Tiểu Luận Cơ sở lý luận và tính tất yếu của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam

Phần mở đầu


Tất cả mọi người đều mong muốn một cuộc sống trong một xã hội tốt đẹp ngày càng tốt hơn. Một xã hội mà trong đó mọi người hạnh phúc bình đằng ai ai cũng có việc làm sống trong một môi trường trong sạch văn minh và hiện đại. Chính vì vậy mà bất cứ một xã hội nào mà trong đó chứa đựng những mẫu thuẫn và đi ngược lại với mong muốn của con người đều sẽ phải diết vong thể thay vào đó một xã hội tốt hơn vì thế mà xã hội loài người đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển biến đổi để hoàn thiện mình bắt đầu là xã hội nguyên thuỷ đến chiếm hữu nô lệ và đến phong kiến cao hơn gần đây là chủ nghĩa tư bản với sự phát triển vượt bậc về kinh tế và khoa học kỹ thuật với một nền kinh tế thị trường phát triển nhưng trong đó vẫn tồn tại nhiều khuyết tật và có hiện tượng người bóc lột người để rồi lần đầu tiên một nước xã hội chủ nghĩa ra đời trong đó mọi người bình đẳng ấm no và hạnh phúc, sống trong một xã hội một nền kinh tế phát triển đó là Liên Sô. Để rồi sau đó hàng loạt các nước khác cũng đi theo chế độ xã hội chủ nghĩa tạo thành một hệ thống xã hội chủ nghĩa cân bằng với chủ nghĩa tư bản trên mọi mặt.Kinh tế xã hội.
Sau cách mạng tháng 8 thành công, chính thức thành lập ra nước Việt Nam dân chủ cộng hoà và xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền bắc và sau đó 1975 thống nhất đất nước Đảng và nhà nước ta đã quyết định đi theo con đường xã hội chủ nghĩa với cơ chế tập trung quan liêu bao cấp. Với sự giúp đỡ của Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa anh em. Nước ta đã có thành tựu kinh tế xã hội khắc phục được những hậu quả chiến tranh để lại nhưng sau đó cùng với sự khủng hoảng của chủ nghĩa xã hội và dẫn đến sự sụp đổ của Liên Xô và các nước Đông âu, nước ta cũng không nằm ngoài sự ảnh hưởng đó nền kinh tế lâm vào suy thoái, lạm phát cao trong nhiều năm nhưng Đảng và Nhà nước ta vẫn quán triệt đi theo CNXH và quyết định đổi mới chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang một nền kinh tế nhiều thành phần mở cửa quan hệ với các nước trên thế giới qua các đại hội Đảng VI, VII, nền kinh tế đã phục hồi và dần dần đạt được nhiều thành tích, đời sống được cải thiện và đến đại hội VIII xác định xây dựng một nền kinh tế thị trường dưới sự quản lý của Nhà nước định hướng XHCN nó phù hợp với sự khách quan và sự phát triển chung của nhân loại. Tuy vậy nước ta xuất phát từ một nước nông nghiệp và đi lên CNXH bỏ qua giai đoạn TBCN chịu sự ảnh hưởng lâu dài của chiến tranh không những vậy cơ chế quan liêu bao cấp đã in sâu vào người dân vì vậy để phát triển kinh tế ở nước ta hiện nay như thế nào trong tình hình trong nước và quốc tế hiện nay vai trò của nhà nước như thế nào. Đứng trên góc độ một bài đề án và môn kinh tế chính trị và nhìn nhận của một sinh viên nên chỉ có thể nói lên vấn đề cơ bản và chung nhất về một nền kinh tế thị trường định hướng XHCN. Các giải pháp phát triển trong giai đoạn và trong đại hội Đảng IX đã ghi nhận.


