Báo Cáo Đánh giá quy trình soạn thảo, nội dung và tổ chức thực hiện hương ước, quy ước mới trong thôn văn hó

MỞ ĐẦU

Hương ước, lệ làng cổ được coi là một trong những di sản văn hoá có tính
chất pháp lý đặc sắc trong làng xã cổ truyền Việt Nam.
Các công trình nghiên cứu gần đây đã làm sáng tỏ những giá trị không thể
phủ nhận được vai trò “tự quản” của hương ước lệ làng. Nhiều truyền thống tốt
đẹp, nhiều phẩm chất quý giá; những hành vi ứng xử xã hội, gia đình và cá nhân ít
nhiều đã được hương ước, lệ làng gìn giữ và điều chỉnh.
Ngày nay nông thôn Việt Nam đang trong thời kỳ thay đổi mạnh mẽ. Đảng
và Nhà nước ta luôn quan tâm, chú ý đến việc phát huy vai trò tự quản của nhân
dân, thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở. Cuộc vận động làng văn hoá, gia đình văn
hoá đả trở thành phong trào rộng khắp trong cả nước. Đảng bộ và chính quyền các
cấp đã coi cuộc vận động này là một phần quan trọng trong đời sống tinh thần của
nhân dân ta thiết thực góp phần làm nên thắng lợi phát triển kinh tế, ổn định trật
tự an ninh xã hội.
Nghị quyết V của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VII đã nêu: “Phát
huy những truyền thống văn hoá tốt đẹp, thuần phong mỹ tục, bài trừ hũ tục mê
tín di đoan, tệ nạn xã hội, phát huy tình nghĩa xóm làng, đảm bảo đoàn kết nông
thôn, khuyến khích xây dựng và thực hiện các hương ước, quy ước về nếp sống
văn minh ở các thôn xã”.
Ngày 19/6/1998, Thủ tướng chính phủ đã ban hành chỉ thị số 24 – 1998/CT
– TTG về việc xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước của làng, bản, thôn, ấp,
cụm dân cư.
Hưởng ứng cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá”
theo tinh thần của Nghị quyết Trung ương V khoá VII và chỉ thị số 61/CT – UB
của UBND tỉnh Lâm Đồng về việc đẩy mạnh cuộc vận động toàn dân đoàn kết
xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư; phát huy quyền tự quản của nhân dân,
các thôn văn hoá ở huyện Lâm Hà ra đời và các hương ước, quy ước của các thôn,
buôn cũng đã xuất hiện với mục đích “Phát huy quyền tự quản của nhân dân, thực
hiện dân chủ một cách trực tiếp và rộng rãi nhằm giải quyết các công việc trong
nội bộ cộng đồng dân cư, bảo đảm đoàn kết, giữ gìn trật tự an toàn xã hội và vệ
sinh môi trường; xây dựng cuộc sống mới; tương trợ giúp đỡ lẫn nhau trong sản
xuất và đời sống; gìn giữ, phát huy truyền thống tốt đẹp và thuần phong mỹ tục
của cộng đồng nhằm thực hiện tốt quyền lợi, nghĩa vụ của công dân và nhiệm vụ
cấp trên trên trao “theo đúng tinh thần của điều 13 – Chương VI trong quy chế
thực hiện dân chủ ở xã của chính phủ ban hành ngày 11/5/1998.
112 thôn, buôn, khu phố văn hoá và 52 cơ quan văn hoá ở huyện Lâm Hà
– Tỉnh Lâm Đồng là minh chứng tính năng động, phát huy quyền dân chủ, nhân
dân tự quản, kế thừa những di sản quý báu cha ông ta và của Đảng ta.
Đánh giá đúng quy trình soạn thảo, nội dung và tổ chức thực hiện hương
ước, quy ước mới trong các thôn , buôn văn hoá trên địa bàn huyện Lâm Hà- Tỉnh
Lâm Đồng là vấn đề có ý nghĩa chính trị, khoa học và thực tiễn góp phần làm
sáng tỏ quan điểm dân tộc, giai cấp của Đảng ta, góp thêm cơ sổ khoa học chi
việc quản lý xã hội nông thôn trong điều kiện hiện nay. Thông qua nội dung của
đề tài nghiên cứu, chúng tôi đưa ra những ý kiến chân thực, khoa học cho các địa
phương “ tự điều chỉnh và xây dựng , tổ chúc thực hiện các hương ước, quy ước
mới trong các thôn, buôn văn hoá đúng đường lối chủ trương của Đảng, chính sách
pháp luật của Nhà nước, nhằm góp phần làm cho hương ước, quy ước mới trở
thành một trong những công cụ chuyển tải đường lối của Đảng, chính sách pháp
luật của Nhà nước đến địa bàn vùng sâu vùng xa, nơi có nhiều thành phần đồng
bào dân tộc cư trú, và cư dân của 24 tỉnh thành trong cả nước về đây lập nghiệp.
™ Trong khuôn khổ có hạn của đề tài, thời gian và địa bàn nghiên cứu. Do
vậy, ngoài việc sử dụng, kế thừa tài liệu của những người đi trước khi nghiên cứu
hương ước, quy ước xưa và nay. Chúng tôi đã trực tiếp điều tra, khảo sát thu thập
tư liệu trên địa bàn. Đây cũng chính là những tài liệu cơ bản, là cơ sở của sự đánh
giá, nhận định mà đề tài nghiên cứu đã đặt ra.
Dựa vào những hiểu biết về phương pháp luận sử học logich học và chủ
yếu vận dụng những kết quả điều tra dân tộc học, xã hội học. Nhất là đứng vững
trên quan điểm khoa học lịch sử của chủ nghĩa Mác- Lê Nin làm cơ sở cho những
suy nghĩ, nhận thức của đề tài.

