Thạc Sĩ Đặc điểm khí hậu khu vực Nam Trung Bộ

LỜI MỞ ĐẦU

Khí hậu là loại tài nguyên thiên nhiên đặc biệt và là điều kiện thường xuyên của mọi quá trình phát triển – chuyển hóa tự nhiên. Những đặc trưng cơ bản của khí hậu và quy luật diễn biến của nó đã chi phối động lực phát triển và những nét riêng biệt của môi trường tự nhiên và xã hội. Vì thế, việc hiểu biết khí hậu tại một vùng, thậm chí một phạm vị hẹp hơn là nền tảng không thể thiếu cho mọi công tác tổ chức, quy hoạch, thiết kế, điều hành trong sản xuất, đời sống, bảo vệ và cải tạo môi sinh.
Việc đánh giá khí hậu dựa vào các đặc trưng thông dụng hiện nay thường có ý nghĩa hạn chế và nhiều khi không đúng với thực chất, các trung bình khí hậu về một mặt nào đó có thể diễn tả được những nét chung hoặc một vài khía cạnh hình thức, song lại bỏ qua rất nhiều nội dung quan trọng như tính biến động, nhịp điệu diễn biến.
Trong những năm gần đây, những biến động về thời tiết, khí hậu cùng với các hiện tượng dị thường, nguy hiểm xảy ra ngày càng thường xuyên hơn ở nhiều nơi trên thế giới. Bên cạnh xu thế nóng lên toàn cầu được thể hiện qua số liệu quan trắc thực tế, dao động khí hậu từ năm này qua năm khác có liên quan chặt chẽ đến hiện tượng ENSO – hiện tượng tương tác giữa khí quyển và đại dương ở vùng nhiệt đới xích đạo Thái Bình Dương đã kéo theo những hậu quả khó lường về khí hậu, thời tiết ở những khu vực khác nhau trên địa cầu.
Khí hậu Việt Nam nói chung và khí hậu khu vực Nam Trung Bộ nói riêng là một thành phần của hệ thống khí hậu thế giới và chịu sự chi phối của loại hình khí hậu nhiệt đới gió mùa. Điều đó đã thể hiện trong khung cảnh chung của đất nước ta giàu đẹp, cảnh vật xanh tươi, tài nguyên phong phú. Tuy nhiên, tùy hoàn cảnh của từng vùng lãnh thổ, tài nguyên khí hậu không đồng nhất, có lúc có nơi xuất hiện nhiều sự khác biệt với khí hậu – thời tiết chung của cả nước, gây trở ngại cho công việc làm ăn, phát triển kinh tế của từng vùng riêng biệt.
Khu vực Nam Trung Bộ là một trong những nơi có điều kiện địa lý tự nhiên đa dạng. Cho nên, khí hậu nơi đây chịu sự chi phối của những quy luật khá phức tạp và độc đáo, tạo thành những tình huống riêng tách rời khỏi những khuôn mẫu chung của nền khí hậu nhiệt đới gió mùa.
Và xuất phát từ những khác biệt đó chúng tôi đã chọn đề tài “Đặc điểm khí hậu khu vực Nam Trung Bộ” để tìm hiểu những nguyên nhân gì đã mang lại những sắc thái riêng biệt của khí hậu khu vực Nam Trung Bộ nước ta và hy vọng sẽ góp một phần vào những hiểu biết về đặc điểm khí hậu khu vực Nam Trung Bộ và đưa ra các giải pháp hợp lý trong việc khai thác, sử dụng tài nguyên khí hậu, phòng chống thiên tai cho các địa phương trong khu vực.
Để làm được điều trên đây chúng tôi dựa vào những số liệu về thời tiết – khí hậu trong vòng 20 năm qua (1986 – 2005) ở khu vực hành chính Nam Trung Bộ từ Bình Định đến Bình Thuận, bằng phương pháp thống kê khí hậu và synốp, sử dụng các phần mềm surfer, photoshop, fortran, excel để xử lý các số liệu, xây dựng các bản đồ khí hậu để tìm ra các đặc điểm đặc trưng và những biến đổi khí hậu của khu vực này.
MỤC LỤC

Trang phụ bìa
Mục lục .i
Danh mục chữ viết tắt .iii
Danh mục bảng .iv
Danh mục hình vẽ, đồ thị .vi
MỞ ĐẦU .1
Chương 1: SỰ HÌNH THÀNH KHÍ HẬU KHU VỰC NAM TRUNG BỘ
1.1 Khái niệm chung về khí hậu .3
1.2 Đặc trưng của các nhân tố hình thành khí hậu khu vực Nam Trung Bộ 3
1.2.1 Bức xạ mặt trời 3
1.2.2 Hoàn lưu khí quyển .11
1.2.3 Hoàn cảnh địa lý 13
Chương 2: CÁC TRUNG TÂM KHÍ ÁP VÀ CÁC HÌNH THẾ THỜI TIẾT ẢNH HƯỞNG ĐẾN KHU VỰC NAM TRUNG BỘ
2.1 Các trung tâm (hệ thống) khí áp ảnh hưởng đến khu vực Nam Trung Bộ .21
2.1.1 Các trung tâm khí áp khống chế Nam Trung Bộ vào mùa Đông 25
2.1.2 Các trung tâm khí áp khống chế Nam Trung Bộ vào mùa Hè 28
2.1.3 Các trung tâm khí áp khống chế Nam Trung Bộ vào thời kỳ chuyển tiếp 29
2.2 Các hình thế thời tiết ảnh hưởng đến khu vực Nam trung Bộ 32
2.2.1 Gió mùa mùa đông và gió mùa mùa hè .32
2.2.2 Dải hội tụ nhiệt đới 37
2.2.3 Gió tín phong .40
2.2.4 Sóng gió đông 42
2.2.5 Xoáy thuận nhiệt đới .44
Chương 3: SỰ PHÂN BỐ CÁC YẾU TỐ KHÍ HẬU TRÊN KHU VỰC NAM TRUNG BỘ
3.1 Phân bố nhiệt độ .50
3.1.1 Phân bố nhiệt độ ngày .51
3.1.2 Phân bố nhiệt độ tháng và năm .51
3.1.2.1 Nhiệt độ trung bình và tổng nhiệt độ năm .51
3.1.2.2 Nhiệt độ tối cao 70
3.1.2.3 Nhiệt độ tối thấp 73
3.2 Phân bố mưa .76
3.2.1 Phân bố lượng mưa năm 76
3.2.1.1 Lượng mưa trung bình nhiều năm .76
3.2.1.2 Sự biến động của lượng mưa năm .78
3.2.2 Phân bố lượng mưa mùa 80
3.2.2.1 Chỉ tiêu phân mùa 80
3.2.2.2 Lượng mưa các mùa 80
3.2.3 Phân bố lượng mưa các tháng .85
3.3 Phân bố ẩm .101
3.4 Phân bố gió .104
3.4.1 Hướng gió 104
3.4.2 Tốc độ gió 120
3.5 Sự biến đổi các yếu tố khí hậu trên khu vực Nam Trung Bộ 123
3.5.1 Sự biến đổi yếu tố nhiệt .124
3.5.2 Sự biến đổi yếu tố mưa 125
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .128
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC