Thạc Sĩ Đặc điểm ngôn ngữ trong giao tiếp ở Trường ĐHQS Việt Nam (trên ngữ liệu thi vấn đáp)

Đặc điểm ngôn ngữ trong giao tiếp ở trường đại học quân sự việt nam
Luận văn thạc sĩ năm 2011
Đề tài: Đặc điểm ngôn ngữ trong giao tiếp ở Trường ĐHQS Việt Nam (trên ngữ liệu thi vấn đáp)

MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài
Nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay
đang đặt ra yêu cầu đối với đội ngũ cán bộ sĩ quan Quân đội phải có phẩm chất,
năng lực toàn diện, trong đó việc rèn luyện khả năng giao tiếp tốt đạt hiệu quả cao
trong học tập và công tác là một vấn đề đặc biệt được các Học viện, Nhà trường
Quân đội hết sức quan tâm.
Giáo dục trong nhà trường có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của
con người. Đặc biệt là trong Quân đội thì Trường Đại học Quân sự (ĐHQS) là môi
trường giáo dục, rèn luyện tốt nhất đối với Quân nhân, một trong số đó là Trường
Đại học Trần Quốc Tuấn (Trường Sĩ quan Lục quân 1).
Trường Đại học Trần Quốc Tuấn với mục tiêu đào tạo những thanh niên,
quân nhân có đủ tiêu chuẩn qui định, trở thành sĩ quan chỉ huy - Tham mưu Lục quân
cấp phân đội, có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt, có trình độ đại
học, năng lực toàn diện về chỉ huy, lãnh đạo, quản lý và huấn luyện bộ đội, có thể lực
tốt, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.
Học viên của Trường tốt nghiệp được cấp bằng cử nhân quân sự ngành chỉ
huy - Tham mưu Lục quân, đảm nhiệm chức vụ ban đầu là trung đội trưởng, phát
triển lên đại đội trưởng và các chức vụ tương đương, có tiềm năng phát triển lâu dài.
Để trở thành người sĩ quan chỉ huy tương lai trong quá trình học tập, rèn
luyện tại Trường, HV được huấn luyện nhiều nội dung. Đặc biệt việc rèn luyện khả
năng giao tiếp cho HV luôn được đội ngũ GV nhà trường chú trọng bồi dưỡng trong
công tác giảng dạy và hỏi thi vấn đáp.
Trong Trường Đại học Quân sự (ĐHQS) nói chung hoạt động giao tiếp giữa
GV và HV mang tính đặc thù. Trong giao tiếp, các vai giao tiếp được xác định rõ
ràng; sự xưng hô phải tuân theo cấp bậc, chức vụ; ngôn ngữ sử dụng là ngôn ngữ
hành chính quân sự. Đối với HV, thì GV có nhiều tư cách khác nhau: vừa là người
thầy, người lãnh đạo, đồng thời vừa là người đồng chí, đồng đội của người học.
Nói riêng về hoạt động giao tiếp giữa GV và HV trong thi vấn đáp ở
Trường ĐHQS Việt Nam thì tuy đây cũng là một kiểu loại giao tiếp (nó cũng có cấu
trúc, chức năng như hoạt động giao tiếp thông thường ) nhưng bên cạnh đó nó cũng
chứa đựng nhiều nét khác biệt. Đó là những hành động nói năng trong giao tiếp
được Điều lệnh hóa, theo chuẩn mực Quân sự nhất định.
Khảo sát về hoạt động giao tiếp giữa GV và HV ở Trường ĐHQS Việt Nam
nói chung và cụ thể trong thi vấn đáp nói riêng, đang là một vấn đề, một đề tài
nghiên cứu có tính cấp thiết liên quan đến mục tiêu, nhiệm vụ nâng cao khả năng
giao tiếp cho HV.
Về phương diện lý luận, đề tài này có liên quan mật thiết với các nội dung
nghiên cứu của Ngữ dụng học, đặc biệt là các vấn đề về hội thoại có vị trí rất quan
trọng vì nó chính là nội dung phản ánh vai trò của ngôn ngữ tro ng thực tế giao tiếp
giữa GV và HV trong thi vấn đáp.
Bước sang thế kỷ XXI, ở Việt Nam ngành Ngôn ngữ học nói chung và
ngành Việt ngữ học nói riêng ngày càng quan tâm đến vấn đề như sự hành chức
của ngôn ngữ trong các hoạt động xã hội, văn bản, phát ngôn, các vấn đề tương tác
trong hội thoại, mối tương quan giữa phương tiện giao tiếp bằng ngôn từ và phi
ngôn từ, hiệu quả lời nói trong nghi thức giao tiếp trong những hoàn cảnh giao tiếp
khác nhau.
