Chuyên Đề Đánh giá hiện trạng môi trường làng nghề tái chế giấy Phong Khê – Bắc Ninh và đề xuất giải pháp giảm

TÓM TẮT ĐỀ TÀI
Làng nghề tái chế giấy ở các tỉnh phía Bắc nói chung và tỉnh Bắc Ninh nói riêng đang ngày càng phát triển mạnh. Sự phát triển này đã mang lại hiệu quả kinh tế cao cho khu vực nông thôn, góp phần xóa đói giảm nghèo và phù hợp sự phát triển kinh tế của quốc gia. Tuy nhiên vấn đề ô nhiễm môi trường tại các làng nghề tái chế giấy nói chung và làng nghề Phong Khê – Bắc Ninh nói riêng đang là một thách thức lớn cho sự phát triển bền vững của ngành nghề này. Bài báo cáo phân tích hiện trạng môi trường của làng nghề tái chế giấy Phong Khê – Bắc Ninh nhằm xác định các vấn đề môi trường chủ yếu gây tác động đến hệ sinh thái và dân cư trong làng nghề, qua đó bước đầu đề xuất các giải pháp nhằm giảm thiểu tác động môi trường của làng nghề hướng đến mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia.
Từ khóa: Hiện trạng môi trường, làng nghề tái chế giấy Phong Khê – Bắc Ninh, giải pháp giảm thiểu ô nhiễm.
 
BẢNG CHỮ CÁI VIẾT TẮT
Bộ NN&PTNT : Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn
BVMT : Bảo vệ môi trường
BOD: : Nhu cầu oxy sinh học
COD : Nhu cầu oxy hóa học
CTR : Chất thải rắn
KH&CNMT : Khoa học và công nghệ môi trường
KT-XH : Kinh tế - xã hội
TCCP : Tiêu chuẩn cho phép
TCVN : Tiêu chuẩn Việt Nam
TN&MT : Tài nguyên và môi trường
UBND : Ủy ban nhân dân
VSMT : Vệ sinh môi trường
 
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 1. 1 Phân bố các loại hình làng nghề ở các vùng nông thôn Việt Nam 4
Bảng 2. 1 Sản phẩm và thị trường tiêu thụ 17
Bảng 3. 1 Kết quả quan trắc môi trường không khí làng nghề Phong Khê và KCN Phong Khê 19
Bảng 3. 2 Kết quả quan trắc nước thải của làng nghề năm 2007 20
Bảng 3. 3 Kết quả phân tích chất lượng đất làng nghề giấy Phong Khê 23
Bảng 4. 1 Các giải pháp SXSH cho làng nghề tài chế giấy Phong Khê 28
 
DANH MỤC HÌNH
Hình 2. 1 Hiện trang phân bố các làng nghề Việt Nam 4
Hình 2. 2 Biểu đồ phân loại làng nghề Việt Nam theo ngành nghề sản xuất 6
Hình 2. 3 Bản đồ vị trí làng nghề tái chế giấy Phong Khê – Bắc Ninh 11
Hình 2. 4 Sơ đồ công nghệ sản xuất giấy vệ sinh kèm theo dòng thải 14
Hình 2. 5 Sơ đồ công nghệ sản xuất giấy vệ sinh kèm theo dòng thải 15
Hình 2. 6 Sơ đồ công nghệ sản xuất bìa carton kèm theo dòng thải 16
Hình 3. 1 Khói từ làng nghề Phong Khê – Bắc Ninh 22
Hình 3. 2 Hàm lượng một số thông số ô nhiễm trong nước thải làng nghề tái chế giấy 24
Hình 3. 3 Nước thải chưa xử lý được xả thải trực tiếp ra môi trường tiếp nhận 25
Hình 3. 4 Bãi chôn CTR ở làng nghề tái chế Phong Khê 27
Hình 4. 1 Sơ đồ hệ thống thiết bị xử lý nước thải tái chế giấy 29
Hình 4. 2 Mô hình quy hoạch hộ sản xuất 33
Hình 4. 3 Cơ cấu quản lý môi trường cấp xã 35

