Thạc Sĩ Đánh giá công tác bồi thường giải phóng mặt bằng khi nhà nước thu hồi đất một số dự án trên địa bàn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN . i
LỜI CẢM ƠN . ii
MỤC LỤC . iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT . vii
DANH MỤC CÁC BẢNG viii
MỞ ĐẦU 1
1. Tính cấp thiết của đề tài 1
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài 2
3. Yêu cầu của đề tài . 2
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU . 4
1.1. Cơ sở lý luận công tác bồi thường GPMB . 4
1.2. Cở sở pháp lý công bồi thường GPMB 4
1.3. Cơ sở thực tiễn một số nước trên thế giới và tổ chức ngân hàng 6
1.3.1. Trung Quốc . 6
1.3.2. Thái Lan 8
1.3.3. Inđônêxia . 8
1.3.4. Ngân hàng Thế giới (WB) và Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB) . 10
1.3.5. Nhận xét và đánh giá . 12
1.4. Khái quát về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư . 12
1.4.1. Thu hồi đất 12
1.4.2. Bồi thường . 12
1.4.3. Hỗ trợ 13
1.4.4. Tái định cư 13
1.5. Đặc điểm của công tác bồi thường GPMB . 13
1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác bồi thường giải phóng mặt bằng . 14
1.6.1. Việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, sử dụng
đất đai và tổ chức thực hiện các văn bản đó . 14
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv
1.6.2. Công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất . 14
1.6.3. Công tác đăng ký đất đai và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất . 14
1.6.4. Yếu tố giá đất và định giá đất . 15
1.6.6. Yếu tố con người . 16
1.7. Nghiên cứu chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư ở Việt Nam 17
1.7.1. Trước khi có Luật Đất đai năm 1993 17
1.7.2. Thời kỳ 1993 – 2003 . 18
1.7.3. Từ khi có Luật Đất đai năm 2003 . 21
1.7.4. Nhận xét, đánh giá . 23
1.8. Công tác bồi thường giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất ở
tỉnh Vĩnh Phúc . 25
1.8.1. Ban hành các văn bản quy định thực hiện chính sách bồi thường,
giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất . 25
1.8.2. Hướng dẫn thực hiện bồi thường hỗ trợ các dự án Nhà nước thu hồi
đất trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc [21] . 26
1.8.3. Trình tự thủ tục thực hiện thu hồi đất, bồi thường GPMB . 33
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU . 38
2.1. Đối tượng, địa bàn, thời gian nghiên cứu 38
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu 38
2.1.2. Địa bàn nghiên cứu . 38
2.1.3. Thời gian nghiên cứu 38
2.2. Nội dung nghiên cứu 38
2.2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu 38
2.2.2. Đánh giá công tác bồi thường, GPMB khi Nhà nước thu hồi đất
đối với hai dự án nghiên cứu . 38
2.2.3. Đề xuất kiến nghị, giải pháp nhằm đẩy mạnh tiến độ bồi thường, GPMB 38
2.3. Phương pháp nghiên cứu 39
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v
2.3.1. Phương pháp thu thập, tài liệu, số liệu thứ cấp . 39
2.3.2. Phương pháp điều tra, thu thập số liệu sơ cấp 39
2.3.3. Phương pháp thống kê, tổng hợp, so sánh, phân tích số liệu 39
2.3.4. Phương pháp chuyên gia . 39
2.3.5. Phương pháp tham khảo, kế thừa các tài liệu liên quan đến đề tài . 39
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 40
3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu . 40
3.1.1. Vị trí địa lý 40
3.1.2. Đặc điểm tự nhiên . 41
3.1.3. Đặc điểm kinh tế xã hội . 42
3.1.4. Dân số, lao động, việc làm và thu nhập . 44
3.1.5. Thực trạng phát triển cơ sở hạ tầng . 45
3.1.6.Hiện trạng sử dụng đất và biến động đất đai của phường Hội Hợp
năm 2013 . 46
3.2. Đánh giá công tác bồi thường giải phóng mặt bằng khi nhà nước thu
hồi đất tại 02 dự án thuộc phường Hội Hợp . 48
3.2.1. Đối tượng áp dụng bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất 51
3.2.1.3. Ý kiến của người dân về việc xác định đối tượng bồi thường, hỗ
trợ của 2 dự án . 53
3.2.2. Bồi thường về quyền sử dụng đất . 55
3.2.3. Bồi thường về tài sản 59
3.2.4. Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất . 67
3.2.5. Chính sách đất dịch vụ 74
3.2.6. Chính sách tái định cư . 77
3.2.7. Đời sống người dân sau thu hồi đất 81
3.2.8. Một số ý kiến của những người làm trực tiếp công tác thu hồi đất,
bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng của hai dự án . 90
3.3. Nhận xét, đánh giá chung . 90
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi
3.4. Một số giải pháp đấy nhanh tiến độ bồi thường, GPMB . 93
3.4.1. Nhóm giải pháp về chính sách 94
3.4.2. Giải pháp Tổ chức thực hiện . 95
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 97
1. Kết luận . 97
2. Kiến nghị . 98
TÀI LIỆU THAM KHẢO 99
PHỤ LỤC . 102



