Báo Cáo đặc điểm tiểu thuyết hồ biểu chánh

ĐẶC ĐIỂM TIỂU THUYẾT HỒ BIỂU CHÁNH
CHARACTERISTICS OF HO BIEU CHANH’S NOVELS

SVTH: TỐNG VĂN CHÍNH
Lớp 04CVH2, Khoa Ngữ Văn, Trường Đại học Sư phạm
GVHD: PGS-TS. NGUYỄN PHONG NAM
Khoa Ngữ Văn, Trường Đại học Sư phạm
TÓM TẮT
Tiểu thuyết viết bằng chữ Quốc ngữ ở Nam bộ cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX là một bộ phận
máu thịt của văn học dân tộc. Nếu như Nguyễn Trọng Quản, Trần Chánh Chiếu, Trương Duy
Toản là những người mở đường thì Hồ Biểu Chánh là người đã góp phần bổ sung, phát triển.
Hồ Biểu Chánh thuộc số ít nhà văn Việt Nam sử dụng những từ ngữ bình dân một cách tự
nhiên; phản ánh chính xác hiện thực xã hội, tình cảm và tâm lý con người miền Nam thời
thuộc địa. Những cảnh, những tình, những người cùng với bao sự việc trong tiểu thuyết của
Hồ Biểu Chánh rất gần gũi, quen thuộc với quần chúng. Khi nghiên cứu Đặc điểm tiểu thuyết
Hồ Biểu Chánh, chúng tôi mong muốn sẽ đem lại cho bạn đọc một cái nhìn toàn cảnh về hiện
thực xã hội Nam bộ đầu thế kỷ XX, thấy được những nét truyền thống và cách tân trong nghệ
thuật của tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh.
SUMMARY
Novels written in Vietnamese national script in the South of Viet Nam from the end of the 19th
last century to the beginning of 20th
century play a very important role in the national literature.
Nguyen Trong Quan, Tran Chanh Chieu and Truong Duy Toan were considered to be the
pioneers in writing this new genre which Ho Bieu Chanh continued contributing and
developing. Ho Bieu Chanh was one of the minority of (VietNamese) writters who could use
the popular words naturally; and through his novels, the social reality in the colony period, the
sentiment and feelings of the people in Southern Vietnam were truly relected. The scenery, the
emotion as well as the characters and the facts described in his novels were very close and
familiar to people is this period. Therefore, my research on Characteristic of Ho Bieu
Chanh’s novels attempts to provide the readers with an overview of the society in Southern
Vietnam the beginning of 20th
century and help the readers realize the combination of the
traditional and new writing styles shown in Ho Bieu Chanh’s novels.

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Văn học Việt Nam giai đoạn 1900 – 1930 có sự tồn tại song song của hai nền văn học
cũ và mới với hai lực lượng sáng tác; hai công chúng với hai quan niệm văn học khác nhau.
Nền văn học cũ đang suy yếu dần, từng bước cách tân. Nền văn học mới vừa phát huy những
nhân tố hiện đại vừa kế thừa những thành tựu của nền văn học cũ. Hồ Biểu Chánh là một nhà
văn lớn của Nam bộ. Người có công mở đường cho nền tiểu thuyết Việt Nam hiện đại. Trong
buổi bình minh của văn xuôi Quốc ngữ đầu thế kỷ XX, khi mà cả người sáng tác và người tiếp
nhận văn chương đều còn bỡ ngỡ với các tác phẩm văn xuôi viết bằng chữ Quốc ngữ. Hồ Biểu
Chánh đã ra sức tạo dựng và bồi đắp cho nền tiểu thuyết mới, đưa nó đến gần với độc giả.
Người đương thời và các thế hệ độc giả về sau đã đón nhận những sáng tác của ông một cách
nồng nhiệt, trân trọng: “Càng lâu về sau, ông càng trở thành nhà văn cổ điển của nền văn học
Việt Nam” (Trần Bạch Đằng).
Nghiên cứu Đặc điểm tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh để thấy được những đóng góp của
nhà văn trong nền văn học Việt Nam hiện đại; phục vụ hữu ích cho việc nghiên cứu, giảng dạy
và học tập sau này.
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những đặc điểm về nội dung và nghệ thuật của tiểu
thuyết Hồ Biểu Chánh.
Trong suốt 50 năm sáng tác liên tục, Hồ Biểu Chánh đã để lại cho đời 64 tiểu thuyết.
Trong đề tài này, chúng tôi chỉ tìm hiểu một số tiểu thuyết tiêu biểu được xem là những tác
phẩm mở đường cho nền tiểu thuyết Việt Nam hiện đại.
3. Ý nghĩa của đề tài
3.1. Nghiên cứu Đặc điểm tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh sẽ cung cấp cho chúng ta
những kiến thức về con người Hồ Biểu Chánh; về hình ảnh xã hội Nam bộ những năm đầu thế
kỷ XX; chỉ ra những nét truyền thống và cách tân trong nghệ thuật. Từ đó cho phép chúng ta
hiểu sâu hơn, đầy đủ hơn về tác giả cũng như những sáng tác giá trị của ông.
3.2. Đề tài được thực hiện nhằm khẳng định những đóng góp quan trọng của Hồ Biểu
Chánh trong nền văn học Việt Nam hiện đại. Qua việc nghiên cứu sự nghiệp văn học của một
nhà văn sáng tác bằng chữ Quốc ngữ ở giai đoạn đầu, số lượng tác phẩm nhiều nhất, sẽ giúp
chúng ta thấy được quá trình vận động và phát triển của văn xuôi Việt Nam trong hơn một thế
kỷ nay.
3.3. Nghiên cứu đề tài này, bản thân người viết sẽ có điều kiện sưu tầm, tìm hiểu sâu sắc
hơn những tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh; đồng thời người viết cũng hy vọng sẽ góp thêm tài
liệu bổ ích cho các bạn sinh viên trong quá trình nghiên cứu tác giả, tác phẩm của Hồ Biểu
Chánh.
4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp hệ thống, phân tích, so sánh.
5. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
Có thể nói, những tác phẩm văn xuôi viết bằng chữ Quốc ngữ cuối thế
kỷ XIX đầu thế kỷ XX nói chung và tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh nói riêng là một phần quan
trọng trong lịch sử văn học Việt Nam. Tuy nhiên, đến nay, nhiều vấn đề nghiên cứu vẫn còn bị
bỏ ngỏ. Tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh được các nhà nghiên cứu chú ý từ lâu, nhưng chưa
được nghiên cứu một cách hệ thống mà mới chỉ dừng lại ở những đánh giá, nhận xét mang
tính khái quát trong một số giáo trình như Giáo trình văn học Việt Nam, tập 4B của Lê Trí
Viễn, Nguyễn Đình Chú; Việt Nam văn học sử giản ước tân biên của Phạm thế Ngũ; Tiểu
thuyết Nam bộ cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX do Nguyễn Kim Anh chủ biên; Văn học Việt
Nam nơi miền đất mới, tập 1, của Nguyễn Q. Thắng; Tiểu thuyết Việt Nam hiện đại, tập 1, của
Phan Cự Đệ. Ngoài công trình Chân dung Hồ Biểu Chánh của Nguyễn Khuê đã được công bố
từ rất sớm (1962), tới nay, vẫn còn thiếu những công trình nghiên cứu vĩ mô tương xứng với
sự nghiệp tiểu thuyết lớn lao mà Hồ Biểu Chánh đã để lại cho đời. Từ thực tế đó, khi nghiên
cứu đề tài Đặc điểm tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh, chúng tôi mong muốn sẽ có thêm nhiều hiểu
biết về tác giả, tác phẩm của Hồ Biểu Chánh nói riêng và các tiểu thuyết viết bằng chữ Quốc
ngữ cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX nói chung.
6. Cấu trúc đề tài
Đề tài của chúng tôi được chia thành ba phần: 50 trang. Ngoài phần mở đầu (06 trang) và phần
kết luận (02 trang), nội dung chính được chia thành ba chương (42 trang):
Chương 1: Hồ Biểu Chánh và tiểu thuyết Việt Nam hiện đại
Chương 2: Hình ảnh Nam bộ đầu thế kỷ XX qua tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh
Chương 3: Đặc điểm nghệ thuật của tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh
Cuối cùng là phần phụ lục, tài liệu tham khảo và nguồn ngữ liệu.