Phần mở đầu


Tất cả mọi người đều mong muốn một cuộc sống trong một xã hội tốt đẹp ngày càng tốt hơn. Một xã hội mà trong đó mọi người hạnh phúc bình đằng ai ai cũng có việc làm sống trong một môi trường trong sạch văn minh và hiện đại. Chính vì vậy mà bất cứ một xã hội nào mà trong đó chứa đựng những mẫu thuẫn và đi ngược lại với mong muốn của con người đều sẽ phải diết vong thể thay vào đó một xã hội tốt hơn vì thế mà xã hội loài người đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển biến đổi để hoàn thiện mình bắt đầu là xã hội nguyên thuỷ đến chiếm hữu nô lệ và đến phong kiến cao hơn gần đây là chủ nghĩa tư bản với sự phát triển vượt bậc về kinh tế và khoa học kỹ thuật với một nền kinh tế thị trường phát triển nhưng trong đó vẫn tồn tại nhiều khuyết tật và có hiện tượng người bóc lột người để rồi lần đầu tiên một nước xã hội chủ nghĩa ra đời trong đó mọi người bình đẳng ấm no và hạnh phúc, sống trong một xã hội một nền kinh tế phát triển đó là Liên Sô. Để rồi sau đó hàng loạt các nước khác cũng đi theo chế độ xã hội chủ nghĩa tạo thành một hệ thống xã hội chủ nghĩa cân bằng với chủ nghĩa tư bản trên mọi mặt.Kinh tế xã hội.
Sau cách mạng tháng 8 thành công, chính thức thành lập ra nước Việt Nam dân chủ cộng hoà và xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền bắc và sau đó 1975 thống nhất đất nước Đảng và nhà nước ta đã quyết định đi theo con đường xã hội chủ nghĩa với cơ chế tập trung quan liêu bao cấp. Với sự giúp đỡ của Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa anh em. Nước ta đã có thành tựu kinh tế xã hội khắc phục được những hậu quả chiến tranh để lại nhưng sau đó cùng với sự khủng hoảng của chủ nghĩa xã hội và dẫn đến sự sụp đổ của Liên Xô và các nước Đông âu, nước ta cũng không nằm ngoài sự ảnh hưởng đó nền kinh tế lâm vào suy thoái, lạm phát cao trong nhiều năm nhưng Đảng và Nhà nước ta vẫn quán triệt đi theo CNXH và quyết định đổi mới chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang một nền kinh tế nhiều thành phần mở cửa quan hệ với các nước trên thế giới qua các đại hội Đảng VI, VII, nền kinh tế đã phục hồi và dần dần đạt được nhiều thành tích, đời sống được cải thiện và đến đại hội VIII xác định xây dựng một nền kinh tế thị trường dưới sự quản lý của Nhà nước định hướng XHCN nó phù hợp với sự khách quan và sự phát triển chung của nhân loại. Tuy vậy nước ta xuất phát từ một nước nông nghiệp và đi lên CNXH bỏ qua giai đoạn TBCN chịu sự ảnh hưởng lâu dài của chiến tranh không những vậy cơ chế quan liêu bao cấp đã in sâu vào người dân vì vậy để phát triển kinh tế ở nước ta hiện nay như thế nào trong tình hình trong nước và quốc tế hiện nay vai trò của nhà nước như thế nào. Đứng trên góc độ một bài đề án và môn kinh tế chính trị và nhìn nhận của một sinh viên nên chỉ có thể nói lên vấn đề cơ bản và chung nhất về một nền kinh tế thị trường định hướng XHCN. Các giải pháp phát triển trong giai đoạn và trong đại hội Đảng IX đã ghi nhận.
Phần I
Thực trạng kinh tế Việt Nam và thành tựu của nền kinh tế
thị trường theo định hướng XHCN


Thực trạng kinh tế Việt Nam
Từ cuối năm 1986 Việt Nam đang trong quá trình đổi mới để phát triển kinh tế – xã hội và hội nhập thế giới.
Quá trình đó được bắt đầu vào lúc tình hình kinh tế – xã hội của đất nước gần như rơI vào đáy cuả cuộc khủng hoảng. Sản xuất nông nghiệp trì trệ, nạn thiếu lương thực xảy ra triền miên, sản xuất công nghiệp theo thống kê vẫn tăng về giá trị nhưng thật ra đạI đa số nhà máy, xí nghiệp quốc doanh ở tình trạng lãI giả, lỗ thật, vì được nhà nước bao cấp tràn lan lưu thông phân phối ách tắc. Lạm phát đạt tới tốc độ” phi mã” với chỉ số tăng giá bán lẻ năm 1986 là 774,7%.
Những đIũu nói trên cộng với những hậu quả nặng nề chưa giảI quyết xong của hơn 30 năm chiến tranh ác liệt, đã khiến cho đời sống của tầng lớp nhân dân sa sút nghiêm trọng. ở thành thị lương tháng của công nhân, viên chức không đủ chi tiêu cho các nhu cầu thiết yếu của cuộc sống. Ơ nông thôn lúc giáp hạt có tới hàng triệu gia đình thiếu ăn; tiêu cực xã hội lan rộng, lòng dân không yên.
Sau thất bạI của cuộc tổng đIều tra giá- lương – tiền (9/1985) đạI đa số quần chúng nhân dân cảm thấy không thể sống như cũ được nữa, đồng thời các cơ quan llãnh đạo, quản lý của Đảng và nhà nước cũng thấy rõ không thể tiếp tục duy trì những chủ trương chính sách đã lỗi thời.
Với phương châm nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật đã nghiêm khắc tự phê bình về chủ trương, chính sách, sai lầm mang tính giáo đIều, chủ quan duy ý chí trong cảI tạo XHCN và xây dựng XHCN trước đây, đồng thời đề ra đường llối nhằm đưa đát nước ra khỏi cuộc khủng hoảng di vào thế ổn định và phát triển.
*Thành tựu của nền kinh tế thị trường định hướng XNCN ở Việt Nam.


Quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN của Việt Nam đã đạt được những thành tựu nổi bật sau:
Một là, có bước đổi mới về cơ bản sự đa dạng hoá cơ cấu sơ hữu làm cho quan hệ sản xuất phủ hợp với tính chất và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, hình thành cơ cấu thị trường có nhiều thành phần kinh tế khác nhau tham gia. Do đó năng lực sản xuất trong dân được giảI phóng và phát huy, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Hai là:
Cơ cấu kinh tế đã có sự chuyển dịch theo hướng của chiến lược công nghiệp hoá, hiện đạI hóa về xuất khẩu đồng thời thay thế nhập khẩu có hiệu quả. Việt Nam đã từng bước hội nhập có hiệu quả với kinh tế quốc tế, kết cấu hạ tầng kinh tế – kỹ thuật và kinh tế – xã hội có sự phát triển đáng kể, khoa học và công nghệ có chuyển biến phục vụ tốt hơn cho sản xuất và đời sống.
Dưới đây là một số thành tựu cụ thể mà kinh tế Việt Nam đã đạt được trong thời gian qua:
ã Đã khắc phục được tình trạng trì trệ, suy thoáI, đạt mức tăng trưởng khá cao, liên tục và tương đối toàn diện,đưa đất nước ra khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế – xã hội.
ã Từ năm 1989 đến nay, Việt Nam đã chế ngự được tình trạng lạm phát phi mã; đồng thời đồng lương tương đối ổn định, nguồn tàI chính nhàn rỗi trong tay dân đã được huy động vào sản xuất kinh doanh,.Tỳ gjía hối đoáI đã phản ánh gần thực với tương quan giá cả trong nước, mở ra đIều kiện thúc đẩy ngoạI thương phát triển.
ã Các tầng lớp nhân dân, các thành phần kinh tế được tự chủ sản xuất kinh doanh đời sống vật chất nói chung đang trên đà cảI thiện rõ rệt, tỷ lệ người nghéo giảm từ 30% năm 1992 còn 11% năm 2000. Trong xã hội đã hình thành không khí cạnh tranh năng động, chú trọng đến tiến bộ kỹ thuật, học tập nghề nghiệp kinh doanh ; lòng tin vào tiền đồ kinh tế xã hội đang được khôI phục và nâng cao.
ã Thu nhập và đời sống của các tầng lớp nhân dân ở các vùng đều được cảI thiện với mức độ khác nhau,số hộ nghèo giảm đi. Nhiều địa phương đã thanh toán được nạn đói.
ã Nền nông nghiệp mang tính chất tự túc đã chuyển thành nền nông nghiệp sản xuất hàng hoá. Nông sản hàng hoá mở rộng về chủng loạI, tăng nhanh về số lượng, trở thành nước xuất khẩu gạo đứng thứ 2 trên thế giới sau TháI Lan. Tỷ trọng nông nghiệp của GDP giảm dần, tỷ trọng công nghiệp dịch vụ tăng lên.