Trong thời gian qua có một số tác giả đã vận dụng lý thuyết Ngữ dụng học
vào việc nghiên cứu ngôn ngữ trong các hoạt động giao tiếp khác nhau. Tuy nhiên,
chưa có tác giả nào vận dụng lý thuyết Ngữ dụng học vào việc tìm hiểu và nghiên
cứu hội thoại trong thi vấn đáp ở Trường ĐHQS Việt Nam.
Bản thân tôi có niềm yêu thích Ngôn ngữ học nói chung và Ngữ dụng học
nói riêng, luôn có ước muốn tìm hiểu sâu hơn về lĩnh vực này nhằm phục vụ cho
việc học tập, rèn luyện và giảng dạy trong môi trường Quân đội.
Vì những lý do trên, chúng tôi đã lựa chọn "Đặc điểm ngôn ngữ trong giao
tiếp ở Trường ĐHQS Việt Nam (trên ngữ liệu thi vấn đáp)" để làm đề tài nghiên
cứu cho luận văn của mình.
2. Lịch sử vấn đề
Quân đội Nhân dân Việt Nam cho đến hôm nay đã kinh qua gần bảy mươi
năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành dưới lá cờ vẻ vang của Đảng. Nói đến
Quân đội nhân dân Việt Nam, người ta nghĩ ngay đến các vị tướng lĩnh tài ba, đến
những chiến công hiển hách, về hình ảnh anh "bộ đội Cụ Hồ" và "Nghệ thuật chiến
tranh nhân dân .". Vì vậy các đề tài nghiên cứu về lịch sử Quân sự Việt Nam, hay
lịch sử Quân đội nhân dân Việt Nam rất đa dạng và phong phú.
Bên cạnh đó, mảng đề tài về khoa học ngôn ngữ Quân sự cũng nhận được
quan tâm của nhiều tác giả. Theo tìm hiểu của chúng tôi, mảng đề tài này có một số
công trình nghiên cứu cụ thể như sau:
- Hệ thuật ngữ Quân sự tiếng Việt (Luận án PTS Ngữ văn chuyên ngành ngôn
ngữ các dân tộc Việt Nam; Hà Nội 1994 của tác giả Vũ Quang Hào).
- Từ điển thuật ngữ Quân sự Việt Nam, NXB. Quân đội nhân dân Việt Nam,
năm 1997.
- Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam, NXB. Quân đội nhân dân Việt
Nam, năm 2004.
Đặc biệt về góc độ giao tiếp có công trình khoa học "Giao tiếp của bác sỹ
Quân y với người bệnh" của tác giả T.S Nguyễn Thị Thanh Hà, Nxb. Quân đội nhân
dân, Hà Nội, 2003. Tuy nhiên công trình này chỉ đề cập đến mảng giao tiếp riêng ở
lĩnh vực Quân y.
Mới đây trên số báo Quân đội nhân dân Việt Nam ra ngày 20/12/2010 có bài
viết của tác giả Sơn Hà với tựa đề "Kỹ năng giao tiếp mở ra cơ hội". Qua bài viết,
tác giả Sơn Hà muốn nêu lên thực trạng nhiều sĩ quan trẻ học tập, rèn luyện trong
môi trường Quân đội tuy có kết quả học tập, rèn luyện tốt, nhưng những sĩ quan trẻ
này lại có hạn chế là chưa thực sự tự tin trong giao tiếp.
Cũng trong số báo này có ý kiến của tác giả Đinh Thị Thủy Bình về vấn đề:
"Văn hóa chào hỏi nét đẹp của người quân nhân". Tác giả cho rằng: "Trong môi
trường quân đội, việc chào hỏi giữa các quân nhân không chỉ là thực hiện điều lệnh
mà còn thể hiện tinh thần đồng chí, đồng đội, sự tôn trọng lẫn nhau, đồng thời là nét
đẹp văn hóa của người quân nhân cách mạng. Chào hỏi như thế nào, để vừa đúng
điều lệnh, vừa có văn hóa, đòi hỏi mỗi quân nhân phải có ý thức, hiểu biết và hình
thành cho mình thói quen. Nguyên tắc chung của việc chào hỏi là: Quân nhân gặp
nhau phải chào, cấp dưới phải chào cấp trên trước, người được chào phải chào đáp
lễ .".
Qua những ý kiến trên, chúng tôi càng nhận thức rõ hơn về tính cấp bách của
đề tài luận văn của mình là: chưa có tác giả nào đi vào tìm hiểu, nghiên cứu về "Đặc
điểm ngôn ngữ trong giao tiếp ở Trường ĐHQS Việt Nam" mà cụ thể là về hội
thoại trong thi vấn đáp ở Trường ĐHQS Việt Nam,
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Thông qua việc khảo sát và tìm hiểu 54 hội thoại trong thi vấn đáp ở một số
phương diện và khía cạnh, luận văn nhằm chỉ ra đặc điểm và vai trò của hội thoại
trong thi vấn đáp ở Trường ĐHQS Việt Nam dưới ánh sáng của Ngữ dụng học. Từ
đó luận văn góp phần khẳng định những nét đặc thù ngôn ngữ sử dụng trong giao
tiếp ở Trường ĐHQS Việt Nam.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xác định cơ sở lý thuyết về Ngữ dụng học, đặc biệt là về hội thoại với các
khái niệm hội thoại, cấu trúc hội thoại, qui tắc hội thoại, v.v. làm điểm tựa cho việc
tìm hiểu hội thoại trong thi vấn đáp.
- Dựa trên cơ sở lý thuyết này, chúng tôi tiến hành khảo sát, thu thập và xử
lý tư liệu về hội thoại trong thi vấn đáp.
- Miêu tả những đặc điểm cơ bản của hội thoại (như hình thức hội thoại, cấu
trúc cuộc thoại, tính chất đoạn thoại, v.v.), vai trò của hội thoại với việc thể hiện
chủ đề và tính giao tiếp.
- Góp phần định ra phương hướng và biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử
dụng ngôn ngữ trong thi vấn đáp nói riêng và trong giao tiếp ở môi trường Quân đội
nói chung.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là 54 cuộc thoại giữa GV và HV Trường Đại
học Trần Quốc Tuấn (Trường Sĩ quan Lục quân 1) với 9 môn học:
1. Điều lệnh đội ngũ (Cuộc thoại 1 đến 10)
2. Điều lệnh Quản lý bộ đội (Cuộc thoại 11 đến 13)
3. Võ thuật và Đâm lê (Cuộc thoại 14 đến 22)
4. Lý thuyết bắn súng (Cuộc thoại 23 đến 31)
5. Chiến thuật (Cuộc thoại 32 đến 36)
6. Tâm lý và giáo dục học Quân sự (Cuộc thoại 37 đến 45)
7. Kỹ thuật hỏa khí (Cuộc thoại 46 đến 48)
8. Công tác đảng công tác chính trị (Cuộc thoại 49 đến 51)
9. Tin học (Cuộc thoại 52 đến 54)
Các đối tượng HV được chúng tôi tiến hành khảo sát là HV các năm từ năm
thứ nhất đến năm cuối của Trường .
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Có thể nghiên cứu đặc điểm ngôn ngữ trong giao tiếp ở Trường ĐHQS Việt
Nam dưới nhiều góc độ khác nhau. Tuy nhiên, trong phạm vi luận văn này, chúng
tôi tập trung tìm hiểu nghiên cứu đặc điểm hội thoại trong thi vấn đáp.
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp miêu tả (với hai thủ pháp chính là phân tích và tổng hợp).
Phương pháp này được sử dụng để miêu tả các cấu trúc hội thoại, hình thức
hội thoại, vai trò của hội thoại với việc thể hiện chủ đề trong thi vấn đáp.
- Phương pháp thống kê, phân loại.
Phương pháp này vận dụng vào việc tính đếm tần số xuất hiện và phân loại
cấu trúc hội thoại, các kiểu quan hệ của nó .v.v. làm cơ sở phân tích, nhận xét các
đặc điểm của hội thoại, đánh giá vai trò của hội thoại trong thi vấn đáp.
- Phương pháp điền dã: Phương pháp này được vận dụng khi đi khảo sát
thực tế thu thập tư liệu làm cơ sở dữ liệu cho luận văn.
6. Đóng góp của luận văn
6.1. Về lý luận
Áp dụng các tri thức về Ngữ dụng học nói chung, về hội thoại nói riêng, dựa
trên ngữ liệu thi vấn đáp, luận văn có thể làm sáng tỏ hơn một số đặc điểm ngôn
ngữ trong giao tiếp nói chung và hội thoại nói riêng ở môi trường ngôn ngữ ĐHQS
Việt Nam
Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể đặt ra phương hướng và biện pháp
nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng ngôn ngữ trong thi vấn đáp nói riêng và trong giao
tiếp ở môi trường Quân đội nói chung.
