh sự hài lòng người lao động đối với
doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bến Tre.
Về đối tượng nghiên cứu của đề tài, trên cơ sở khung lý thuyết nghiên
cứu trước đây tác giả chọn lọc một số doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất,
thương mại - dịch vụ, trực thuộc sự giám sát quản lý của của Liên đoàn Lao
động tỉnh để nghiên cứu đối tượng người lao động trong việc đánh giá mức độ
hài lòng đối với doanh nghiệp mà họ đang làm việc.
Về phạm vi nghiên cứu của đề tài, người lao động được khảo sát
nghiên cứu là những người lao động trực tiếp và gián tiếp đang làm việc trên
địa bàn tỉnh Bến Tre (công nhân sản xuất, công nhân kỹ thuật, nhân viên văn
phòng, v.v ) không bao gồm những người quản lý hoặc làm chủ doanh
nghiệp. Công tác khảo sát thu thập số liệu sơ cấp nhằm phục vụ nghiên cứu đề
tài được thực hiện 02 tháng (cuối năm 2009). Ngoài ra, công tác thu thập số
liệu thứ cấp (niên giám thống kê qua các năm, download trên website) được
sử dụng trong thời gian phù hợp với thời điểm nghiên cứu của đề tài.
4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
Phương pháp nghiên cứu được tiến hành qua ba bước:
Bước 1: Nghiên cứu định tính
Nghiên cứu định tính dùng phương pháp thảo luận nhóm để khám phá
và trên các nền tảng lý thuyết nghiên cứu trước đây để xây dựng và phát triển
các biến nghiên cứu trong các khái niệm hoặc thang đo lường nhằm mục đích
xác định hệ thống khái niệm hoặc thang đo lường phù hợp với đặc điểm thỏa
mãn của người lao động. Trong bước này, bảng câu hỏi cũng được hình
thành.
Bước 2: nghiên cứu định lượng
Nghiên cứu định lượng được thực hiện thông qua số liệu thu thập được
phỏng vấn trực tiếp hoặc gián tiếp trên bảng câu hỏi đã xây dựng và hoàn
chỉnh từ bước 1. Nghiên cứu định lượng được thực hiện nhằm đánh giá thang
3


đo lường, kiểm định mô hình lý thuyết biểu diễn mối quan hệ giữa các thang
đo nhân tố và sự hài lòng của người lao động đối với doanh nghiệp.
Thang đo nhân tố được kiểm định sơ bộ bằng hệ số tin cậy Cronbach’s
Alpha và phân tích nhân số với phần mềm SPSS 15.0 for Windows. Phân tích
tương quan và hồi qui tuyến tính sẽ được sử dụng để kiểm định mô hình và
các giả thuyết nghiên cứu.
Bước 3: gợi ý một số giải pháp
5. KẾT CẤU CỦA ĐỀ TÀI:
Kết cấu của đề tài gồm 4 chương:
Chương 1: Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu
Chương 2: Thiết kế nghiên cứu
Chương 4: Kết quả nghiên cứu
Chương 3: Kết luận và gợi ý một số giải pháp
Luận văn này được chuẩn bị hoàn tất nhờ sự hỗ trợ, giúp đỡ của Quý
thầy cô, gia đình, bạn bè và đồng nghiệp. Tuy nhiên, do kiến thức của tác giả
còn hạn chế nên khó tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được các ý
kiến đóng góp, phê bình để luận văn này đạt chất lượng tốt hơn.