ã Mối quan hệ hợp tác quốc tế phát triển đã làm cho vốn đầu tư trực tiếp của nước ngoàI tăng nhanh, khai thông và mở rộng quan hệ với nhiều nước và các tổ chức tàI chính quốc tế, thu hút nguồn tàI trợ phát triển song phương và đa phương đã được thiết lập. Nguồn tàI trợ phát triển chính thức(ODA) tăng dần lên trong những năm gần đây và được tập chung chủ yếu cho việc xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội.
ã Công cuộc đổi mới góp phần cảI thiện hình ảnh nhà nước Việt Nam trên trường quốc tế, các chính sách của Việt Nam về kinh tế và xã hội đã tạo cơ sở để đầu tư nước ngoàI, thu hút viện trợ và sự giúp đỡ của nhiều nước,các tổ chức quốc tế và cá nhân.
Như vậy do đI đúng hướng chuyển sang nền kinh tế có sự quản lý của nhà nước, thực hiện quyền tự do kinh doanh phù hợp với pháp luật, phát triển và đa dạng hoá quan hệ hợp tác kinh tế quốc tế, phát huy được tiềm năng và động lực ở trong nước, đa ra khỏi cuộc khủng hoảng kinh tế – xã hội, bước đầu tranh thủ được đầu tư và thị trường quốc tế, đổi mới nhanh chóng đưa nền kinh tế đất nước chuyển sang thề dần ổn định và phát triển có hiệu quả phù hợp với xu hướng phát triển của thập kỷ 90 trên thế giới. Đất nước có sự thay đổi sâu sắc tạo thế và lực lớn mạnh cho sự phát triển trong thời gian tới.


Phần II – Cơ sở lý luận và tính tất yếu của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam.


Cơ sở lý luận và tính tất yếu của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam.
Kinh tế thị trường là mô hình kinh tế mà ở đó các quan hệ kinh tế đều được thực hiện trên thị trường, thông qua trao đổi mua bán. Quan hệ hàng hoá tiền tệ phát triển đến một trình độ nhất định sẽ đạt đến kinh tế thị trường. Kinh tế thị trường là giai đoạn phát triển của nền kinh tế hàng hoá dựa trên sự phát triển rất cao của lực lượng sản xuất là hoạt động có hiệu quả kinh tế nhà nước để kinh tế nhà nước thực sự giữ vai trò chủ đạo, làm đòn thúc đẩy và đIều chỉnh các hoạt động của toàn bộ nền kinh tế không trở nên mâu thuẫn gay gắt và trật tự bình thường của đời sống xã hội.
ở Việt Nam, trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, những đIều kiện chung để nền kinh tế hàng hoá xuất hiện vẫn còn tồn tạI. Do đó, sự tồn tạI kinh tế hàng hoá ở nước ta là một tất yếu khách quan. Những đIều kiện để kinh tế hàng hoá xuất hiện và tồn tạI là:
+ Phân công lao động là cơ sở tất yếu của nền sản xuất hàng hoá vẫn tồn tạI và ngày càng phát triển cả về chiều rộng lẫn chiều sâu ở nước ta hiện nay, cụ thể là các nghành nghề ngày càng đa dạng, phong phú, chuyên môn hoá sâu. Như vậy tính tự cung cấp của nền kinh tế tự nhiện trước đây dần bị phá vỡ và thúc đẩy kinh tế hàng hoá phát triển mạnh mẽ hơn. Bên cạnh đó, phân công lao động còn là động lực để nâng cao năng suất lao động xã hội giúp cho quá trình trao đổi, mua bán hàng hoá trên thị trường phát triển hơn.
+ Nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế khác nhau tồn tạI và phát triển tạo nên sự khác biệt về kinh tế giữa các chủ thể kinh tế độc lập tạo nên sự tất yếu cho sự tồn tạI và phát triển của kinh tế hàng hoá, kinh tế thị trường ở nước ta.
