Thạc Sĩ Đánh giá công tác đền bù, giải phóng mặt bằng ở một số dự án trên địa bàn huyện Mù Cang Chải, tỉnh Y

iii
MỤC LỤC

MỞ ĐẦU 1
1. Tính cấp thiết của đề tài 1
2. Mục tiêu 2
3. Ý nghĩa của đề tài. . 2
Chương 1:TỔNG QUAN TÀI LIỆU . 3
1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN . 3
1.1.1. Khái niệm về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư . 3
1.1.2. Đặc điểm của công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng . 4
1.1.3. Những yếu tố tác động đến công tác bồi thường GPMB. . 5
1.2. CƠ SỞ PHÁP LÝ CỦA CÔNG TÁC BTGPMB 9
1.2.1. Các văn bản pháp quy của nhà nước có liên quan đến công tác bồi
thường GPMB . 9
1.2.2. Các văn bản pháp quy của địa phương có liên quan đến công tác
bồi thường GPMB. 11
1.3. CƠ SỞ THỰC TIỄN . 13
1.3.1. Tình hình thực hiện chính sách bồi thường, GPMB, hỗ trợ và Tái
định cư ở Việt Nam. . 13
1.3.2. Chính sách bồi thường, hỗ trợ và giải phóng mặt bằng khi Nhà
nước thu hồi đất - kinh nghiệm Quốc tế và một số nước trên thế giới . 18
1.5. TÁC ĐỘNG CỦA CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG GPMB ĐẾN PHÁT
TRIỂN CƠ SỞ HẠ TẦNG VÀ ĐỜI SỐNG KINH TẾ - XÃ HỘI . 26
1.5.1. Đối với sự phát triển cơ sở hạ tầng . 26
1.5.2. Đối với sự phát triển kinh tế - xã hội 28
Chương 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 30
2.1. ĐỐI TƯỢNG, ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU 30
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu 30

iv
2.1.2. Địa bàn nghiên cứu . 30
2.2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU . 30
2.3.1. Phương pháp thu thập và kế thừa số liệu, tài liệu (phương pháp kế thừa)
2.3.2. Phương pháp điều tra ngưòi dân thông qua phiếu điều tra. 31
2.3.3. Phương pháp phân tích, tổng hợp số liệu 31
2.3.4. Phương pháp chuyên gia . 31
Chương 3:KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN . 33
3.1. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN - KINH TẾ XÃ HỘI HUYỆN MÙ CANG
CHẢI . 33
3.1.1. Điều kiện tự nhiên . 33
3.1.2. Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội 36
3.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội 40
3.2. TÌNH HÌNH QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG ĐẤT ĐAI . 41
3.2.1. Thực trạng quản lý Nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện 41
3.2.2. Hiện trạng sử dụng đất năm 2013 . 44
3.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, GPMB TRÊN
ĐỊA BÀN HUYỆN MÙ CANG CHẢI 46
3.4. ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG, GPMB TẠI HAI DỰ ÁN
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN MÙ CANG CHẢI 51
3.4.1. Khái quát về hai dự án . 51
3.4.2. Công tác bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất tại các dự án 57
3.4.3. Đánh giá kết quả bồi thường, GPMB khi Nhà nước thu hồi đất của
hai dự án 68
3.5. ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG,
GPMB ĐẾN ĐỜI SỐNG NGƯỜI DÂN TẠI HAI DỰ ÁN 71
3.5.1.Tác động đến đời sống của người dân sau khi thu hồi đất . 72
3.5.2. Tác động đến lao động và việc làm của người dân sau khi thu hồi đất
74

v
3.5.3. Tác động đến thu nhập 77
3.5.4. Các vấn đề về xã hội và môi trường 79
3.6. THUẬN LỢI, KHÓ KHĂN VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU
QUẢ VỀ CÔNG TÁC BỒI THƯỜNG GPMB KHI NHÀ NƯỚC THU
HỒI ĐẤT TRÊN ĐỊA HUYỆN MÙ CANG CHẢI . 79
3.6.1.Thuận lợi 79
3.6.2. Khó khăn, tồn tại . 80
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 85
1. KẾT LUẬN 85
2. KIẾN NGHỊ 86
TÀI LIỆU THAM KHẢO 87