6.2. Về thực tiễn
Qua kết quả nghiên cứu, luận văn sẽ giúp độc giả hiểu rõ hơn về tính đặc thù
vô cùng thú vị của ngôn ngữ trong giao tiếp ở Trường ĐHQS Việt Nam. Đồng thời,
dựa trên kết quả nghiên cứu của luận văn, chúng tôi cũng mong muốn rằng có thể
chia sẻ với cán bộ, GV, HV trong các Học viện, Nhà trường Quân đội một số kinh
nghiệm thực tiễn giúp cho hoạt động giao tiếp nói chung và giao tiếp trong thi vấn
đáp nói riêng đạt hiệu quả như mong muốn.
7. Bố cục của luận văn
Ngoài phần Mở đầu và Kết luận, nội dung chính của luận văn gồm ba
chương.
Chương 1: Cơ sở lý thuyết và thực tế
Chương 2: Đặc điểm của ngôn ngữ hội thoại trong thi vấn đáp
Chương 3: Thăm dò ý kiến về việc sử dụng từ ngữ trong thi vấn đáp ở
trường ĐHQS Việt Nam.

Chương 1
CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ THỰC TẾ
1.1. Khái niệm giao tiếp
Giao tiếp (Communication) là sự tiếp xúc giữa các cá thể trong một
cộng đồng để truyền đạt một thông tin nào đó. Đối với xã hội loài người có
thể giao tiếp với nhau bằng nhiều phương tiện, trong đó phương tiện ngôn
ngữ (bao gồm cả ngôn ngữ nói, ngôn ngữ viết) là phương tiện quan trọng
nhất. Giao tiếp bằng ngôn ngữ là đối tượng thu hút sự chú ý của các nhà
nghiên cứu với những mối quan tâm khác nhau. Theo Beger 1994 [2, tr.164]
giao tiếp được hiểu theo một số cách như sau:
Hiểu theo cách đơn giản và chung nhất, giao tiếp là quá trình thông tin
diễn ra giữa ít nhất là hai người giao tiếp trao đổi với nhau, gắn với một ngữ
cảnh và một tình huống nhất định. Cách định nghĩa này phù hợp với các cuộc
trao đổi bằng lời trong cuộc sống thường nhật của con người, do đó nó liên
quan tới xã hội học.
Theo cách hiểu có tính chuyên môn giao tiếp được định nghĩa như một
thuật ngữ chỉ loại, bao gồm tất cả những thông điệp được phát ra trong những
ngữ cảnh và tình huống khác nhau. Theo cách hiểu này, giao tiếp là cách gọi
chung cho tất cả các hành động ngôn ngữ trong xã hội.
Theo một cách định nghĩa khác, khái niệm giao tiếp được giải thích
thông qua tính từ “thuộc về giao tiếp” hay “có tính giao tiếp”. Một tín hiệu có
tính giao tiếp nếu nó nhằm báo cho người nhận về một cái gì đó mà cho đến
lúc bây giờ người đó chưa biết. Như vậy, giao tiếp được xem xét có sự phân
biệt trong quan hệ một bên là người phát (người nói, người viết) với những
chủ định nhất định, một bên là người nhận (người nghe, người đọc) với những
giá trị nhất định.
Căn cứ theo những cách hiểu vừa trình bày trên, thì ngôn ngữ giao tiếp
giữa giáo viên và học viên trong thi vấn đáp ở Trường ĐHQS Việt Nam
không phải là “ngôn ngữ trao đổi bằng lời trong cuộc sống thường nhật” cũng
không mang “tính chất đại diện chung” cho tất cả các hành động ngôn ngữ
trong xã hội. Mặt khác nội dung thông tin giao tiếp trong thi vấn đáp không
hoàn toàn là “một cái gì đó” mà người nhận chưa biết.
Ở đây giao tiếp ngôn ngữ trong thi vấn đáp được nhìn nhận như là
những cái vốn có trong các bình diện nội dung và bình diện biểu hiện (hình
thức) của các thông điệp bằng ngôn ngữ, giáo viên và học viên trao đổi lời
(nói) với nhau, hướng đến mục đích mà cả hai cùng quan tâm.
