Luận Văn Đánh giá sơ bộ mức độ đa dạng di truyền của quần thể điều (Acanardium occidentale L.) hiện được trồn

CHƯƠNG I GIỚI THIỆU 1.1. Đặt vấn đề. Cây điều (A canardium occidentale L.) hay còn gọi là đào lộn hột, là cây cho sản phẩm rất đa dạng như nhân hạt điều, nước ép từ quả điều, dầu từ vỏ hạt, gỗ. Ở Việt Nam, nhân hạt điều là sản phẩm quan trọng nhất, hàng năm xuất khẩu mang lại hàng trăm triệu USD cho nền kinh tế nước nhà. Cùng với lúa và cao su, cây điều được xem là một cây nông - công nghiệp chiến lược của nước ta. Ngoài ưu thế là cây cho sản phẩm xuất khẩu, cây điều còn dùng để cải tạo, bảo vệ môi trường, phủ xanh đất trống, đồi núi trọc, đất nghèo kiệt dinh dưỡng cho nên canh tác điều đang được phát triển nhanh và mạnh ở Việt Nam. Tuy nhiên do việc phát triển diện tích tự phát, tính tạp giao tự nhiên phức tạp và việc thiếu chiến lược chọn tạo giống hợp lý, nên năng suất cây điều còn thấp và chưa ổn định. Để có chiến lược phát triển lâu dài đem lại hiệu quả kinh tế - kỹ thuật cao, vấn đề đánh giá tổng quát quỹ gen và mức độ đa dạng của các giống điều hiện có được xem là một việc làm cấp thiết. Song song với quá trình xác định đa dạng di truyền của quần thể để từ đó có chiến lược cụ thể cho việc bảo vệ nguồn gen đối với cây điều, chúng ta cũng có thể tìm ra các chỉ thị phân tử (molecular marker) và phát triển chúng thành những công cụ hữu hiệu cho phép rút ngắn thời gian của quá trình chọn, tạo giống. Hiện nay, có rất nhiều kỹ thuật phân tử được sử dụng để đánh giá tính đa dạng di truyền của quần thể. Nhưng với những đối tượng chưa có nhiều thông tin về bộ gene, người ta thường có xu hướng sử dụng kỹ thuật RAPD hoặc AFLP. Hai kỹ thuật này đều dựa trên cơ sở khuếch đại bằng PCR và đều có những thế mạnh riêng, tuy nhiên không có kỹ thuật nào là hoàn toàn chiếm ưu thế. Trong đề tài này, chúng tôi đã sử dụng kỹ thuật RAPD để đánh giá sơ bộ mức độ đa dạng di truyền của quần thể điều hiện được trồng tại tỉnh Bình Định nhằm phục vụ cho công cuộc nghiên cứu sâu hơn về cây điều tại tỉnh nhà và trong nước.
2
1.2. Mục đích và yêu cầu. 1.2.1. Mục đích.
 Hoàn thiện phương pháp nghiên cứu đa dạng di truyền bằng kĩ thuật RAPD-PCR.
 Đành giá sơ bộ đa dạng di truyền của những giống điều hiện đang trồng tại tỉnh Bình Định.
1.2.2 Yêu cầu.
 Thu thập được mẫu lá của những cây điều có những đặc điểm nổi bật và điển hình dựa trên kiểu hình như: khả năng chịu hạn tốt hay không tốt, năng suất và chất lượng hạt cao hay thấp, có tính đề kháng với sâu bệnh cao hay thấp, ra hoa sớm hay muộn,
 Trích DNA có chất lượng tốt từ các mẫu lá thu được (được bảo quản lạnh) làm nguyên liệu cho kỹ thuật RAPD.
 Thực hiện thành công kỹ thuật RAPD từ đó đánh giá sơ bộ mức độ đa dạng di truyền quần thể điều tại tỉnh Bình Định
 Làm tiền đề phục vụ cho công tác chọn, tạo giống cây điều.
 Ly trích được DNA của các mẫu điều đủ tiêu chuẩn cho các bước phân tích tiếp.
 Thực hiện kỹ thuật RAPD và phân tích kết quả bằng phần mềm NTSYS.
1.3. Hạn chế của đề tài.
 Nghiên cứu phân loại giống điều tại Việt Nam chưa được thiết lập, đồng thời khó có khả năng nhận diện giống trong thực tế tại vườn nông hộ nên chỉ thực hiện lấy mẫu những cây điều có đặc điểm nổi bật và điển hình, không dựa trên đặc điểm phân loại giống.
 Không có đủ điều kiện để thu thập lượng mẫu lớn.
 Không có đủ điều kiện để thực hiện phản ứng RAPD-PCR với nhiều primer và tìm ra quy trình RAPD-PCR tối ưu.
3
1.4. Giới hạn khóa luận
 Khóa luận được thực hiện từ tháng 2-2006 đến tháng 6-2006 là một khoảng thời gian tương đối ngắn nên kết quả chưa phản ánh đầy đủ và chính xác đối với tất cả các giống điều hiện có.
 Các nghiên cứu về phân loại giống điều vẫn chưa được thiết lập nên việc lấy mẫu nghiên cứu dựa trên cơ sở điều tra các cá thể nổi bật, không thu thập nghiên cứu trên các dòng, giống cụ thể đã được xác lập.