vi
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT


ADB : Ngân hàng phát triển châu Á
BTNMT : Bộ Tài nguyên Môi trường
CNH : Công nghiệp hóa
GCN : Giấy chứng nhận
GCNQSD : Giấy chứng nhận quyền sử dụng
GPMB : Giải phóng mặt bằng
HSĐC : Hồ sơ địa chính
HĐH : Hiện đại hóa
TĐC : Tái định cư
TT : Thông tư
WB : Ngân hàng thế giới
XHCN : Xã hội chủ nghĩa

vii
DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Hiện trạng sử dụng đất năm 2013 45
Bảng 3.2. Bảng tổng hợp số dự án bồi thường GPMB trên địa bàn huyện
Mù Cang Chải giai đoạn 2009-2013 50
Bảng 3.3. Đánh giá tiến độ thực hiện các dự án đã hoàn thành trên địa
bàn huyện Mù Cang Chải 50
Bảng 3.4. Các hộ gia đình, cá nhân, tổ chức 54
ó đất bị thu hồi phục vụ dự án 54
Bảng 3.5. Các hộ gia đình, cá nhân, tổ chức có đất bị thu hồi phục vụ dự
án 56
Bảng 3.6. Dự toán kinh phí bồi thường, hỗ trợ được phê duyệt 57
Bảng 3.7. Kết quả bồi thường thiệt hại các loại đất đối với Dự án 1 58
Bảng 3.8. Kết quả bồi thường thiệt hại về đất đai đối với Dự án 1 cho các
hộ gia đình có liên quan . 59
Bảng 3.9. Kết quả bồi thường thiệt hại về cây trồng đối với Dự án 1 . 60
cho các hộ gia đình có liên quan 60
Bảng 3.10. Kết quả hỗ trợ cho các hộ gia đình có liên quan đối với Dự án 1 . 61
Bảng 3.11. Tổng hợp kết quả bồi thường, hỗ trợ cho các hộ gia đình . 62
có liên quan đối với Dự án 1 62
Bảng 3.12. Kinh phí bồi thường, hỗ trợ được phê duyệt đối với Dự án 2 . 63
Bảng 3.13. Kết quả bồi thường thiệt hại các loại đất đối với Dự án 2 64
Bảng 3.14. Kết quả bồi thường thiệt hại về đất đai đối với Dự án 2 cho
các hộ gia đình có liên quan . 65
Bảng 3.15. Kết quả bồi thường thiệt hại về cây trồng đối với Dự án 2 cho
các hộ gia đình có liên quan . 66
Bảng 3.16. Kết quả hỗ trợ cho các hộ gia đình có liên quan đối với Dự án 2 67

viii
Bảng 3.17. Tổng hợp kết quả bồi thường, hỗ trợ cho các hộ gia đình có
liên quan đối với Dự án 2 . 67
Bảng 3.18. Tiến độ thực hiện bồi thường BPMB của 2 dự án . 68
Bảng 3.20. Tỷ lệ đất nông nghiệp bị thu hồi của các hộ dân tại 02 dự án . 72
Bảng 3.21. Phương thức sử dụng tiền bồi thường, hỗ trợ của các hộ dân
tại 02 dự án nghiên cứu 73
Bảng 3.22. Trình độ văn hoá, chuyên môn của số người trong độ tuổi lao
động tại 02 dự án nghiên cứu . 75
Bảng 3.24. Tình hình thu nhập của các hộ sau khi thu hồi đất 01 năm tại
02 dự án nghiên cứu . 78






















ix
DANH MỤC CÁC HÌNH


Hình 3.1. Trình tự thực hiện bồi thường GPMB tại huyện Mù Cang Chải . 46
Hình 3.2. Diện tích các loại đất bị thu hồi thực hiện dự án . 53
Hình 3.3: Thu nhập bình quân của người dân trước, sau thu hồi 1 năm . 77