™ Để giải quyết những vấn đề trên, đề tài” Đánh giá quy trình soạn thảo
nội dung và tổ chức thực hiện hương ước, quy ước mới trong các thôn văn hoá ở
huyện Lâm Hà - Tỉnh Lâm Đồng'' được bố cục thành những nội dung chính như
sau:


Chương 1: Tổng quan về vùng đất, con người Lâm Hà
Phần này chúng tôi giới thiệu về điều kiện tự nhiên và xã hội của Lâm
Hà. Đặc biệt trong phần này chúng tôi chú ý nhiều đến thành phần dân cư; tình
hình văn hoá, giáo dục, y tế và tôn giáo đã ảnh hưởng như thế nào đối với việc
soạn thảo nội dung và tổ chức thực hiện hương ước, quy ước mới trong các thôn
văn hoá trên địa bàn huyện Lâm Hà.

Chương 2: Quy trình soạn thảo và tổ chức soạn thảo hương ước, quy ước ở
các thôn văn hoá huyện Lâm Hà-Lâm Đồng.
Trong chương này chúng tôi đề cập đến quan điểm của Đảng, Nhà nước ta
về xây dựng hương ước, quy ước của làng, thôn văn hoá, cũng như kế hoạch triển
khai quy chế thực hiện dân chủ ở xã, thôn, thị trấn huyện Lâm Hà.
Nội dung chương này còn trình bày quy trình soạn thảo hương ước và quy
ước mới từ những quy định chung của quy trình soạn thảo hương ước ,quy ước đến
việc thành lập ban vận động xây dựng thôn, buôn, khu phố văn hoá của Sở
VHTT Lâm Đồng, phòng VHTT-TDTT huyện Lâm Hà. Từ đó, chúng tôi đánh giá
thực trạng thục hiện quy trình này để rút ra những nguyên nhân tồn tại và bài học
kinh nghiệm trong quy trình đăng ký thôn buôn văn hoá cũng như quy trình soạn
thảo hương ước, quy ước của thôn, buôn văn hoá sao cho đúng với quy định pháp
luật của nhà nước và phù hợp với phong tục tập quán tốt đẹp của người dân địa
phương.

Chương 3: Đánh giá thực trạng nội dung của hương ước, quy ước,và tổ
chức thực hiện của các thôn văn hoá ở huyện Lâm Hà- Lâm Đồng
Căn cứ vào nội dung của bản hương ước, quy ước trong các thôn, buôn
văn hoá trên địa bàn huyện Lâm Hà và qua khảo sát thực tế tại địa phương, chúng
tôi tiến hành đánh giá quan điểm chỉ đạo về nội dung và tổ chức thực hiện của
Ban chỉ đạo Quy chế thực hiện dân chủ ở cơ sở của huyện Lâm Hà. Đồng thời
chúng tôi cũng đặt ra một số vấn đề: Hương ước, quy ước mới có đảm bảo được
nguyên tắc tuân thủ theo các quy định của pháp luật; có kế thừa phát triển các
phong tục, tập quán truyền thống văn hoá tốt đẹp, và phù hợp với điều kiện cụ thể
của từng thôn, buôn văn hoá hay chưa? Và kết quả của việc tổ chức thực hiện
hương ước, quy ước mới trên địa bàn ra sao?