Tài liệu đại cương về tài chính và tiền tệ

ĐẠI CƯƠNG VỀ TÀI CHÍNH VÀ TIỀN TỆ


1.1 BẢN CHẤT CỦA TIỀN TỆ


1.1.1. SỰ RA ĐỜI VÀ PHÁT TRIỂN CỦA TIỀN TỆ


Quá trình phát triển của sản xuất và trao đổi hàng hoá dẫn đến sự xuất hiện
của những vật ngang giá chung. Đó là những hàng hoá có thể trao đổi trực tiếp với
nhiều loại hàng hoá khác nhau. Đặc điểm của chúng là có giá trị sử dụng thiết thực,
quý hiếm, dễ bảo quản, dễ vận chuyển và thường mang tính đặc thù của địa
phương.


Trải qua quá trình phát triển, những vật ngang giá chung được thay đổi v
ngày càng hoàn thiện để có thể đáp ứng cho việc trao đổi thuận tiện hơn và phạm vi
trao đổi rộng lớn hơn. Sau những thứ hàng hoá không phải tiền tệ là những kim loại.
Kim loại là những vật ngang giá chung được sử dụng rộng rãi nhất. Đ u tiên l
sắt, kẽm, rồi đến đồng và bạc . Đ u thầế kỷ 19 thì vàng đóng vai trò vật ngang giá
chung thay thế cho tất cả các vật ngang giá chung khác, kim loại này đã được gọi
là ‘kim loại tiền tệ. Khi một khối vàng có trọng lượng và chất lượng nhất định
được chế tác theo một hình dạng quy định nào đó thì được gọi là tiền tệ. Vàng trở
thành vật ngang giá chung độc tôn trong trao đổi mua bán thì cái tên Vật ngang giá
chung được thay bằng cái tên là tiền tệ.


Vì tiền tệ có thể trao đổi trực tiếp với mọi hàng hoá trong bất kỳ điều kiện nào
cho nên nó có thể thoả mãn được rất nhiều nhu c u cầủa người sở hữu nó. Chính vì
vậy vàng -tiền tệ được coi là một thứ hàng hoá đặc biệt


Sau này, để đáp ứng nhu c u cầủa của nền sản xuất-trao đổi phát triển, tiền tệ
được thay thế bằng tiền kim loại, tiền giấy, tiền ghi sổ, tiền điện tử và đây là những
hình thái hiện đại của tiền tệ và hiện nay vẫn đang được sử dụng


1.1.2. BẢN CHẤT CỦA TIỀN TỆ


Qua xem xét sự ra đời và phát triển của tiền tệ, ta thấy bản chất của tiền tệ là:
Tiền tệ là một thứ hàng hoá đặc biệt, đóng vai trò là vật ngang giá chung để đo giá
trị của tất cả các loại hàng hoá khác được pháp luật thừa nhận và bảo hộ. Tiền tệ ra
đời, phát triển và tồn tại trong điều kiện lịch sử nhất định, đó là 2 tiền đề: nền sản
xuất hàng hoá và nhà nước. Tiền tệ có thể thoả mãn nhiều nhu c u cầủa người sở
hữu nó, tương ứng với lượng giá trị mà người đó tích luỹ được.


Tiền tệ ra đời và phát triển cùng với sự ra đời và phát triển của sản xuất và trao
đổi hàng hoá.


Khi nền kinh tế hàng hoá phát triển cao, tiền tệ bằng vàng d n d n được thay
thế bằng hình thức khác với tư cách là những vật thay mặt cho vàng và được bảo
đảm giá trị bởi người phát hành ra nó dưới sự bảo hộ của pháp luật. Những hình
thức như vậy của tiền tệ đã mang lại nhiều thuận lợi hơn cho quá trình trao đổi hàng
hoá vì vậy chúng ngày càng được sử dụng rộng rãi.


Cho đến ngày nay thì quan niệm về tiền không còn bó hẹp là vàng với tư cách
là hàng hoá đặc biệt nữa mà tiền bây giờ là bất cứ những phương tiện nào được luật
pháp công nhận là vật đóng vai trò trung gian trao đổi, thậm chí đó chỉ là những tờ
giấy được in ấn những hình ảnh và màu sắc theo quy định nào đó.


1