Luận Văn Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa tại xã Nam Sơn, huyện Đô Lươn

MỤC LỤC

PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ 1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài 1
1.2. Mục tiêu của đề tài 2
PHẦN 2: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 3
2.1. Một số vấn đề lý luận cơ bản 3
2.1.1. Đất nông nghiệp 3
2.1.2. Sử dụng đất nông nghiệp và những yếu tố ảnh hưởng đến sử dụng đất 5
2.1.3. Sử dụng đất nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa 7
2.1.4. Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp 11
2.2. Cơ sở thực tiễn về sử dụng đất nông nghiệp, nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa 13
2.2.1. Những nghiên cứu liên quan đến nâng cao hiệu quả sử dụng đất và sản xuât nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa 13
2.2.2. Định hướng phát triển hàng hóa trong nông nghiệp đến năm 2020 14
PHẦN 3: ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 16
3.1. Đối tượng nghiên cứu 16
3.2. Phạm vi nghiên cứu 16
3.3. Nội dung nghiên cứu 16
3.4. Phương pháp nghiên cứu 16
3.4.1. Thu thập số liệu thứ cấp 16
3.4.2. Thu thập số liệu sơ cấp 16
3.4.3. Phương pháp điều tra thực địa 17
3.4.4. Phương pháp xử lý số liệu 17
3.4.5. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp 17
PHẦN 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 19
4.1. Khái quát chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của xã Nan Sơn huyện Đô Lương tỉnh Nghệ An 19
4.1.1. Đặc điểm về điều kiện tự nhiên 19
4.1.2. Điều kiện tự nhiên kinh tế - xã hội 23
4.1.3 Đánh giá chung về thực trạng phát triển kinh tế - xã hội 29
4.2. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa của xã giai đoạn 2010 - 2012 30
4.2.1. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp 30
4.2.2. Tình hình sản xuất các loại cây trồng chính theo hướng sản xuất hàng hóa giai đoạn 2010 - 2012 34
4.2.3. Thị trường tiêu thụ nông sản 37
4.3. Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa 39
4.3.1. Các loại hình sử dụng đất chính theo hướng sản xuất hàng hóa 39
4.3.2. Đánh giá hiệu quả sử dụng đất về mặt kinh tế 39
4.3.3. Đánh giá hiệu quả sử dụng đất về mặt xã hội 46
4.3.4. Đánh giá hiệu quả sử dụng đất về mặt môi trường 47
4.3.5. Đánh giá tổng hợp hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa 50
4.4. Đề xuất một số giải pháp sử dụng có hiệu quả đất nông nghiệp 51
4.4.1. Giải pháp thị trường 51
4.4.2. Giải pháp về vốn 52
4.4.3. Giải pháp về nguồn nhân lực 53
4.4.3. Các giải pháp khác 53
PHẦN 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 54
5.1. Kết luận 54
5.2. Kiến nghị 54
TÀI LIỆU THAM KHẢO 56
PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ

1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Đất (địa quyển) cùng với khí quyển và thủy quyển là 3 quyển chính của chúng ta đang sinh sống. Các chu trình vật chất đều diễn thế trên 3 quyển này. Sự sống của muôn loài do đó cũng phát triển trong và trên sự tương quan vĩ mô ấy. Đất đai được sử dụng trong hầu hết tất cả các ngành sản xuất của lĩnh vực đời sống. Theo từng ngành sản xuất, từng lĩnh vực đời sống, đất đai được phân thành các loại khác nhau và gọi tên theo ngành và lĩnh vực sử dụng của chúng. Các Mác viết rằng: Đất đai là tài sản mãi mãi của loài người, là điều kiện để sản xuất sinh tồn, là điều kiện không thể thiếu để sản xuất, là tư liệu sản xuất cơ bản trong nông lâm nghiệp.
Trong tiến trình của lịch sử của xã hội loài người, con người và đất đai ngày càng gắn liền chặt chẽ với nhau. Đất đai trở thành của cải vô tận của loài người, con người dựa vào đó để tạo ra sản phẩm nuôi sống mình. Đất đai luôn là thành phần hàng đầu của môi trường sống. Không có đất đai thì không có bất kỳ một ngành sản xuất nào, không có một quá trình sản xuất nào diễn ra và cũng không có sự tồn tại của loài người.
Đối với ngành sản xuất thì đất đai có vai trò đặc biệt quan trọng đây là nơi sản xuất ra hầu hết các sản phẩm nuôi sống loài người. Hầu hết các nước trên thế giới đều phải xây dựng một nền kinh tế trên cơ sở nông nghiệp dựa vào khai thác tiềm năng của đất, lấy đó làm bàn đạp để phát triển các ngành khác. Vì vậy việc tổ chức sử dụng nguồn tài nguyên đất đai hợp lý, có hiệu quả là nhiệm vụ quan trọng đảm bảo cho nông nghiệp phát triển bền vững.
Cùng với xu thế phát triển chung của nền kinh tế thì ngành nông nghiệp của nước ta mấy năm trở lại đây cơ bản đã chuyển sang sản xuất hàng hóa, phát triển tương đối toàn diện. Tỷ trọng nông nghiệp hàng hóa chiếm hơn 70% sản lượng nông nghiệp, nhiều nông sản có giá trị hàng hóa lớn như lương thực, sản phẩm các loại cây công nghiệp
Tuy nhiên một thực tế hiên nay đó là diện tích nông nghiệp hiện nay ngày càng bị thu hẹp do chuyển sang các loại hình đất khác như đất ở, đất sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp Mặt khác dân số không ngừng tăng, nhu cầu của con người về các sản phẩm từ nông nghiệp ngày càng đòi hỏi cao về cả số lượng và chất lượng. Đây thực chất là một áp lực lớn với ngành nông nghiệp.
Xã Nam Sơn là một xã phía tây của huyện Đô Lương tỉnh Nghệ An. Kinh tế trong xã trong những năm gần đây có bước chuyển biến rõ rệt, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng đang từng bước đi vào chiều sâu và được khẳng định vai trò trong sự phát triển của xã theo hướng công nghiệp hóa hiện đại hóa. Tuy nhiên vẫn mang nặng tính truyền thống trong sản xuất nông nghiệp, chuyển dịch cơ cấu cây trồng còn mang tính tự phát chưa có các phương án quy hoạch nên chưa phát huy hết tiềm năng của xã. Vì vậy việc nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, đưa ra những kiểu và loại hình sử dụng đất có tính hàng hóa, hiệu quả cao, bền vững là vấn đề hết sức cần thiết.
Xuất phát từ thực tế trên, đươc sự đồng ý của khoa Tài nguyên đất và Môi trường nông nghiệp dưới sự hướng dẫn của thầy giáo TS.Trần Thanh Đức tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa tại xã Nam Sơn, huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An giai đoạn 2010 - 2012”.
1.2. Mục tiêu của đề tài
- Tìm hiểu các loại hình sản xuất nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa trên địa bàn xã và tình hình tiêu thụ sản phẩm đem lại hiệu quả kinh tế cao.
- Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa nhằm góp phần giúp người dân lựa chọn phương thức và hiệu quả kinh tế cao phù hợp với điều kiện cụ thể của xã.
- Đề xuất các biện pháp hợp lý nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp đáp ứng yêu cầu phát triển nông nghiệp bền vững theo hướng sản xuất hàng hóa