Thạc Sĩ Đánh giá công tác bồi thường giải phóng mặt bằng của một số dự án trên địa bàn thành phố Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ii
LỜI CẢM ƠN

Trong thời gian thực tập và thực hiện đề tài này, tôi đã nhận được sự
quan tâm, giúp đỡ của Ban Giám hiệu Trường Đại học Nông Lâm Thái
Nguyên, Ban Quản lý các công trình giao thông tỉnh Thái Nguyên, Trung tâm
phát triển quỹ nhà đất tỉnh Thái nguyên và ban quản lý dự án Thành Phố Thái
Nguyên, Phòng Tài nguyên và Môi trường Thành Phố Thái Nguyên, các
phòng, ban khác thuộc UBND Thành Phố Thái Nguyên, UBND phường
Hoàng Văn Thụ, UBND phường Thịnh Đán thành phố Thái Nguyên, các
thầy, cô giáo, bạn bè, đồng nghiệp và gia đình.
Nhân dịp này tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới:
1. TS. Hà Xuân Linh – Đại Học Thái Nguyên, thầy đã tận tình giúp đỡ
tôi trong quá trình hoàn thành luận văn này.
2. Ban giám hiệu, Phòng quản lý Sau đại học, Khoa Tài nguyên và Môi
trường và các thầy giáo, cô giáo giảng dạy chuyên ngành Trường Đại học
Nông Lâm, Đại học Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình
học tập.
3. Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài chính, Sở Xây dựng, Sở Kế
hoạch và Đầu tư, Sở Giao thông Vận tải, Kho bạc Nhà nước tỉnh Thái
Nguyên. Ban Bồi thường giải phóng mặt bằng và Quản lý dự án thành phố
Thái Nguyên, Trung tâm phát triển quỹ nhà đất tỉnh Thái Nguyên, Phòng Tài
Nguyên và Môi trường thành phố Thái Nguyên, các phòng, ban khác thuộc
UBND thành phố Thái Nguyên, Cấp ủy, chính quyền phường Hoàng Văn
Thụ, phường Thịnh Đán, cùng bạn bè, đồng nghiệp và người thân đã quan
tâm giúp đỡ và động viện tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!
Thái nguyên, ngày tháng năm 2014
Tác giả luận văn