CHƯƠNG II TỔNG QUAN TÀI LIỆU 2.1. Giới thiệu về cây điều. 2.1.1. Nguồn gốc. Cây điều hay còn gọi là đào lộn hột, có tên khoa học là Anacardium occidentale L., thuộc họ Anacardiaceae, tên tiếng Anh là Cashew tree. Khoảng vài thế kỉ trước đây, cây điều vốn dĩ chỉ là một loài cây mọc tự nhiên hoang dại ở miền Đông Bắc Brazil thuộc Nam Mỹ. Vào thế kỉ 16, khi Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha xâm chiếm Nam Mỹ, các thủy thủ của họ đã mang hạt điều ra khỏi quê hương lãnh thổ của nó, đem đến trồng thử tại một số nước thuộc địa ở Trung Mỹ, Đông Phi và Ấn Độ. Vì vậy, có thể thời điểm này là mốc thời gian cây điều được chuyển từ hoang dã sang trồng trọt. Tại các nước Đông Phi, chủ yếu là Mozambique, Tanzania và một phần Kenia, người Bồ Đào Nha đã tìm thấy ở những nơi đó các điều kiện sinh thái rất thích hợp cho cây điều phát triển. Ở Châu Á, điều được đưa tới Goa (Ấn Độ) vào năm (1550), Cochin (1578), rồi từ đây phát tán nhanh chóng ra toàn bộ các bờ biển phía Tây và phía Đông Nam của tiểu lục địa Ấn Độ cũng như tới đảo Ceylon, Andamane, Nicobar và Indonesia. Điều phát tán tới Đông Dương và những nước khác ở Đông Nam Á và một số đảo nhỏ ở Thái Bình Dương có thể là do tác nhân chim chóc, dơi, khỉ và con người. Cây điều có thể được đưa vào trồng ở Miền Nam Việt Nam từ thế kỷ 18. Lúc đầu, điều được trồng lẻ tẻ quanh nhà vừa để lấy bóng mát vừa để lấy quả ăn. Đến năm 1975, khi cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước thắng lợi, cây điều mới chính thức có tên trong danh mục những cây trồng được chọn để trồng lại rừng bị phá hại bởi bom đạn trong chiến tranh ở các tỉnh phía Nam.

CHƯƠNG V KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 5.1Kết luận. Từ các kết quả thu được, chúng tôi rút ra một số kết luận sau: Quy trình tách chiết DNA khá ổn định. Ly trích được 50 mẫu DNA đạt tiêu chuẩn dùng trong các kĩ thuật sinh học phân tử.
 Primer 11dùng trong kĩ thuật RAPD-PCR cho 8 band đối với các mẫu thí nghiệm, trong đó có 5 band đồng hình, 3 band đa hình. Primer 11 có tính đa hình cao đối với các cá thể điều. Kết quả thu được 217 band trong tổng số 50 mẫu thu thập tại Bình Định.
 Việc phân tích RAPD-PCR sử dụng primer11 các cá thể điều trồng tại Bình Định có hệ số di truyền trên cấy phát sinh chủng loại dao động trong khoảng 0,375-1,00.
 Cây phát sinh nhiều nhánh chứng tỏ các cá thể điều trồng tại Bình Định có sự tạp giao giữa các giống điều.
5.2Đề nghị. 5.2.1Đề nghị phương pháp nghiên cứu.
 Khảo sát thêm các primer khác dùng trong kĩ thuật RAPD.
 Khảo sát thêm các maker phân tử như AFLP,SSR để phân tích đa dạng di truyền một cách chính sác hơn.