Tiến Sĩ Đa dạng hóa dịch vụ tại ngân hàng thương mại Việt Nam

LUẬN ÁN TIẾN SỸ KINH TẾ
NĂM 2012

MỤC LỤC
Lời cam đoan

Danh mục các chữ viết tắt
Danh mục bảng biểu

Danh mục biểu đồ
PHẦN MỞ ĐẦU 1

CHƯƠNG I NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ DỊCH VỤ VÀ ĐA DẠNG HOÁ DỊCH VỤ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 9
1.1. HOẠT ĐỘNG CUNG ỨNG DỊCH VỤ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI . 9
1.1.1. Khái quát về Ngân hàng thương mại .9
1.1.2. Chức năng và vai trò của ngân hàng thương mại: 10
1.1.3. Khái niệm và đặc trưng dịch vụ của ngân hàng thương mại 12
1.1.4. Các loại hình dịch vụ của ngân hàng thương mại 17
1.2. ĐA DẠNG HOÁ DỊCH VỤ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 26
1.2.1. Khái niệm về đa dạng hoá dịch vụ .26
1.2.2. Ý nghĩa của đa dạng hoá dịch vụ của ngân hàng .27
1.2.3. Phương thức đa dạng hoá dịch vụ của ngân hàng 31
1.2.4. Các chỉ tiêu đánh giá kết quả thực hiện đa dạng hoá dịch vụ của ngân hàng .34
1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐA DẠNG HÓA DỊCH VỤ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI . 37
1.3.1. Các nhân tố bên ngoài ngân hàng .37
1.3.2. Các nhân tố chủ quan ảnh hưởng đến đa dạng hoá dịch vụ ngân hàng .41
1.4. KINH NGHIỆM ĐA DẠNG HÓA DỊCH VỤ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TRÊN THẾ GIỚI VÀ BÀI HỌC RÚT RA CHO NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM 45
1.4.1. Kinh nghiệm đa dạng hoá dịch vụ của một số ngân hàng thương mại
trên thế giới 45
1.4.2. Kinh nghiệm của Chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt nam trong việc đa dạng hoá dịch vụ 49
1.4.3. Bài học kinh nghiệm đa dạng hoá dịch vụ của các ngân hàng thương mại đối với Việt Nam 51
Tóm tắt chương I: . 53

CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG ĐA DẠNG HOÁ DỊCH VỤ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM 54
2.1. TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM 54
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của ngân hàng thương mại Việt nam . 54
2.1.2. Những khó khăn và thuận lợi trong hoạt động của Ngân hàng thương mại Việt nam trong thời gian qua .56
2.1.3. Mạng lưới hoạt động và thị phần của ngân hàng thương mại Việt nam 69
2.1.4. Một số chỉ tiêu tài chính quan trọng của NHTMVN từ 2005-2010 .71
2.1.5. Xu hướng thay đổi trong hoạt động của ngân hàng thương mại Việt nam . 72
2.2. THỰC TRẠNG ĐA DẠNG HÓA DỊCH VỤ TẠI NHTMVN . 75
2.2.1. Phạm vi, phương pháp tiếp cận và các chỉ tiêu đánh giá .75
2.2.2. Phân tích thực trạng đa dạng hoá dịch vụ tại ngân hàng thương mại Việt nam .78
2.3. KẾT LUẬN CHUNG VỀ THỰC TRẠNG ĐA DẠNG HÓA DỊCH VỤ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM . 103
2.3.1. Những kết quả đạt được .103
2.3.2. Hạn chế .108
Tóm tắt chương 2 . 117

CHƯƠNG 3 PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN ĐA DẠNG HOÁ DỊCH VỤ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM . 119
3.1. XU HƯỚNG VÀ TRIỂN VỌNG THỰC HIỆN ĐA DẠNG HÓA DỊCH VỤ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM 119
3.1.1. Cơ hội thực hiện đa dạng hóa dịch vụ 119
3.1.2. Yêu cầu của hội nhập kinh tế quốc tế phải thực hiện đa dạng hóa dịch vụ .123
3.2. QUAN ĐIỂM VÀ PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ NGÂN HÀNG CỦA VIỆT NAM 124
3.2.1 Chiến lược phát triển NHTMVN đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020 .124
3.2.2. Chiến lược phát triển dịch vụ ngân hàng giai đoạn 2006-2010 và định hướng tới 2020 .124
3.3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM THỰC HIỆN THÀNH CÔNG ĐA DẠNG HÓA DỊCH VỤ TẠI NHTMVN . 126
3.3.1. Mục tiêu của các giải pháp .126
3.3.2. Các giải pháp nhằm thực hiện thành công đa dạng hóa dịch vụ tại ngân hàng thương mại Việt nam 129
3.4. KIẾN NGHỊ 157
3.4.1. Về phía nhà nước .157
3.4. 2. Về phía NHNNVN 159
3.5. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN THÀNH CÔNG ĐA DẠNG HÓA DV CỦA NHTMVN . 163
3.5.1. Nâng cao trình độ của cán bộ và tuyển dụng những cán bộ có trình độ 163
3.5.2. Hiện đại hoá công nghệ ngân hàng .164
3.5.3. Lành mạnh hoá và nâng cao năng lực tài chính, cơ cấu lại nguồn thu nhập, nâng cao vốn tự có 165
Tóm tắt chương 3 . 165