Trương Đăng Hải
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii
MỤC LỤC

MỞ ĐẦU . 1
1. Lý do chọn đề tài . 1
2. Mục tiêu nghiên cứu 2
3. Yêu cầu nghiên cứu . 3
4. ý nghĩa của đề tài . 3
Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU . 4
1.1. Khái quát về công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng . 4
1.2. Cơ sở khoa học của đề tài . 5
1.2.1. Cơ sở lý luận của đề tài 5
1.2.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài . 6
1.2.3. Cơ sở pháp lý của công tác giải phóng mặt bằng 14
1.3. Những vấn đề quản lý nhà nước về đất đai ảnh hưởng đến công tác bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất 16
1.3.1. Công tác đăng ký quyền sử dụng đất, lập và quản lý hồ sơ
địa chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. 16
1.3.2. Công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. . 17
1.3.3. Việc ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm
pháp luật đất đai. 18
1.3.4. Giá đất và định giá đất . 20
1.3.5. Thị trường bất động sản . 20
1.4. Tác động của công tác bồi thường giải phóng mặt bằng đến phát triển cơ
sở hạ tầng và đời sống xã hội 21
1.4.1. Phát triển cơ sở hạ tầng 21
1.4.2. Đời sống xã hội 22
1.5. Thực trạng công tác bồi thường, GPMB tại tỉnh Thái Nguyên . 22
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv
1.5.1. Công tác GPMB tại tỉnh Thái Nguyên, khó khăn và những
tồn tại 22
1.5.2. Công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trên địa bàn thành
phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên hiện nay . 24
Chương 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 31
2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu . 31
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu . 31
2.1.2. Phạm vi nghiên cứu . 31
2.1.3. Địa điểm tiến hành nghiên cứu 31
2.2. Nội dung nghiên cứu 31
2.3. Phương pháp nghiên cứu . 32
2.3.1. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp 32
2.3.2. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp . 32
2.3.3. Phương pháp xử lý số liệu 33
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN . 34
3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của thành phố Thái Nguyên, tỉnh
Thái Nguyên 34
3.1.1. Điều kiện tự nhiên 34
3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội . 37
3.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội ảnh
hưởng đến thị trường đất đai và phát triển đô thị tác động đến công
tác bồi thường GPMB 44
3.2. Tình hình quản lý, sử dụng đất của thành phố Thái Nguyên, mối quan hệ
với việc thực hiện công tác BTGPMB khi nhà nước thu hồi đất . 47
3.2.1. Công tác quản lí nhà nước về đất đai tác động đến công tác
giải phóng mặt bằng của thành phố Thái Nguyên . 47
3.2.2. Tình hình sử dụng đất đai năm 2010 và quy hoạch định
hướng đến năm 2020 thành phố Thái nguyên 48
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v
3.2.3. Đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường, giải phóng
mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất của 2 dự án nghiên cứu tại
thành phố Thái Nguyên 51
3.3. Đánh giá kết quả thực hiện chính sách bồi thường, GPMB khi Nhà nước
thu hồi đất của 2 dự án nghiên cứu tại thành phố Thái Nguyên . 52
3.3.1. Khái quát chung về dự án 1 . 52
3.3.2. Khái quát chung về dự án 2 . 52
3.3.4. Đánh giá công tác bồi thường về đất đai và các tài sản gắn
liền với đất 54
3.3.5. Kết quả công tác bồi thường tài sản, cây cối . 59
3.3.6. Đánh giá về chính sách hỗ trợ và nguồn kinh phí để thực
hiện giải phóng mặt bằng . 67
3.3.7. Đánh giá tiến độ thực hiện công tác GPMB của dự án 70
3.3.8. Đánh giá công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng qua ý
kiến người dân khu vực giải phóng mặt bằng 71
3.4. Đánh giá công tác tái định cư, lao động việc làm của người dân bị thu
hồi đất tại dự án . 78
3.5. Đánh giá những thuận lợi, khó khăn trong quá trình thực hiện công tác
bồi thường giải phóng mặt bằng và đề xuất một số giải pháp 79
3.5.1.Những thuận lợi trong quá trình bồi thường giải phóng mặt
bằng 79
3.5.2. Đề xuất một số giải pháp cho công tác giải phóng mặt bằng 82
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 84
TÀI LIỆU THAM KHẢO . 86
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vii
DANH MỤC BẢNG CHỮ VIẾT TẮT


BTC : Bộ tài chính
CP : Chính phủ
CT : Chỉ thị
GPMB : Giải phóng mặt bằng
GCNQSDĐ : Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
HĐND : Hội đồng nhân dân
NĐ : Nghị định
NQ : Nghị quyết
QĐ : Quyết định
TNMT : Tài nguyên môi trường
TĐC : Tái định cư
TT : Thông tư
TTg : Thủ tướng
TU : Thành ủy
UBND : Ủy ban nhân dân
XHCN : Xã hội chủ nghĩa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ix
DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1: Tốc độ tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2010-2013 37
Bảng 3.2: Hiện trạng sử dụng đất năm 2010 và quy hoạch định hướng
đến năm 2020 của thành phố Thái Nguyên . 49
Bảng 3.3: Một số chỉ tiêu cơ bản của hai dự án . 52
Bảng 3.4: Tổng hợp đối tượng được bồi thường, hỗ trợ của 2 dự án 53
Bảng 3.5: Kết quả bồi thường đất ở của dự án 1 . 54
Bảng 3.6: Kết quả bồi thuờng đất ở của dự án 2 55
Bảng 3.7: Kết quả bồi thường đất tổ chức . 56
Bảng 3.8: Kết quả bồi thường đất nông nghiệp dự án 1 57
Bảng 3.9: Kết quả bồi thường đất nông nghiệp dự án 2 58
Bảng 3.10: Kết quả thực hiện chính sách hỗ trợ 67
Bảng 3.11: Tổng hợp nguồn kinh phí bồi thường, giải phóng mặt bằng . 69
Bảng 3.12. Tiến độ thực hiện bồi thường GPMB của 2 dự án 70
Bảng 3.13: Tổng hợp ý kiến của người dân về đơn giá bồi thường GPMB
tại 2 dự án . 72
Bảng 3.14: Tỷ lệ đất nông nghiệp bị thu hồi của các hộ dân tại 2 dự án . 74
Bảng 3.15: Phương thức sử dụng tiền bồi thường, hỗ trợ của các hộ dân
tại dự án nghiên cứu . 75
Bảng 3.16. Các nguyên nhân gây chậm tiến độ thực hiện giải phóng mặt bằng . 77
Bảng 3.17: Kết quả điều tra tái định cư đến năm 2013 78




Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

x
DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 3.1: Diện tích quy hoạch một số phân khu chức năng của thành
phố Thái Nguyên giai đoạn 2010-2020 . 41
Hình 3.2: Hiện trạng sử dụng đất năm 2010 và biểu đồ hiện trạng sử
dụng đất định hướng đến năm 2020 . 50
Hình 3.3: Trình tự thực hiện bồi thường GPMB tại các dự án 51
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

1
MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Mọi quốc gia trên thế giới, trong quá trình phát triển đều cần mặt bằng
đất đai để thực hiện các dự án 1 đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ
thuật, . phục vụ cho mục đích phát triển kinh tế xã hội, phục vụ đời sống con
người, đảm bảo an ninh quốc gia và an toàn xã hội.
Đất nước ta đang trong giai đoạn tập trung các nguồn lực để phát triển kinh tế
với mục tiêu: “Đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế, đẩy mạnh phát triển
công nghiệp hóa, hiện đại hóa và kinh tế tri thức, tạo nền tảng để đưa nước ta
cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020”
thì việc chuyển mục đích sử dụng các loại đất; nhất là chuyển từ đất nông
nghiệp sang các mục đích phi nông nghiệp, việc thu hồi đất, vấn đề về bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư là một tất yếu khách quan và diễn ra phổ biến ở
hầu khắp các địa phương trên phạm vi cả nước như: các khu cụm công
nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu thương mại - dịch vụ - du lịch,
khu vui chơi giải trí, khu đô thị, làng nghề; phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng
giao thông, thủy lợi, thủy điện, y tế, giáo dục, văn hóa thể dục thể thao . Các
dự án này được thực hiện sẽ làm thay đổi diện mạo và đem lại hiệu quả kinh
tế - xã hội cho đất nước. Tuy nhiên, nó cũng tiềm ẩn nhiều thách thức lớn như:
việc thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư ở các dự án, các địa phương không
thống nhất, không đồng bộ, không công bằng; vấn đề đời sống, lao động và việc
làm của người dân sau khi không còn hoặc thiếu đất sản xuất, vấn đề tái định
cư . sẽ gây nhiều nguy cơ mất ổn định an ninh, chính trị, trật tự, an toàn xã hội
làm cho đất nước phát triển không đảm bảo tính bền vững.
Công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất là vấn
đề hết sức nhạy cảm và phức tạp, tác động tới mọi mặt của đời sống kinh tế,
xã hội. Nếu giải quyết không tốt, không thoả đáng quyền lợi của người bị thu
hồi đất và những người bị ảnh hưởng sẽ dẫn đến bùng phát khiếu kiện, đặc
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