Với quan niệm như vậy, trong luận văn này chúng tôi tạm thời đưa ra
một định nghĩa để làm việc về khái niệm giao tiếp như sau: giao tiếp được
hiểu là sự trao đổi thông tin qua lại bằng lời nói giữa ít nhất hai người với
những thông điệp bằng ngôn ngữ trong một ngữ cảnh nhất định. Nhờ có giao
tiếp bằng ngôn ngữ mà con người có thể thuận lợi trao đổi thông tin, bày tỏ
quan điểm, cảm xúc, thiết lập hoặc gỡ bỏ những sợi dây liên hệ tình cảm.
Nói cụ thể hơn vào giao tiếp trong mối trường quân đội và trong thi
vấn đáp ở Trường ĐHQS thì chúng ta cần thấy thêm rằng sự trao đổi thông
tin qua lại bằng lời nói giữa học viên và giáo viên ở đây còn có những nét đặc
thù riêng khác với giao tiếp thông thường như: ngôn ngữ có tính điều lệnh
hóa cao hơn, quy trình bài bản hơn, ngôn từ lựa chọn chuẩn mực hơn.
Về phương diện lý thuyết chung, từ lâu các nhà ngôn ngữ học đã xác
định được tầm quan trọng hàng đầu của chức năng giao tiếp đối với ngôn ngữ,
và trong quá trình giao tiếp - theo các nhà phân tích diễn ngôn - ngôn ngữ

TÀI LIỆU THAM KHẢO
I. TÀI LIỆU TIẾNG VIỆT
1. Diệp Quang Ban (2009) Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo văn bản, Nxb,
GD, H.
2. Đào Duy Anh (2003), Từ điển Hán – Việt, Nxb Văn hoá Thông tin, H.
3. Đỗ Hữu Châu (2007), Đại cương ngôn ngữ học tập 2, Nxb GD, H.
5. Điều lệnh Quản lý bộ đội Quân đội nhân dân Việt Nam (2010).
6. Lê Thị Sao Chi (2005), Từ hô gọi trong lời đối thoại và độc thoại của
nhân vật qua khảo sát truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp, Ngữ học trẻ 2005.
7. Mai Ngọc Chừ, Vũ Đức Nghiệu, Hoàng Trọng Phiến (2001), Cơ sở ngôn
ngữ học và tiếng Việt, Nxb GD, H.
8. Mai Ngọc Chừ (Chủ biên) (2007), Nhập môn Ngôn ngữ học, Nxb GD.
9. Nguyễn Đức Dân (1998), Ngữ dụng học, Nxb GD, H.
10. Đinh Trí Dũng (1999), Ngôn ngữ đối thoại trong tiểu thuyết Vũ Trọng
Phụng, Ngữ học trẻ 1999.
11. Nguyễn Thị Đan (1994), Bước đầu tìm hiểu cấu trúc hội thoại, cuộc
thoại, đoạn thoại, Luận văn thạc sĩ, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
12. George Yule (2003), Dụng học, Nxb Đại học Quốc gia, H.
13. Nguyễn Thiện Giáp, Nguyễn Minh Thuyết, Đoàn Thiện Thuật (1999),
Dẫn luận ngôn ngữ học, Nxb GD, H.
14. Nguyễn Thiện Giáp (2000), Dụng học Việt ngữ, Nxb Đại học Quốc gia, H.
15. Nguyễn Thiện Giáp (2000), Phân tích hội thoại, Viện thông tin KHXH, H.
16. Nguyễn Thiện Giáp (2006), Những lĩnh vực ứng dụng của Việt ngữ học,
Nxb Đại học Quốc gia, H.
17. Nguyễn Thiện Giáp (2008), Giáo trình ngôn ngữ học, Nxb Đại học Quốc
gia, H.
18. Cao Xuân Hải (2005), Hành vi nhận xét, đánh giá qua lời thoại nhân vật
trong truyện ngắn Chu Lai, Ngữ học trẻ 2005.
19. Lê Bá Hán, Trần Đình Sử, Nguyễn Khắc Phi (2006), Từ điển thuật ngữ
văn học, Nxb GD, H.
20. Dương Tuyết Hạnh (1999), Cấu trúc của tham thoại, Luận văn thạc sĩ,
Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
21. Dương Tuyết Hạnh (2007), Tham thoại dãn nhập trong sự kiện lời nói
nhờ, Tạp chí Ngôn ngữ số 3.
22. Đỗ Đức Hiểu (2004), Từ điển văn học, Nxb Thế giới, H.
23. Nguyễn Chí Hoà (1998), Bước đầu khảo sát phép lặp trong hội thoại,
Ngữ học trẻ 1998.
