Tài liệu Đặc điểm tư duy và lối sống của con người Việt Nam hiện nay

Trong bài viết này, tác giả đã đề cập và luận chứng một số vấn đề cần quan tâm khi nghiên cứu đặc điểm tư duy và lối sống của con người Việt Nam. Theo tác giả, nghiên cứu đặc điểm tư duy và lối sống của con người Việt Nam hiện nay là một trong những vấn đề hết sức phức tạp. Do vậy, để việc nghiên cứu này đạt kết quả mong muốn cũng như có tính giá trị cao, người nghiên cứu không thể chỉ dừng lại ở sự mô tả giản đơn, mà phải phân tích và lý giải một cách khoa học.

Trong lịch sử phát triển hàng ngàn năm của dân tộc, con người Việt Nam đã tạo nên cho mình những đặc điểm xác định về tư duy và lối sống. Làm rõ những đặc điểm ấy cùng cơ sở hình thành và biến đổi của chúng có ý nghĩa quan trọng đối với việc hoạch định các chính sách phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, đặc biệt trong bối cảnh đất nước đang đổi mới và hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, khi nghiên cứu đặc điểm về tư duy và lối sống của con người Việt Nam hiện nay, chúng ta cần quan tâm một số vấn đề sau đây.


Một là, đặc điểm về tư duy và lối sống của con người. Có hai góc độ nghiên cứu về con người là góc độ sinh học và góc độ xã hội. Tương ứng với hai góc độ đó, đặc điểm của con người sẽ bao gồm cả đặc điểm sinh học và đặc điểm xã hội. Nói đến đặc điểm xã hội của con người trước hết là nói đến đặc điểm về tư duy và lối sống. Nhưng tư duy và lối sống là gì? Đã có nhiều định nghĩa khác nhau về hai khái niệm này. Tuy nhiên, khi nghiên cứu về tư duy và lối sống của con người thì tư duy cần được hiểu theo nghĩa rộng là hình thức phán ánh cao nhất chỉ có ở con người, bao gồm ý nghĩ, ý thức, suy nghĩ, nếp nghĩ, tri thức, hiểu biết, quan niệm, quan điểm, tư tưởng, nhận thức lý tính. Còn lối sống là phương thức hoạt động của con người, bao gồm nếp sống, thói quen, phong tục, tập quán, cách sống, cách làm, cách ăn, cách mặc, cách ở, cách sinh hoạt. Giữa tư duy và lối sống có quan hệ mật thiết với nhau. Tư duy chỉ đạo hoạt động của con người, làm cho hoạt động của con người khác với hoạt động của các loài động vật khác. Thông qua việc nghiên cứu lối sống của một cộng đồng người nào đó, chúng ta có thể nhận biết được tư duy của cộng đồng người ấy. Ngược lại, lối sống cũng có ảnh hưởng đến tư duy, vì tư duy của con người hình thành và phát triển trên cơ sở điều kiện sinh hoạt vật chất và thông qua hoạt động sống của chính bản thân con người.