Tài liệu Đại cương vềtài chính và tiền tệ

Đại cương vềtài chính và tiền tệ
Phan Anh TuÊn
<a class="__cf_email__" href="http://www.cloudflare.com/email-protection" data-cfemail="aacbc4c2dedfcbc4dac2cbc4eacdc7cbc3c684c9c5c7">[email protected]<script type="text/javascript">
(function(){try{var s,a,i,j,r,c,l,b=document.getElementsByTagName("script");l=b[b.length-1].previousSibling;a=l.getAttribute(data-cfemail);if(a){s=;r=parseInt(a.substr(0,2),16);for(j=2;a.length-j;j+=2){c=parseInt(a.substr(j,2),16)^r;s+=String.fromCharCode(c);}s=document.createTextNode(s);l.parentNode.replaceChild(s,l);}}catch(e){}})();

ĐỀCƯƠNG BÀI GIẢNG nhiều hay ít hàng hoá khác trong trao đổi. Tuy nhiên khái niệm sức mua tiền tệ không
Môn học Lý thuyết tài chính tiền tệ1 được xem xét dưới góc độ sức mua đối với từng hàng hoá nhất định mà xét trên phương


diện toàn thể các hàng hoá trên thị trường.
Giảng viên: ThS. Phan Anh Tuấn


2. Sựphát triển các hình thái của tiền tệ
Chương 1. Đại cương vềtài chính và tiền tệ Trong quá trình phát triển của nền kinh tếhàng hoá, tiền tệđã lần lượt tồn tại dưới nhiều


Mục đích của chương này là cung cấp cho sinh viên nh ững hiểu biết khái quát vềhai đối hình thái khác nhau nhằm đáp ứng cho nhu cầu phát triển của nền kinh tế, đặc biệt là của
tượng nghiên cứu chủyếu của môn học này là: tiền tệvà tài chính. Cụthểcác nội dung hoạt động sản xuất, lưu thông, trao đổi hàng hoá.
cần nắm được sau khi học xong chương này là: Trong phần này, chúng ta sẽtìm hiểu xem đã có những dạng tiền tệnào trong lịch sử,
ã Bản chất và chức năng của tiền tệ chúng đã ra đời như thếnào và tại sao lại không còn được sửdụng nữa. Bằng cách này
ã Các hình thái phát triển của tiền tệ
ã Khái niệm vềtài chính và hệthống tài chính chúng ta sẽcó được sựhiểu biết sâu sắc hơn vềkhái niệm tiền tệ.


1. Khái niệm vềtiền tệ 2.1. Tiền tệhàng hoá - Hoá tệ(Commodity money)
Đây là hình thái đầu tiên của tiền tệ. Đặc điểm chung của loại tiền tệnày là: Hàng hoá
1.1. Định nghĩa dùng làm tiền tệtrong trao đổi phải có giá trịthực sựvà giá trịcủa vật trung gian trao đổi
Tiền là bất cứ cái gì được chấp nh ận chung trong thanh toán đểđổi lấy hàng hoá, dịch này phải ngang bằng với giá trịhàng hoá đem ra trao đổi, tức là trao đổi ngang giá một
vụhoặc đểhoàn trả các khoản nợ. hàng hoá thông thường lấy hàng hoá đặc biệt - tiền tệ3. Hoá tệxuất hiện lần lượt dưới hai
Định nghĩa này chỉđưa ra các tiêu chí để nhận biết một vật có phải là tiền tệ hay không.
dạng:
Tuy nhiên nó chưa giải thích được tại sao vật đó lại được chọn làm tiền tệ. Để giải thích
2.1.1. Hoá tệphi kim loại
được điều này phải tìm hiểu bản chất của tiền tệ. Hoá tệphi kim loại là tiền tệdưới dạng các hàng hoá (trừkim loại). Đây là hình thái cổ


nhất của tiền tệ, rất thông dụng trong các xã hội cổxưa. Trong lịch sửđã có rất nhiều loại
1.2. Bản chất
hàng hoá khác nhau từng được con người dùng làm tiền tệ. Trong cuốn “Primitive
Tiền tệthực chất là vật trung gian môi giới trong trao đổi hàng hoá, dịch vụ, là ph ương 4
money” của Paul Einzig viết năm 1966 , ông đã đưa ra những thống kê khá thú vịsau về
tiện giúp cho quá trình trao đổi được thực hiện dễ dàng hơn.
những loại tiền cổxưa mà theo ông nhiều sốtrong đó vẫn còn được sửdụng cho đến cả
Bản chất của tiền tệđược thể hiện rõ hơn qua hai thuộc tính sau của nó:
ngày nay. Đó là:
ãGiá trị sử dụng của tiền tệlà khả năng thoả mãn nhu cầu trao đổi của xã hội, nhu cầu
- Răng cá voi ởđảo Fiji
sử dụng làm vật trung gian trong trao đổi. Như vậy người ta sẽ chỉ cần nắm giữ tiền khi - Gỗđàn hương ởHawaii
có nhu cầu trao đổi. Giá trị sử dụng của một loại tiền tệ là do xã hội qui định: chừng nào - Lưỡi câu (cá) ởquần đảo Gilbert
xã hội còn thừa nhận nó thực hiện tốt vai trò tiền tệ(tức là vai trò vật trung gian môi giới
- Mai rùa ởđảo Marianas
trong trao đổi) thì chừng đó giá trị sử dụng của nó với tư cách là tiền tệ còn tồn tại2. Đây
- Tuần lộc ởnhiều nơi thuộc Nga
chính là lời giải thích cho sự xuất hiện cũng như biến mất của các dạng tiền tệ trong lịch - Lụa ởTrung quốc
sử.
- BơởNa Uy
ãGiá trị của tiền được thể hiện qua khái niệm “sức mua tiền tệ”, đó là khả năng đổi được - Da ởPháp và Ý


- Rượu Rum ởAustralia
1 The fundamentals of money and finance
2 Như vậy khác với giá trị sử dụng của hàng hoá thông thường (giá trị sử dụng của hàng hoá thông thường
là do đặc tính tự nhiên của nó qui định và tồn tại vĩnh viễn cùng với những đặc tính tự nhiên đó), giá trị sử 3 Nói cách khác, giá trị của tiền tệ hàng hoá (hoá tệ) được đo bằng giá trị của hàng hoá được dùng làm tiền


dụng của một loại tiền tệ mang tính lịch sử, nó chỉ tồn tại trong những giai đoạn nhất định và hoàn toàn phụ tệ.
thuộc vào ý chí của xã hội. 4 Smith., Gary, Money, banking and financial intermediation, p35.


1 2