24. Nguyễn Chí Hoà (2000), Cấu trúc của phiên thoại, Ngữ học trẻ 1998.
25. Nguyễn Thái Hoà (1997), Dẫn luận phong cách học, Nxb GD, H.
26. Châu Minh Hùng (1997), Nghệ thuật tổ chức đối thoại trong các tác
phẩm của Vũ Trọng Phụng, Ngữ học trẻ 1997.
27. Nguyễn Thị Hương (2002), Từ xưng hô trong một số sáng tác của Nam
Cao, Ngữ học trẻ 2002.
28. Đỗ Thị Thu Hương (2008), Những nhân tố làm chuyển hướng, lệch
hướng đề tài trong hội thoại thường ngày, Tạp chí Ngôn ngữ số 5.
29. Jean Chevalier, Alain Gheerbrant (1997), Từ điển biểu tượng văn hoá thế
giới, Nxb Đà Nẵng.
30. LabuW (1970) "Nghiên cứu ngôn ngữ trong bối cảnh xã hội "ngôn ngữ
,văn hóa và xã hội - Một cách tiêp cận liên ngành. (Người dịch: Vũ Thị Thanh
Hương, Hoàng Tử Quân, đính hiệu: Cao Xuân Hạo, Lương Văn Huy, Lý Toàn
Thắng-2006), Nxb Thế giới, HN.
31. Trudgillp (1972) "Giới tính uy tín chìm và sự biến đổi ngôn ngữ trong
phương ngũ đô thị vùng Norwwich " ngôn ngữ ,văn hóa và xã hội - Một cách tiêp
cận liên nghành. (Người dịch: Vũ Thị Thanh Hương, Hoàng Tử Quân, đính hiệu:
Cao Xuân Hạo, Lương Văn Huy, Lý Toàn Thắng - 2006), Nxb Thế giới, HN.
32. Phạm Văn Khanh (2006), Hội thoại trong sáng tác của Nam Cao trước
văn Cách mạng tháng Tám (đặc điểm sử dụng từ ngữ trong quan hệ với nhân vật),
Luận thạc sĩ, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
33. Đinh Trọng Lạc (Chủ biên) (2006) Phong cách học tiếng Việt, Nxb GD, H.
34. Lương Văn Hy (2002) Ngôn từ, giới và nhóm xã hội. Dẫn nhập những
vấn đề cơ bản và những vấn đề lý thuyết chính", Ngôn từ, giới và nhóm xã hội từ
thực tiễn Tiếng Việt, Nxb Khoa học xã hội, HN.
35. Nguyễn Văn Khang (1999) Ngôn ngữ học xã hội - Những vấn đề cơ bản,
Nxb Khoa học xã hội, HN.
36. Lịch sử Trường Sĩ quan Lục quân 1 (1945 - 2005).
37. Đỗ Thị Kim Liên (1998), Từ xưng hô trong hội thoại, Ngữ học trẻ 1998.
38. Đỗ Thị Kim Liên (1999), Tình thái hội thoại, Ngữ học trẻ 1999.
39. Đỗ Thị Kim Liên (2005), Vai trò của lập luận trong hội thoại, Ngữ học
trẻ 2005.
40. Nhiều tác giả (2004), Phong cách học tiếng Việt, Ngữ học trẻ 2004.
41. Nhiều tác giả (2004), Những vấn đề văn học và ngôn ngữ học, Nxb Đại
học Quốc gia, H.
42. Nguyễn Thị Tố Ninh (2004), Hàm ý và hàm ý hội thoại (quan niệm,
phương thức, hướng phân loại), Ngữ học trẻ 2004.
43. Hoàng Phê (Chủ biên) (2004), Từ điển tiếng Việt, Nxb Đà Nẵng, ĐN.
44. Vũ Thị Quyên (2003), Tìm hiểu thoại dẫn trong tác phẩm Tắt đèn của
Ngô Tất Tố, Luận văn thạc sĩ, Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên.
45. Quy chế quản lý, điều hành giáo dục - đào tạo của Trường Sĩ quan Lục
quân 1 (2005).
46. Chu Thị Thanh Tâm (1995), Ngữ pháp hội thoại và việc nghiên cứu đề
tài diễn ngôn, Tạp chí Ngôn ngữ số 4.
47. Tạ Thị Thanh Tâm (2005), Vai giao tiếp và phép lịch sự trong tiếng Việt,
Tạp chí Ngôn ngữ số 1.