ĐạI hội Đảng lần thứ IX đã khẳng định mô hình kinh tế nước ta trong thời kỳ quá độ là nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận động theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng XHCN. Sự lựa chọn đó là xuất phát từ những lợi ích của việc phát triển kinh tế xã hội. Như vậy phát triển kinh tế thị trường ở nước ta có lợi ở chỗ:
- Nước ta trong thời kỳ quá độ muốn phát triển lực lượng sản xuất thì phảI xã hội hoá, chuyên môn hoá lao động. Quá trình ấy chỉ có thể diễn ra trong nền kinh tế hàng hóa, kinh tế thị trường.
Bên cạnh đó, chỉ có thể phát triển kinh tế thị trường mới làm cho nền kinh tế
Nước ta phát triển năng động. Sử dụng kinh tế thị trường là sử dụng các quy luật giá trị, cạnh tranh, cung cầu, buộc mỗi người sản xuất tự chịu trách nhiệm và hàng hoá di mình làm ra. Nhờ đó mà kinh tế trở nên sôI động.
Phát triển kinh tế thị trường là phù hợp với sự phát triển lực lượng sản xuất xã hội. Ơ nước ta, sự phát triển kinh tế thị trường và tăng tỷ lệ hàng hoá nông sản đã làm cho hàng hoá bán ra của nông dân nhiều lên, thu nhập tăng lên, đồng thời các nghành nghề ở nông thôn ngày càng phát triển, đIều này cũng tương tự đối với thành thị.
Phát triển kinh tế đòi hỏi sự chuyên môn hoá lao động, phảI đào tạo nhiều cán bộ quản lý và lao động có trình độ cao, đây là dấu hiệu quan trọng của tiến bộ kinh tế.
Như vậy, phát triển kinh tế thị trường ở nước ta là một tất yếu kinh tế, một nhiệm vụ kinh tế cấp bách để chuyển nền kinh tế lạc hậu thành nền kinh tế hiện đạI, hội nhập vào sự phân công lao động quốc tế. Đó là con đường đúng đắn để phát triển lực lượng sản xuất, khai thác hiệu quả mọi tiềm năng của đất nước để thực hiện nhiệm vụ công nghiệp hoá, hiện đạI hoá. Kinh tế hàng hoá, kinh tế thị trường không đối lập với nhiệm vụ kinh tế xã hội của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội mà tráI lạI thúc đẩy các nhiệm vụ đó phát triển mạnh mẽ hơn.
Các thành phần kinh tế hàng hoá tiến hành sản xuất hàng hoá tuy có bản chất kinh tế khác nhau nhưng đều là những bộ phận của một cơ cấu kinh tế quốc dân thống nhất với các quan hệ cung – cầu, tiền tệ, giá cả, chung Bởi vậy, chúng ta vừa hợp tác vừa cạnh tranh với nhau. Mỗi đơn vị kinh tế là một chủ thể độc lập, tự chủ và tất cả đều bình đẳng trước pháp luật. Tuy nhiên, mỗi thành phần kinh tế chịu sự tác động của các quy luật kinh tế riêng. Do đó, bên cạnh tính thống nhất của các thành phần kinh tế chúng còn khác nhau và mâu thuẫn khiến cho nền kinh tế thị trường nước ta phát triển theo những phương hướng khác nhau. Vì vậy, bên cạnh sự kkhuyến khích làm giàu chính đáng của các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác nhau, nhà nước ta phảI sử dụng nhiều biện pháp ngăn chặn và hạn chế những khuynh hướng tự phát, những hiện tượng tiêu cực, hướng sự phát triển của các thành phần kinh tế này theo định hướng XHCN.
Một đặc đIểm khác dễ nhận thấy ở nền kinh tế nước ta là nền kinh tế thị trường phát triển theo định hướng XHCN với sự quản lý vĩ mô của nhà nước. Đây là đặc đIểm cơ bản nhất của kinh tế thị trường ở nước ta, làm cho nền kinh tế thị trường ở nước ta khác với nền sản xuất giản đơn trước đây cũng như khác với nền kinh tế thị trường ở các nước TBCN . Đặc đIểm này chính là mô hình kinh tế kháI quát trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Mô hình kinh tế đó có các đặc trưng riêng làm cho nó khác với kinh tế thị trường ở các nước TBCN.
Mục đích của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN là phát triển lực lượng sản xuất, phát triển kinh tế để xây dựng cơ sở vật chất, kỹ thuật của CNXH, nâng cáo đời sống nhân dân lao động và các thành viên trong xã hội. Phát triển lực lượng sản xuất hiện đạI gắn với xây dựng quan hệ sản xuất mới phù hợp trên cả ba mặt: sở hữu, quản lý và phân phối.
+ Về mặt sở hữu:
Sẽ phát triển theo hướng tồn tạI nhiều hình thức sở hữu khác nhau, nhiều thành phần kinh tế khác nhau.Trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo.
+ Về mặt quản lý:
Trong kinh tế thị trường định hướng XHCN phảI có sự chỉ đạo quản llý của nhà nước XHCN bằng pháp luật, chiến lược, chính sách, kế hoạch đồng thời sử dụng cơ chế thị trường, các hình thức kinh tế và phương pháp quản lý kinh tế thị trường để kích thích sản xuất, phát huy tính tích cực và hạn chế những mặt tiêu cực, khuyết tật của cơ chế thị trường, bảo vệ lợi ích của nhân dân lao động và toàn thể quần chúng nhân dân.




+ Về mặt phân phối:
Kinh tế thị trường định hướng XHCN thực hiện phân phối theo kết quả lao động và hiệu quả kinh tế đồng thời phân phối theo mức độ đóng góp vốn và các nguồn lực khác vào sản xuất, kinh doanh và thông qua phúc lợi xã hội.
Tính định hướng XHCN của nền kinh tế thị trưòng nước ta còn thể hiện ởchỗ tăng trưởng kinh tế phaỉ đI đôI vớ phát triển văn hoá xã hội, giáo dục, xây dựng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc giáo dục, làm cho chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tuởng Hồ Chí Minh giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần của nhân dân, nâng cao đời sống dân chí, giáo dục đào tạo con người, xây dựng và phát triển nguồn nhân lực của đất nước.
Chủ trương xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của nhà nước thể hiện trình độ tư duy và vận dụng của Đảng ta về quy luật về sự phù hợp giữa quan hệ sản xuất với tínhchất và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất.
Hệ thống giảI pháp phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN ở nước ta trong thời gian tới.
Để phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN Đảng và nhà nước ta cần tiến hành đồng bộ nhiều giảI pháp.
Trước hết cần thực hiện nhất quán chính sách kinh tế nhiều thành phần. Trên thực tế sự tồn tạI của nhiều thành phần kinh tế trong thời kỳ quá độ là đIều kiện cơ sở để thúc đẩy nền kinh tế hàng hoá phát triển, do đó cần phảI thừa nhận nó và sử dụng một cách hiệu quả sức mạnh tổng hợp của mọi thành phần kinh tế. Song song với việc đổi mới, củng cố nhà nước và kinh tế hợp tác, cần thừa nhận và khuyến khích các thành phần kinh tế cá thể, tư nhân phát triển. Theo đó, khu vực kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể, kinh tế cá thể và các hình thức kinh tế hỗn hợp khác đều được khuyến khích phát triển theo định hướng tiến lên CNXH. Tất cả các thành phần kinh tế đều bình đẳng trước pháp luật, tuy vị trí, quy mô, tỷ trọng, trình độ có khác nhau nhưng tất cả đều là nội lực của nền kinh tế phát triển theo định hướng XHCN.