KẾT LUẬN 167
TÀI LIỆU THAM KHẢO 169

Phụ lục I: Văn bản quy định về dịch vụ của NHTMVN
Phụ lục II: Bảng câu hỏi điều tra đối với khách hàng là doanh nghiệp; cá nhân và cán bộ ngân hàng.
Phụ lục III: Mẫu điều tra và kết quả điều tra khách hàng là doanh nghiệp
Phụ lục IV: Mẫu điều tra và kết quả điều tra khách hàng là cá nhân
Phụ lục V: Dịch vụ của NHTMVN.

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài

Ngày nay, ngân hàng thương mại đóng một vai trò quan trọng trong hoạt động của nền kinh tế. Với sự phát triển của nền kinh tế, NH ngày càng cung ứng đa dạng các dịch vụ như: tiền gửi, tiền vay, quản lý tài sản, kinh doanh chứng khoán, tiền tệ Dịch vụ NH trên thế giới phát triển với tốc độ nhanh chóng không chỉ đáp ứng mà còn đóng vai trò định hướng nhu cầu cho khách hàng, đặc biệt là các dịch vụ ứng dụng công nghệ tiên tiến. Một NHTM tại các nước phát triển có thể cung ứng hơn 6.000 dịch vụ cho khách hàng.
Trước đây, thu nhập của NH chủ yếu dựa vào dịch vụ tín dụng, tuy nhiên cùng với sự biến đổi không ngừng của môi trường kinh doanh thì dịch vụ tín dụng lại tiềm ẩn nhiều rủi ro cho các NH. Do vậy, để tồn tại và không ngừng phát triển, đa số các NHTM trên thế giới đã và đang thực hiện đa dạng hoá dịch vụ để tăng hiệu quả, giảm rủi ro trong hoạt động kinh doanh.
Tại VN, nhu cầu về dịch vụ của NH ngày càng phát triển, môi trường hoạt động cạnh tranh gay gắt, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin, hoạt động đa dạng hóa dịch vụ của NHTMVN đã có những thành tựu nhất định như: số lượng và chất lượng dịch vụ đã được cải thiện, kênh phân phối đã được đa dạng Bên cạnh kết quả đạt được, đa dạng hóa dịch vụ của NHTMVN còn nhiều hạn chế như: chưa đáp ứng được đòi hỏi của nền kinh tế; hiệu quả hoạt động chưa cao, chưa có chiến lược phát triển phù hợp, chất lượng dịch vụ thấp, đa số là dịch vụ truyền thống như dịch vụ huy động vốn, tín dụng, thanh toán, cơ cấu phát triển giữa các loại hình dịch vụ chưa hợp lý; kênh phân phối hiện đại chưa phát triển, chủ yếu bán hàng trực tiếp; chưa có các chuyên gia trong từng lĩnh vực; chưa có các chỉ tiêu đánh giá về việc đa dạng hóa dịch vụ . Đối lập với những bất cập ở trên của NHTMVN, các NH nước ngoài với
nguồn lực tài chính mạnh, kinh nghiệm hoạt động lâu năm, ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động cao, dịch vụ đa dạng phù hợp với từng đối tượng khách hàng, đã và đang triển khai nhanh chóng các hoạt động cung ứng dịch vụ tại VN.
Nghiên cứu về thực trạng và đưa ra các giải pháp thực hiện đa dạng hóa dịch vụ là một vấn đề mang tính cần thiết và cấp bách trong hoạt động của NHTMVN.
Xuất phát từ lý do trên và với mong muốn trả lời câu hỏi liệu các NHTMVN có đáp ứng được nhu cầu về dịch vụ trong hiện tại và tương lai hay không? Nếu đáp ứng được thì phương thức thực hiện như thế nào cho hiệu quả tối đa? Đó là câu hỏi mà tác giả muốn đi tìm lời giải đáp. Do vậy tác giả đã chọn vấn đề “Đa dạng hoá dịch vụ tại Ngân hàng thương mại Việt nam” làm luận án Tiến sỹ của mình.