Luận Văn Đặc điểm sinh học, sinh thái của sâu xanh bướm trắng Pieris rapae Linnaeus hại rau họ hoa thập tự ở

MỞ ĐẦU

1. Tầm quan trọng của việc nghiên cứu đề tài

Rau xanh là nhu cầu không thể thiếu trong cơ cấu bữa ăn hằng ngày của con người trên khắp hành tinh. Đặc biệt khi lương thực và các thức ăn giàu đạm đã được đảm bảo thì yêu cầu về số lượng và chất lượng rau lại càng gia tăng như một nhân tố tích cực trong cân bằng dinh dưỡng và kéo dài tuổi thọ.

về mặt dinh dưỡng, rau là loại thực phẩm quan trọng, chúng cung cấp cho cơ thể những chất quan trọng có tác dụng điều hoà cân bằng kiềm tan trong máu làm tăng khả năng đồng hoá protêin. Ngoài ra, chúng còn bổ sung lượng vitamin giúp cơ thể chống bệnh phù thủng, mỏi mệt khi làm việc, tăng sự dẻo dai cho hệ tuần hoàn, hệ thần kinh. Hằng ngày để đảm bảo năng lượng cần thiết thì một người phải dùng từ 250 - 300g (khoảng 7,5 - 9 kg) rau cho một người 1 tháng.

về mặt kinh tế, rau là loại cây trồng cho hiệu quả kinh tế cao, giá trị sản xuất 1 ha rau cao gấp 2-3 lần lúa và là loại hàng hoá có giá trị xuất khẩu cao. Thời kỳ 1986 - 1990 nước ta xuất khẩu đạt 5,15 triệu USD. Năm 1997 kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam đạt 140 triệu USD tăng 170% so với năm 1986 & chiếm 1,6 tổng kim ngạch xuất khẩu trong cả nứơc.

về mặt xã hội, sản xuất rau góp phần tăng thu nhập cho người lao động, giải quyết công ăn việc làm cho người nông dân, giảm được số lao động thất nghiệp ở địa phương, đảm bảo trật tự an ninh xã hội.

Với khí hậu nhiệt đới gió mùa, Việt Nam có thể trồng rau quanh năm với hầu hết các loại rau đang trồng trên thế giới (87 loài thuộc 15 họ thực vật).

Những năm gần đây, ngành trồng rau đã có những bước tiến đáng kể: diện tích, sản lượng ngày càng tăng, chủng loại rau ngày càng phong phú. Nó không những cung cấp đủ nhu cầu trong nước mà còn từng bước tiến xa ra thị trường các nước trong khu vực cũng như trên thế giới.

Trong số các loại rau trồng ở Việt Nam thì rau họ hoa thập tự là một nhóm rau có giá trị dinh dưỡng và đem lại giá trị kinh tế cao. Chính vì vậy, mà các loại
rau họ hoa thập tự được rất nhiều người ưa thích và chúng được trồng rộng rãi trên khắp cả nước.

Tuy nhiên với sự phong phú về chủng loại, sự gia tăng về diện tích, đa dạng về sinh thái cùng với sự hình thành và mở rộng các vùng chuyên canh, thâm canh nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường, cây rau đã chịu sự phá hại ngày càng tăng của nhiều loại sâu bệnh (Viện khoa học nông nghiệp Miền Nam, 1997) [39], Các loài dịch hại này là những lực lượng thiên nhiên lớn đã, đang và sẽ đe doạ thưòng xuyên ở Việt Nam nói riêng và trên thế giới nói chung. Trong số các loài dịch hại rau họ thập tự thì sâu xanh bướm trắng là loại gây hại rất điển hình, đặc biệt ở khu vực Miền Trung.

Đe phòng trừ hiệu quả một loài sâu hại nói chung, sâu xanh bướm trắng nói riêng thì trước hết phải hiểu được tập tính sống và các đặc điểm sinh học, sinh thái của chúng.

Để góp phần hoàn thiện quy trình phòng trừ sâu xanh bướm trắng trên rau họ hoa thập tự. Chúng tôi lựa chọn và tiến hành nghiên cứu đề tài:

"Đặc điểm sinh học, sinh thái của sâu xanh bướm trắng Pieris rapae Linnaeus hại rau họ hoa thập tự ở điều kiện đồng ruộng"

ã ã ã xr ĩ ã o ã o

2. Mục đích và yêu cầu

2.1. Muc đích của đề tài

Trên cơ sở nghiên cứu đặc điểm sinh học, sinh thái của sâu xanh bướm trắng và xác định mức độ, biểu hiện gây hại của từng tuổi sâu để bước đầu cung cấp dẫn liệu cho biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp sâu hại rau, giúp người dân trồng rau xác định được tuổi sâu thông qua các vết gây hại.

2.2. Yêu cầu của đề tài

- Nghiên cứu đặc điểm sinh học, sinh thái của sâu xanh bướm trắng hại rau họ hoa thập tự.

- Xác định mức độ gây hại của các tuổi sâu của sâu xanh bướm trắng.

- Xác định được biểu hiện gây hại của từng tuổi sâu.

3. Đổi tượng và phạm vỉ nghiên cứu

3.1 Đổi tượng nghiên cứu

Sâu xanh bướm trắng hại rau họ hoa thập tự

- Tên khoa học: Pỉerỉs rapae Linnaeus

- Họ bướm phấn (Pieridae)

- Bộ cánh vảy (Lepidoptera)

3.2. Phạm vỉ nghiên cứu

Các nghiên cứu được tiến hành trên sinh quần mộng rau tại trại thực nghiệm Nông học, Khoa Nông Lâm Ngư, trường Đại học Vinh và khu vực trồng rau của Xã Đông Vĩnh, Thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An.

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài

- Có thêm tài liệu khoa học về đặc điểm sinh học, sinh thái của sâu xanh bướm trắng.

- Đóng góp dẫn liệu khoa học, góp phần làm cơ sở cho việc xây dựng biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp có hiệu quả, tránh ô nhiễm môi trường và bảo vệ sức khoẻ con người.