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
STT Các chữ viết tắt Ký hiệu
1 Ngân hàng phát triển Châu Á ADB
2 Bất động sản BĐS
3 Bị ảnh hưởng BAH
4 Cán bộ công nhân viên CBCNV
5 Cộng hòa xã hội chủ nghĩa CHXHCN
6 Giấy chứng nhận GCN
7 Giải phóng mặt bằng GPMB
8 Hỗ trợ ổn định đời sống sản xuất HTÔĐĐSSX
9 Hợp tác xã HTX
10 Phát triển quỹ đất PTQĐ
11 Ngân hàng Thế giới WB
12 Ngân hàng phát triển Châu Á ADB
13 Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất QHKHSDĐ
14 Tái định cư TĐC
15 Uỷ ban nhân dân UBND
16 Vật kiến trúc VKT


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

viii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1. Biến động đất đai phường Hội Hợp năm 2013, so với các năm
2012, 2011 . 47
Bảng 3.2. So sánh đặc điểm cơ bản của 2 dự án nghiên cứu 50
Bảng 3.3. Kết quả xác định đối tượng dự án khu đất dịch vụ, giãn dân và đấu
giá QSD đất và công trình công cộng . 52
Bảng 3.4. Kết quả xác định đối tượng dự án Khu đất ở giao cho cán bộ công
nhân viên và nhân dân thành phố Vĩnh Yên . 52
Bảng 3.5. Ý kiến người dân bị thu hồi đất về việc xác định đối tượng và
điều kiện bồi thường của dự án khu đất dịch vụ, giãn dân và đấu
giá QSD đất và công trình công cộng . 53
Bảng 3.6. Ý kiến người dân bị thu hồi đất về việc xác định đối tượng và
điều kiện bồi thường của dự án dự án Khu đất ở giao cho cán bộ
công nhân viên và nhân dân thành phố Vĩnh Yên 54
Bảng 3.7. So sánh đơn giá bồi thường về đất tại 2 dự án 56
Bảng 3.8. Ý kiến của người dân có đất bị thu hồi về giá đất bồi thường tại 2
dự án 58
Bảng 3.9. Đơn giá bồi thường về tài sản 63
Bảng 3.10. Ý kiến của người dân có đất bị thu hồi về việc xác định giá bồi
thường tài sản 66
Bảng 3.11. So sánh các khoản hỗ trợ khi thu hồi đất tại 2 dự án 71
Bảng 3.12. Ý kiến của người dân có đất bị thu hồi về chính sách hỗ trợ tại 2
dự án 72
Bảng 3.13. Kết quả thực hiện chính sách đất dịch vụ tại hai dự án 75
Bảng 3.14. Kết quả thực hiện chính sách đất dịch vụ tại hai dự án 76
Bảng 3.15. Kết quả thực hiện tái định cư tại hai dự án nghiên cứu 79
Bảng 3.16. Ý kiến người dân về tái định cư tại hai dự án nghiên cứu . 80
Bảng 3.17. Sử dụng tiền bồi thường, hỗ trợ của người dân 83
Bảng 3.18. Việc làm sau thu hồi đất của người dân 86
Bảng 3.19. Thu nhập sau thu hồi đất của người dân 88