GíảI pháp thứ hai là mở rộng phân công lao động, phát triển kinh tế vùng, lãnh thổ, tạo lập đồng bộ các yếu tố thị trường. Phân công lao động là cơ sở cho việc trao đổi sản phẩm. Để đẩy mạnh phát triển kinh tế hàng hoá, cần phảI mở rộng phân công lao động xã hội, phân bổ lạI lao động và dân cư trong phạm vi cả nước cũng như từng địa phương, từng vùng theo hướng chuyên môn hoá, hợp tác hoá nhằm khai thác mọi nguồn lực, phát triển nhiều ngành nghề, sử dụng có hiệu quả cơ sở vật chất – kỹ thuật hiện có và tạo việc làm cho người lao động. Cùng với việc mở rộng phâncông lao động xã hội trong nước phảI tiếp tục mở rộng quan hệ kinh tế với nước ngoàI nhằm gắn phân công lao động xã hội trong nước với phân công lao động quốc tế, gắn thị trường trong nước với thị trường thế giới. Nhờ đó mà thị trường trong nước từng bước được mở rộng, tiềm năng về lao động, tàI nguyên, cơ sở vật chất hiện có được khai thác có hiệu quả. Thị trường được khai thông khắp mọi miền đất nước, gắn liền với thị trường thế giới. Cần tiếp tục phát triển mạnh thị trường hàng hoá và dịch vụ, hình ảnh thị trương sức lao động có tổ chức quản lý chặt chẽ, đất đai và thị trường nhà cửa, xây dựng thị trường vốn, từng bước hình thành thị trường chứng khoán. Để khai thác hiệu quả tiềm năng về vốn, sức lao động, công nghệ, tàI nguyên, thực hiện mở rộng phân công lao động xã hội, cần phảI từng bước hình thành đồng bộ các loạI thị trường tiền tệ, vốn, sức lao động, chất xám, thông tin, tư liệu sản xuất và tiêu dùng ĐIều này sẽ đảm bảo việc phân bổ và sử dụng các yếu tố đầu vào, đầu ra của quá trình sản xuất phù hợp với nhu cầu của sự phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN.
Song song tiếp tục phảI đẩy mạnh công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đạI hoá. Các doanh nghiệp chỉ có thể đứng vững trong cạnh tranh nếu thường xuyên đổi mới công nghệ để hạ chi phí nâng cao chất lượng sản phẩm do đó phảI tiếp tục đẩy mạnh công tác nghiên cứu vầ ứng dụng các thành tựu mới của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật và công nghệ vào quá trình sản xuất và lưu thông hàng hoá. Vì vậ y để phát triển kinh tế hàng hoá, chúng ta phảI đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đạI hoá nhằm đuổi kịp trình độ công nghệ sản xuất của thế giới, tăng khả năng cạnh tranh của hàng hoá nước ta với hàng hoá nước ngoàI trong thị trường nội địa cũng như thị trường quốc tế. Bên cạnh đó cũng cần gấp rút xây dựng và củng cố hệ thống hạ tầng kết cấu hạ tầng cơ sở vật chất và dịch vụ.
Trước mắt, Đảng và Nhà nước ta cần tập trung ưu tiên xây dựng và củng cố một số yếu tố thiết yếu nhât như đường xá, cầu cống, bến cảng, sân bay, đIện, nước, hệ thống thông tin liên lạc, ngân hàng, dịch vụ bảo hiểm .
Giữ vững ổn định chính trị, hoàn thiện hệ thống pháp luật, đổi mới chính sách tàI chính, tiền tệ, giá cả. Sự ổn định chính trị bao giờ cũng là nhân tố quan trọng để phát triển, là đIều kiện để các nhà sản xuất kinh doanh trong nước và nước ngoàI yên tâm đầu tư. Hệ thống pháp luật đồng bộ là công cụ quan trọng để quản lý nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần. Nó tạo nên hành lang pháp lý cho tất cả mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trong và ngoàI nước. Đổi mới chính sách tàI chính tiền tệ, giá cả nhằm mục tiêu thúc đẩy sản xuất phát triển, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực, bảo đảm quản lý thống nhất nền tàI chính quốc gia, giảm bội chi ngân sách, góp phần khống chế và kiểm soát lạm phát, xử lý đúng đắn mọi quan hệ giữa tích luỹ và tiêu dùng.
Xây dựng và hoàn thiện hệ thống đIều tiết kinh tế vĩ mô, đào tạo đội ngũ quản lý kinh tế và các nhà kinh doanh giỏi. Hệ thống đIều tiết kinh tế vĩ mô phảI được kiện toàn phù hợp với đIều kiện kinh tế thị trường, bao gồm đIều tiết bằng chiến lược và kế hoạch kinh tế, pháp luật, chính sách và các đòn bẩy kinh tế hành chính giáo dục, khuyến khích hỗ trợ bằng răn đe trừng phạt, ngăn ngừa đIều tiết thông qua bộ máy nhà nước các đoàn thể Mỗi cơ chế quản lý có một đội ngũ cán bộ quản lý, kinh doanh tương ứng. Chuyển sang phát triển kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định hướng XHCN đòi hỏi chúng ta phảI đẩy mạnh sự nghiệp đào tạo và đào tạo lạI đội ngũ cán bộ quản lý kinh tế, cán bộ kinh doanh cho phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế trong thời kỳ mới. Song song với đào tạo và đào tạo phảI có hướn sử dụng, bồi dưỡng đãI ngộ đúng đắn với đội ngũ đó nhằm kích thích hơn nữa việc không ngừng nâng cao nghiệp vụ trình độ, bản lĩnh quản lý tàI năng kinh doanh của họ. Cần phảI chú ý cơ cấu của họ nhằm bảo đảm phạm vi vĩ mô cũng như vi mô, cá cán bộ quản lý cũng như cán bộ kinh doanh.
