Luận Văn Con người trong sáng tác tác của Nguyễn Khải sau 1975

A. Dẫn nhập
1. Lý do chọn đề tài
Những phát triển về tư duy nghệ thuật, thế tài, bút pháp, giọng điệu, lời văn của văn xuôi cũng như của văn học nói chung suy cho cùng đều bắt nguồn từ sự thay đổi quan niệm nghệ thuật về con người. Một khi mà quan niệm nghệ thuật về con người chưa thay đổi thì các phương tiện thể hiện chúng cũng chưa thay đổi, nhiều lắm chỉ là những biến đổi bộ phận. Chỉ có sự thay đổi quan niệm nghệ thuật về con người mới tạo ra sự biến đổi toàn diện của văn xuôi cũng như văn học nói chung.
Quan niệm nghệ thuật về con người được xem như là cách tân quan trọng nhất của văn học cách mạng là thoát khỏi cái nhìn bế tắc về con người để hướng tới cái nhìn con người làm chủ vận mệnh của đất nước, dân tộc và cả vận mệnh của chính mình. Với quan niệm này con người được thể hiện chủ yếu trong văn học ta trong mấy chục năm qua là con người phơi phới lạc quan, dù gặp muôn ngàn khó khăn gian khổ nhưng cuối cùng nhất định chiến thắng. Đấy là những con người luôn luôn quên mình vì sự nghiệp chung, quên mình vì nghĩa lớn, quên mình vì tập thể. Đấy là những con người đầy ý chỉ, nghị lực đầy niềm tin với tấm lòng vì Tổ quốc, vì nhân dân, vì lý tưởng xã hội chủ nghĩa. Con người trong văn xuôi kháng chiến và văn xuôi xây dựng chủ nghĩa xã hội nói chung không nằm ngoài quy luật này.
Ngòi bút của Nguyễn Khải cũng vận hành theo quy luật nói trên. Ông đi sâu vào tìm hiểu, phân tích để khám phá chiều sâu tâm hồn, tư tưởng của con người là cái đích hướng tới trong mỗi sáng tác của nhà văn. Định hướng này đã chi phối mạnh mẽ nhiều sáng tác của ông, trong đó con người hiện lên với nhiều màu sắc riêng được định hình khá rõ nét trong cảm hứng của nhà văn.

Nguyễn Khải đã có nhiều nổ lực tìm kiếm, khơi sâu, mở rộng tư duy nghệ thuật trên các phương diện khác nhau của tồn tại con người như không gian, thời gian, con người trong các mối quan hệ lẫn con người trong khả năng quan hệ thích ứng. Đây là một điểm nhìn đặc sắc của nhà văn Nguyễn Khải sau năm 1975.

2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: Con người trong sáng tác tác của Nguyễn Khải sau 1975

3. Lịch sử vấn đề:
Nguyễn Khải là tác giả nổi tiếng của Văn học Việt Nam hiện đại nên có rất nhiều công trình nghiên cứu về ông nói chung và nghiên cứu về tác phẩm của ông nói riêng. Vấn đề về con người trong sáng tác của Nguyễn Khải thu hút nhiều sự quan tâm, tìm hiểu của nhiều độc giả và các nhà nghiên cứu phê bình Văn học.

4. Bố cục bài tiểu luận:
A. Dẫn nhập
B Nội dung chính
Chương I: Nguyễn Khải – con người và sự nghiệp sáng tác
1. Con người và những chặng đường
2. Quan niệm về văn chương
3. Đặc sắc nghệ thuật trong văn xuôi của Nguyễn Khải

Chương II: Con người trong sáng tác Nguyễn Khải sau 1975
1. Con người trong sáng tác Nguyễn Khải sau 1975
2. Lời kết
3. Phần phụ lục