 
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN i
TÓM TẮT ĐỀ TÀI ii
BẢNG CHỮ CÁI VIẾT TẮT iii
DANH MỤC BẢNG BIỂU iv
DANH MỤC HÌNH v
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG 1
1.1 Lí do chọn đề tài 1
1.2 Mục tiêu đề tài 2
1.3 Nội dung nghiên cứu 2
1.4 Phương pháp nghiên cứu 2
CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN VỀ LÀNG NGHỀ VÀ LÀNG NGHỀ TÁI CHẾ GIẤY 3
2.1 Tổng quan về làng nghể ở Việt Nam 3
2.1.1 Lịch sử phát triển và phân bố của các làng nghề 3
2.1.2 Phân loại 5
2.1.3 Vai trò của làng nghề trong sự phát triển kinh tế - xã hội 6
2.1.4 Thực trạng ô nhiễm làng nghề 7
2.2 Tổng quan về làng nghề tái chế giấy Phong Khê – Bắc Ninh 10
2.2.1 Khái quát làng nghề tái chế giấy Phong Khê – Bắc Ninh 10
2.2.1.1 Vị trí địa lý 10
2.2.1.2 Điều kiện tự nhiên 11
2.2.1.3 Điều kiện kinh tế - xã hội 11
2.2.2 Hiện trạng sản xuất của làng nghề tái chế giấy Phong Khê 12
2.2.2.1 Lịch sử hình thành và quá trình phát triển của làng nghề 12
2.2.2.2 Qui trình sản xuất 13
2.2.2.3 Sản phẩm và thị trường tiêu thụ 17
2.2.3 Tác động của làng nghề tái chế giấy Phong Khê – Bắc Ninh đến KT – XH 17
CHƯƠNG 3: HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG LÀNG NGHỀ TÁI CHẾ GIẤY PHONG KHÊ – BẮC NINH 18
3.1 Hiện trạng môi trường không khí 18
3.2 Hiện trạng môi trường nước 20
3.3 Hiện trạng ô nhiễm CTR và môi trường đất 23
3.4 Ảnh hưởng ô nhiễm làng nghề lên sức khỏe của người dân 24
CHƯƠNG 4: CÁC GIẢI PHÁP GIẢM THIỂU VÀ QUẢN LÝ Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG 26
4.1 Các giải pháp công nghệ xử lý chất thải 26
4.1.1 Đối với môi trường không khí 26
4.1.2 Đối với môi trường nước 26
4.1.3 Đối với rác thải 27
4.1.4 Các kỹ thuật sản xuất sạch hơn 28
4.2 Các giải pháp về quản lý giảm thiểu ô nhiễm 30
4.2.1 Các giải pháp quy hoạch tổng thể 30
4.2.1.1 Quy hoạch hộ sản xuất 30
4.2.1.2 Quy hoạch cụm sản xuất 31
4.2.1.3 Quy hoạch tập trung khu công nghiệp làng nghề Phong Khê 31
4.2.2 Giáo dục môi trường 32
4.2.3 Quản lý môi trường 32
4.2.3.1 Cơ cấu hệ thống quản lý môi trường làng nghề 32
4.2.3.2 Quản lý VSMT trong thôn xóm 33
4.2.3.3 Quản lý vệ sinh đối với từng hộ sản xuất 34
4.2.3.4 Xây dựng các chính sách khuyến khích hỗ trợ tại làng nghề 34
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 35
TÀI LIỆU THAM KHẢO 37



CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU CHUNG
1.1 Lí do chọn đề tài
Việt Nam là một nước nông nghiệp với hơn 70% dân số hoạt động sản xuất trong các lĩnh vực: trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp, thủy sản và làng nghề. Trong đó làng nghề là một trong những đặc thù của nông thôn Việt Nam. Trong những năm gần đây, với sự giúp đỡ của các ban ngành làng nghề đã ngày một phát triển và thể hiện rõ hơn nét đặc sắc trên nhiều phương diện: kinh tế, xã hội, du lịch. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được thì một trong những thách thức đang đặt ra đối với các làng nghề là vấn đề môi trường và sức khỏe của người lao động, của cộng đồng dân cư đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng từ hoạt động sản xuất của các làng nghề.
Những năm gần đây, vấn đề này đang thu hút sự quan tâm của Nhà nước cũng như các nhà khoa học nhằm tìm ra các giải pháp hữu hiệu cho sự phát triển bền vững các làng nghề. Đã có nhiều làng nghề thay đổi phương thức sản xuất cũng như quản lý môi trường và thu được hiệu quả đáng kể. Song, đối với không ít làng nghề, sản xuất vẫn đang tăng về quy mô, còn môi trường ngày càng ô nhiễm trầm trọng.
Làng nghề tái chế giấy với những đóng góp không nhỏ vào nhu cầu sử dụng trong đời sống con người, giải quyết được vấn đề việc làm nhằm cải thiện được đời sống vật chất cho người dân nhưng bên cạnh đó các vấn đề ô nhiễm môi trường như : ô nhiễm đất, ô nhiễm không khí, chất thải rắn, ô nhiễm nước cũng ngày càng gia tăng. Trong đó vấn đề nổi cộm là ô nhiễm nguồn nước mặt.
Cũng như các làng nghề tái chế giấy khác, làng nghề tái chế giấy Phong Khê –Bắc Ninh một làng nghề điển hình trong loại làng nghề tái chế giấy về qui mô sản xuất , trình độ công nghệ, trang thiết bị và tiềm lực lao động, cũng không thể tránh khỏi các vấn đề về ô nhiễm môi trường và sức khỏe lao động.
Chính vì vậy, đề tài “Đánh giá hiện trạng môi trường làng nghề tái chế giấy Phong Khê – Bắc Ninh và đề xuất giải pháp giảm thiểu ô nhiễm ” được thực hiện, nhằm xác định các vấn đề môi trường chủ yếu gây tác động đến hệ sinh thái và dân cư trong làng nghề. Từ đó, đề xuất các biện pháp quản lý và biện pháp kỹ thuật để giảm thiểu ô nhiễm nhằm hướng đến mục tiêu phát triển làng nghề xanh, làng nghề bền vững.
1.2 Mục tiêu đề tài
Đánh giá được mức độ ô nhiễm môi trường tại làng nghề tái chế giấy đến môi trường nông nghiệp nông thôn và sức khỏe của con người. Từ đó đề xuất các giải pháp nhằm giảm thiểu ô nhiễm.
1.3 Nội dung nghiên cứu
ã Phân tích hiện trạng sản xuất của làng nghề tái chế giấy
ã Xác định các nguyên nhân chủ yếu gây ô nhiễm môi trường.
ã Đánh giá hiện trạng ô nhiễm môi trường của làng nghề.
ã Đề xuất các giải phảp giảm thiểu ô nhiễm
1.4 Phương pháp nghiên cứu
ã Phương pháp thu thập, phân tích, tổng hợp tài liệu
ã Phương pháp phân tích và đánh giá : dựa vào tài liệu tham khảo và tài liệu thu thập được đề xác định nguồn gây ô nhiễm.
ã Phương pháp phân tích hệ thống.