1
MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Đất đai là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá của mỗi quốc gia. Là sản
phẩm của tự nhiên, là tư liệu sản xuất không thể thay thế, đồng thời do dân số
ngày càng tăng nhanh mà quỹ đất thì có hạn nên đất đai ngày càng có giá trị
cao. Việc quy hoạch, thu hồi, bố trí, sắp xếp lại đất đai đáp ứng cho những
nhu cầu trên một cách hợp lí và khoa học, tạo điều kiện cho sự phát triển lâu
dài và bền vững của đất nước là một vấn đề lớn. Trong những điều kiện quỹ
đất ngày càng hạn hẹp, giá đất ngày càng tăng cao, nhịp độ phát triển ngày
càng lớn thì nhu cầu giải phóng mặt bằng càng trở nên cấp thiết và trở thành
một thách thức lớn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội trên phạm vi vùng,
quốc gia. Vấn đề bồi thường, giá đất, giải phóng mặt bằng trở thành điều kiện
tiên quyết để thực hiện dự án phát triển, nếu không được xử lí tốt thì sẽ trở
thành vật cản của sự phát triển kinh tế - xã hội , bởi vậy đòi hỏi phải có sự
quan tâm đúng mức và giải quyết triệt để.
Yên Bái là một tỉnh nằm trong vùng động lực phát triển kinh tế các tỉnh
phía Bắc. Trong những năm qua, đặc biệt trong những năm gần đây quá trình
công nghiệp hóa, đô thị hóa đã phát triển nhanh. Huyện Mù Cang Chải nằm ở
phía tây của tỉnh Yên Bái. Với vị trí địa lý, kinh tế xã hội thuận lợi, có nguồn
tài nguyên thiên nhiên vô cùng phong phú đặc biệt là nguồn tài nguyên
khoáng sản (Quặng sắt, đất sét, đá vôi, cát sỏi .), nằm trên trục Quốc lộ 32 đi
tỉnh Lai Châu và Lào Cai đã tạo cho huyện Mù Cang Chải những điều kiện lý
tưởng để thu hút các dự án đầu tư khai thác tài nguyên khoáng sản, thực hiện
CNH - HĐH với sự phát triển của các cụm công nghiệp, các nhà máy xí
nghiệp hiện đại, các khu dân cư mới, các công trình văn hóa xã hội Do vậy
công tác bồi thường và giải phóng mặt bằng để thực hiện các dự án trên địa



2
bàn rất được các cấp, các ngành của tỉnh cũng như huyện quan tâm. Tuy vậy
công tác giải phóng mặt bằng có những tác động không nhỏ đến sự phát triển
kinh tế, đời sống xã hội trong đó có cả những vấn đề tích cực và cả những vấn
đề tiêu cực.
Để công tác bồi thường giải phóng mặt bằng trở thành yếu tố thực sự thúc đẩy
sự phát triển kinh tế và phù hợp với cơ chế thị trường vừa phải giải quyết các vấn đề
xã hội. Đó là lý do tôi chọn đề tài: “Đánh giá công tác đền bù, giải phóng mặt bằng
ở một số dự án trên địa bàn huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái”.
2. Mục tiêu
* Mục tiêu tổng quát
Điều tra, đánh giá việc thực hiện và kết quả công tác đền bù giải phóng
mặt bằng ở một số dự án trên địa bàn huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái.
* Mục tiêu cụ thể
- Điều tra, đánh giá công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng ở một số
dự án trên địa bàn huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái.
- Xác định những thuận lợi và khó khăn của công tác giải phóng mặt
bằng tại các dự án đã được chọn.
- Đề xuất một số giải pháp đẩy nhanh tiến độ bồi thường, giải phóng mặt
bằng và rút ra những bài học kinh nghiệm cho công tác GPMB của địa
phương trong thời gian tới.
3. Ý nghĩa của đề tài.
- Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu: Bổ sung kiến thức đã học, học
hỏi, tiếp nhận những kiến thức, kinh nghiệm thực tế và hiểu rõ về công tác
quản lí Nhà nước về đất đai, cụ thể là công tác đền bù GPMB, những thuận
lợi khó khăn khi tiến hành dự án.
- Ý nghĩa thực tiễn: Từ quá trình nghiên cứu đề tài giúp tìm ra những
thuận lợi, khó khăn của công tác đền bù GPMB để từ đó rút ra những giải
pháp khắc phục, góp phần thúc đẩy tiến độ bồi thường GPMB.