Thạc Sĩ Đánh giá chức năng tâm thu thất trái trước và sau phẫu thuật bắc cầu nối chủ - vành không dùng tuần

LUẬN VĂN THẠC SỸ Y KHOA

Mục lục
Đặt vấn đề 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN .3
1.1. Đại cương về bệnh động mạch vành .3
1.1.1. Tình hình mắc bệnh động mạch vành trên thế giới và Việt Nam 3
1.1.2. Đặc điểm giải phẫu - sinh lý động mạch vành 4
1.1.3. Sinh lý bệnh và hậu quả của bệnh động mạch vành .6
1.1.4. Diễn biến lâm sàng bệnh động mạch vành .8
1.1.5. Định lượng men tim .14
1.1.6. Chụp động mạch vành .15
1.1.7. Phương pháp phẫu thuật bắc cầu nối chủ- vành 15
1.2. Chức năng tâm thu thất trái 16
1.2.1. Một số phương pháp đánh giá chức năng tâm thu thất trái .16
1.2.2. Chức năng tâm thu thất trái và tiên lượng bệnh 23

CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .25
2.1. Đối tượng nghiên cứu .25
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn 25
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 25
2.2. Phương pháp nghiên cứu .26
2.2.1. Các bước tiến hành 26
2.2.2. Phương pháp tiến hành thăm dò Siêu âm - Doppler tim .27
2.2.3. Chụp động mạch vành chọn lọc 32
2.2.4. Phẫu thuật bắc cầu nối chủ - vành không dùng tuần hoàn ngoài cơ thể .33
2.3. Đánh giá kết quả .34

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .35
3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu 35
3.1.1. Tuổi, giới .35
3.1.2. Các yếu tố nguy cơ .36
3.1.3. Tổn thương động mạch vành 37
3.1.4. Vị trí, số lượng cầu nối .39
3.1.5. Vật liệu làm cầu nối 40
3.1.6. Tiến trình phẫu thuật .40
3.1.7. Biến chứng sau phẫu thuật 41
3.2. Biến đổi một số thông số trước và sau phẫu thuật 42
3.2.1. Triệu chứng lâm sàng 42
3.2.2. Kết quả thăm dò về men tim .43
3.2.3. Vận động vùng thành tim .45
3.2.4. Các thông số về kích thước, thể tích, phân số co ngắn và phân số tống máu thất trái .47
3.3. Một số yếu tố ảnh hưởng đến chức năng tâm thu thất trái ở bệnh nhân bệnh động mạch vành .49
3.3.1. Một số thông số lâm sàng, yếu tố nguy cơ, tiền sử bệnh lý .49
3.3.2. Một số thông số trên siêu âm 50
3.4. Một số yếu tố ảnh hưởng đến sự biến đổi chức năng tâm thu thất trái sau phẫu thuật. 50
3.4.1. ảnh hưởng của tiền sử nhồi máu cơ tim đến biến đổi phân số tống máu sau phẫu thuật 50
3.4.2. ảnh hưởng của số lượng cầu nối đến sự biến đổi phân số tống máu sau phẫu thuật .51
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN 53
4.1. Tình hình chung 53
4.1.1. Tuổi, giới .53
4.1.2. Yếu tố nguy cơ 54
4.1.3. Mức độ tổn thương động mạch vành, vị trí, số lượng cầu nối, vật liệu cầu nối. 55
4.1.4. Một số đặc điểm có liên quan đến vấn đề phẫu thuật .56
4.1.5. Biến chứng sau phẫu thuật 57
4.1.6. Men tim .57
4.1.7. Triệu chứng lâm sàng 58
4.1.8. Một số đặc điểm của các nghiên cứu về phương pháp phẫu thuật bắc cầu chủ - vành sử dụng tuần hoàn ngoài cơ thể .58
4.2. Biến đổi chức năng tâm thu thất trái .59
4.2.1. Vận động vùng 59
4.2.2. Kích thước, thể tích thất trái và phân số tống máu .61
4.3. một số yếu tố ảnh hưởng đến chức năng tâm thu thất trái 63
KếT LUậN 65
Tài liệu tham khảo
Phụ lục

