Tài liệu Cò Vetiver - nguồn gốc và một số đặc tính

Việt Nam, hàng trăm hecta đất dọc theo bờ sông đã bị sạt lở. Có hàng ngàn cây số đê
điều bị đe dọa sạt lở do sóng đánh khi có tàu thuyền đi qua. Vùng Đồng bằng sông Cửu
Long (ĐBSCL) lại là vùng ngập lũ thường xuyên hằng năm, nên vấn đề phòng chống sạt
lở bờ sông, đê điều là điều đáng quan tâm. Những con số về thiệt hại đã được ước tính
tăng theo cấp số nhân mà các biện pháp phòng chống sạt lở đã và đang áp dụng tốn nhiều
chi phí nhưng hiệu quả không cao. Do vậy, vấn đề phòng chống sạt lở bờ sông, đê điều
sao cho có hiệu quả và kinh tế là điều đáng quan tâm của các ngành và các cấp.
Dựa vào đặc tính thực vật có thể sử dụng cỏ Vetiver vào việc phòng chống sạt lở bờ
sông, đê điều ở ĐBSCL nói riêng và Việt Nam nói chung, bước đầu đã được nghiên cứu
và triển khai.
Tuy nhiên, diện tích và mức độ sử dụng loài cỏ này cũng còn nhiều hạn chế.
Nguyên nhân có thể do:
1. Số lượng cây giống còn quá ít không đủ cung cấp.
2. Vì chúng có khả năng thích nghi rộng ở nhiều vùng sinh thái khác nhau. Người ta
nghi ngờ nó có thể trở thành dịch hại.
Những năm gần đây, An Giang đã tìm nguồn giống cỏ Vetiver để trồng với mục
đích chống sạt lở ở một số huyện như Tri Tôn, Tân Châu và một số tỉnh ở ĐBSCL
cũng như một số tỉnh miền Đông, miền Bắc cũng đã triển khai trồng loại cỏ này vì mục
đích chống xói mòn, sạt lở.
Vậy cỏ Vetiver là loại gì? nguồn gốc của nó như thế nào? Và tại sao nó đã được
nhiều nước trên thế giới áp dụng trồng rộng rãi ? Vì mục đích chống xói mòn và sạt lở
đất?
Các kết quả nghiên cứu đã cho thấy có 12 giống cỏ Vetiver được biết đến, trong đó
được trồng phổ biến là loài cỏ Vetiver có tên khoa học Vetiveria Zizanioides L. thuộc họ
Graminae, họ phụ Panicoideae, tộc Andropogoneae, tộc phụ Sorghinae. Loài cỏ này
trong những năm gần đây đã phát triển mạnh mẽ vì lợi ích to lớn của chúng là chống xói
mòn do bộ rễ phát triển mạnh, thành chùm đan xen trong đất và có thể chịu được lực
bằng 1/6 lần so với chịu lực của bê tông. Với bộ rễ ăn sâu trong đất, 3 mét sâu trong một
năm đầu. Do đó, trồng loài cỏ này được xem như xây dựng một hàng rào bê tông sinh
học chống lại xói mòn và bảo vệ đất đai. Hệ thống rễ này phát triển thành mạng lưới dày
đặc giữ cho đất kết dính lại, đồng thời không cho đất bị bật ra khi gặp những dòng chảy
có vận tốc lớn. Ngoài ra, thân cỏ mọc đứng và vươn thẳng nếu trồng sát nhau thì làm
giảm vận tốc dòng chảy, chặn được lớp đất bị nước cuốn trôi.
1. Nguồn gốc
Có hai loài cỏ Vetiver phổ biến đã được trồng để bảo vệ đất là V. zizanioides và
Vetiveria nigritana. Tuy nhiên, loài V. zizanioides phân bố trong vùng ẩm, trong khi loài
V. nigritana hiện diện ở những vùng khô hơn. Có hai kiểu gen của loài Vetiveria
zizanioides đã và đang được sử dụng:
- Kiểu gen Bắc Ấn Độ: Là loại