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển công nghiệp hóa – hiện đại
hóa đất nước, thu hồi đất để sử dụng vào các mục đích quốc phòng, an ninh
và phát triển kinh tế là một tất yếu khách quan của quá trình phát triển. Khi
đất nước chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường, đất đai không chỉ là môi
trường sống, mà ngày càng trở nên có giá trị, được đem trao đổi trên thị
trường; dùng làm tài sản bảo đảm trong quan hệ tín dụng thế chấp vay vốn với
ngân hàng, tổ chức tín dụng; được đem góp vốn liên doanh trong sản xuất -
kinh doanh.
Do vậy thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng thực hiện dự án
là một vấn đề hết sức nhạy cảm và phức tạp, đôi khi người dân không đồng ý
với phương án bồi thường, hỗ trợ dẫn đến khiếu kiện kéo dài, vượt cấp gây
mất ổn định về chính trị, trật tự an toàn xã hội ảnh hưởng xấu đến hiệu quả
sử dụng đất, lợi ích của Nhà nước, nhà đầu tư, tác động tiêu cực đến môi
trường đầu tư.
Nguyên nhân gây nên tình trạng này là do chính sách, thủ tục về thu hồi
đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cũng như giá đất còn nhiều vướng mắc bất
cập; người thực hiện Luật, vận dụng chính sách bồi thường, hỗ trợ chưa hợp
lý, bên cạnh đó, bản thân người dân bị thu hồi đất còn thụ động trông chờ vào
Nhà nước, chưa tích cực tự đào tạo để đáp ứng với sự nghiệp CNH, HĐH đất
nước. Đây cũng là thách thức lớn đối với chiến lược phát triển nông nghiệp,
nông thôn nói riêng, phát triển đất nước nói chung.
Trong những năm qua để thu hút vốn đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội,
thành phố Vĩnh Yên coi công tác bồi thường GPMB là khâu then chốt quyết
định sự thành công của sự phát triển. Trong chỉ đạo điều hành coi công tác bồi
thường GPMB khi Nhà nước thu hồi đất là nhiệm vụ trong tâm, trọng điểm
của cả hệ thống chính trị. Bên cạnh những kết quả đạt được, còn một số tồn

2
tại, hạn chế nhất định. Xuất phát từ thực tiễn trên, chúng tôi tiến hành thực
hiện đề tài “Đánh giá công tác bồi thường GPMB khi Nhà nước thu hồi
đất một số dự án trên địa bàn phường Hội Hợp, thành phố Vĩnh Yên, tỉnh
Vĩnh Phúc”. Nhằm đánh giá đúng thực trạng và tìm ra nguyên nhân và đề
xuất một số giải pháp nhằm góp phần đẩy nhanh tiến độ bồi thường GPMB,
đáp ứng được yêu cầu phát triển của Thành phố cũng như hài hòa lợi ích của
nhà đầu tư và người dân.
2. Mục tiêu của đề tài
2.1. Mục tiêu tổng quát
Nghiên cứu thực trạng việc bồi thường thiệt hại, hỗ trợ giải phóng mặt
bằng và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất của một số dự án trên địa bàn
phường Hội Hợp, thành phố Vĩnh Yên để thấy được những thành công, tồn tại
của công tác giải phóng mặt bằng và đề xuất giải pháp đẩy nhanh công tác
giải phóng mặt bằng tại thành phố Vĩnh Yên
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Đánh giá kết quả đạt được công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng
khi Nhà nước thu hồi đất tại hai dự án trên địa bàn phường Hội Hợp, thành
phố Vĩnh Yên.
- Đánh giá ảnh hưởng của thu hồi đất, bồi thường GPMB đến đời sống
người dân.
- Đánh giá tồn tại, khó khăn trong công tác thu hồi đất, bồi thường
GPMB.
- Đề xuất các giải pháp nhằm góp phần thực hiện tốt công tác bồi
thường, giải phóng mặt bằng.
3. Yêu cầu của đề tài
- Nắm vững các quy định của Nhà nước về thu hồi đất; bồi thường, hỗ
trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.
- Nắm chắc các quy định của tỉnh Vĩnh Phúc về trình tự, thủ tục thực
hiện thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và TĐC khi Nhà nước thu hồi đất.

3
- Nguồn số liệu, tài liệu, điều tra phải đảm bảo tính trung thực, chính
xác, phản ánh đúng thực trạng của dự án lựa chọn nghiên cứu. Các số liệu
điều tra thu thập phải phân tích, đánh giá một cách khách quan khoa học.
- Đánh giá được những nguyên nhân tồn tại, khó khăn, để từ đó đưa ra
những giải pháp tháo gỡ khó khăn và đẩy nhanh tiến độ thực hiện công tác bồi
thường giải phóng mặt bằng, áp dụng trên địa bàn nghiên cứu.