ĐẶT VẤN ĐỀ
Bệnh động mạch vành là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong tại Mỹ và châu Âu. Tỷ lệ mắc bệnh mới hiện đang có xu hướng gia tăng nhanh chóng ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam và đã trở thành vấn đề thời sự bởi bệnh có liên quan rõ rệt đến tuổi thọ, chất lượng cuộc sống, chi phí điều trị và chăm sóc người bệnh [9].
Những tiến bộ trong dự phòng, chẩn đoán, điều trị bệnh động mạch vành đã và đang được áp dụng. Ngoài việc điều trị bằng thuốc, kỹ thuật nong và đặt Stent (giá đỡ) động mạch vành đang ngày càng phát triển, mặc dù vậy việc điều trị bệnh bằng phương pháp này không phải lúc nào cũng được chỉ định. Nhiều bệnh nhân cần phải được điều trị tái tưới máu bằng phương pháp phẫu thuật bắc cầu nối chủ- vành.
Lần đầu tiên phẫu thuật bắc cầu nối chủ vành được Baily thực hiện vào năm 1957 [18], [49]. Bệnh nhân có nhiều động mạch vành tổn thương với chức năng thất trái kém đã được phẫu thuật, kết quả được so sánh với phương pháp điều trị can thiệp mạch vành qua da [56], [59], sự cải thiện có ý nghĩa về phân số tống máu và rối loạn vận động vùng sau phẫu thuật đã được ghi nhận [10], [55].
Phương pháp phẫu thuật bắc cầu nối chủ - vành đã chứng minh được lợi ích trong việc bảo tồn, cải thiện chức năng thất trái ở các bệnh nhân bệnh động mạch vành [48], đặc biệt với phẫu thuật không dùng tuần hoàn ngoài cơ thể sẽ hạn chế được thiếu máu cơ tim do kẹp động mạch chủ kéo dài và tác dụng không mong muốn của tuần hoàn ngoài cơ thể.
Việc theo dõi tình trạng bệnh sau phẫu thuật, trong đó có chức năng tâm thu thất trái là rất cần thiết và đã trở thành một trong những yếu tố quan trọng trong tiên lượng, chỉ định điều trị bệnh tiếp theo cũng như để đánh giá kết quả điều trị.
Thông tim, chụp buồng tim là các phương pháp đánh giá chức năng thất trái rất chính xác. Tuy nhiên các phương pháp thăm dò xâm nhập này chi phí lớn hơn, đòi hỏi trang thiết bị - kỹ thuật cao, tỷ lệ tai biến nhiều hơn và chưa mang tính phổ biến.
Cân nhắc đến tính tiện dụng, giá thành của một số phương pháp thăm dò, nhiều trung tâm trên thế giới đã áp dụng kỹ thuật siêu âm - Doppler tim để đánh giá chức năng tâm thu thất trái sau phẫu thuật bắc cầu nối chủ - vành [30], [53].
Tại Việt Nam, hiện chưa có nghiên cứu chi tiết và đầy đủ nào về đánh giá chức năng tâm thu thất trái trước và sau phẫu thuật bắc cầu chủ - vành mà không dùng tuần hoàn ngoài cơ thể.
Vì vậy chúng tôi tiến hành đề tài: "Đánh giá chức năng tâm thu thất trái trước và sau phẫu thuật bắc cầu nối chủ - vành không dùng tuần hoàn ngoài cơ thể" nhằm 2 mục tiêu:
1. Nghiên cứu sự biến đổi chức năng tâm thu thất trái bằng siêu âm - Doppler tim trước và sau phẫu thuật bắc cầu nối chủ - vành không dùng tuần hoàn ngoài cơ thể (sau phẫu thuật 7 ngày và 30 ngày).
2. Nghiên cứu một số yếu tố ảnh hưởng đến sự biến đổi chức năng tâm thu thất trái sau phẫu thuật này.