2
biệt là khiếu kiện tập thể, đông người, vượt cấp gây mất ổn định kinh tế, chính
trị và xã hội.
Chính sách pháp luật đất đai nói chung và chính sách bồi thường, hỗ trợ,
tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất nói riêng đã và đang được Đảng, Nhà
nước, các cấp, các ngành đặc biệt quan tâm và không ngừng đổi mới, hoàn
thiện nhằm khắc phục những bất cập, tháo gỡ những vướng mắc, cải thiện
môi trường đầu tư, khai thác các nguồn lực từ đất đai cho đầu tư phát triển,
đáp ứng yêu cầu đời sống xã hội và nguyện vọng của nhân dân. Tuy nhiên,
công tác bồi thường giải phóng mặt bằng vẫn là vấn đề nan giải và mang tính
thời sự; việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà
nước thu hồi đất, vấn đề đời sống, việc làm của người dân có đất bị thu hồi
vẫn đang là những bức xúc trong xã hội. Nhằm kịp thời có những giải pháp
tích cực trong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi
đất góp phần giải quyết những vấn đề xã hội bức xúc hiện nay. Xuất phát từ
thực tiễn trên, được sự nhất trí của Ban giám hiệu nhà trường, Ban chủ nhiệm
khoa Sau Đại học - trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, dưới sự hướng
dẫn khoa học của thầy giáo TS. Hà Xuân Linh tôi tiến hành nghiên cứu đề tài:
“Đánh giá công tác bồi thường giải phóng mặt bằng của một số dự án trên
địa bàn thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
a) Mục tiêu tổng quát:
- Đánh giá việc thực hiện bồi thường giải phóng mặt bằng và việc bố trí
lao động, việc làm của người dân bị thu hồi đất ở tại một số dự án trên địa bàn
thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.
- Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm thực hiện tốt công tác bồi thường
giải phóng mặt bằng, góp phần nâng cao đời sống, ổn định việc làm của người
có đất bị thu hồi trong thời gian tới.
b) Mục tiêu cụ thể
- Đánh giá việc thực hiện công tác BTGPMB thuộc 2 dự án trên địa bàn
thành phố Thái Nguyên:
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

3
+ Dự án đường Bắc Sơn, đường Minh Cầu (đoạn nối đường Bắc Sơn) và
khu dân cư số 1 phường Hoàng văn Thụ, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái
Nguyên.
+ Khu dân cư số 6 phường Thịnh Đán, thành phố Thái Nguyên, tỉnh
Thái Nguyên
- Đánh giá ảnh hưởng của công tác giải phóng mặt bằng đến đời sống
của người dân trong khu vực giải phóng mặt bằng.
- Đề xuất phương án giải quyết có tính khả thi và rút ra những bài học
kinh nghiệm cho công tác giải phóng mặt bằng cho các dự án khác triển khai
được khả thi và đồng bộ hơn.
3. Yêu cầu nghiên cứu
- Nắm vững chính sách pháp luật đất đai; chính sách bồi thường, hỗ trợ
và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và các văn bản có liên quan ;
- Số liệu điều tra phải đầy đủ, chính xác, trung thực và khách quan ;
- Phân tích, đánh giá các số liệu điều tra khoa học, chặt chẽ ;
- Đưa ra được các giải pháp cụ thể trong việc tổ chức thực hiện các dự án
nghiên cứu.
4. ý nghĩa của đề tài
- Giúp sinh viên vận dụng những kiến thức đã học vào thực tế, trưởng
thành hơn về chuyên môn, tư duy, tổng hợp, phân tích, đánh giá.
- Nắm vững những quy định của Luật Đất Đai, Các văn bản dưới luật về
đất đai của trung ương và địa phương về công tác bồi thường, GPMB.
- Việc đánh giá công tác bồi thường GPMB sẽ giúp sinh viên hiểu rõ hơn
về công tác quản lí Nhà nước về đất đai tại địa phương, từ đó có thể đưa ra
những giải pháp khả thi để giải quyết những khó khăn trong công tác bồi
thường, GPMB và hoàn thiện công tác quản lí Nhà nước về đất đai trong thời
gian tiếp theo.