Thực hiện chính sách đối ngoạI cơ lợi cho sự phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN. Thực hiện có hiệu qủa kinh tế đối ngoạI chúng ta phảI đa dạng hoá hình thức đa phương hoá đối tác, quán triệt nguyên tắc đôI bên cùng có lợi, không can thiệp vào nội bộ của nhau và không phân biệt chế độ chính trị xã hội. CảI cách cơ chế quản lý xuất nhập khẩu, thu hút rộng rãI vốn đầu tư nước ngoàI thu hút kỹ thuật, nhân tàI và kinh nghiệm quản lý.
Trên đây là những giảI pháp cần thiết để thực hiện đồng bộ bởi chúng có tác động qua lạI lẫn nhau, nó sẽ tạo nên sức mạnh thúc đâỷ nền kinh tế hàng hoá nước ta phát triển theo định hướng XHCN
Phần III Kết luận
Thực tiễn những năm đổi mới chỉ ra rằng, việc chuyển sang mô hình kinh tế thị ltrường của Đảng ta là hoàn toàn đúng đắn. Nhờ mô hình kinh tế này, chúng ta đã bước đầu khai thác được tiềm năng trong nước đI đôI với thu hút vốn và kỹ thuật nước ngoàI, giảI phóng được năng lực sản xuất trong xã hội, phát triển lực lượng sản xuất, góp phần quyết định đảm bảo nhịp độ tăng trưởng GDP bình quân hàng năm trong những năm 1990 đến 2000 là 7%. Trong đó nông nghiệp phát triển liên tục đặc biệt là sản xuât lương thực đưa Việt Nam đứng thứ 2 trên thế giói về xuất khẩu lương thực. Giá trị sản xuất công nghiệp tăng bình quân là 13.5% hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật và xã hội được tăng cường đời sống của nhân dân được cảI thiện, nâng cao tích luỹ xã hội tạo tiền đề cho sự phát triển trong tương lai.
Mô hình kinh tế thị trường theo định hướng XHCN đã đóng góp không nhỏ vào sự phát triển chung của nền kinh tế quốc dân, kinh tế nhà nước đã và đang và sẽ là thành phần kinh tế giữ vai trò chủ đạo. Khẳng định phát triển kinh tế, công nghiệp hoá hiện đạI hoá đất nước là nhiệm vụ trọng tâm trong thời kỳ quá độ lên CNXH hiện nay ở Việt Nam.
Đề tàI được chọn là một trong những đề tàI có ý nghĩa đối với mỗi sinh viên cũng như đối với nghành kinh tế nói chung. Vì vậy việc nghiên cứu sâu có vai trò hết sức quan trọng giúp chúng ta nắm vững đường lối kinh tế, các chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước đồng thời đây cúng là một trong những văn bản khẳng định vai trò của kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể trong nền kinh tế thị trường nhiều thành phần định hướng XHCN.
Riêng đối với sinh viên nghành kinh tế thì để tàI này còn là một bàI nghiên cứu thực sự to lớn, giúp rèn luyện tính cần cù, sáng tạo, ham học hỏi. Nó sẽ là tàI liệu hữu ích cho quá trình học tập cũng như làm việc sau này của không chỉ bản thân mà còn cả với bạn bè đồng nghiệp mỗi khi cần thiết.
Trong quá trình thực hiện, chắc chắn sẽ không tránh khỏi những sai sót, rất mong được sự chỉ dẫn và giúp đỡ của các thầy cô trong khoa.
Một lần nữa xin chân thành cảm ơn sự quan tâm giúp đỡ của các thày cô giáo và các bạn đã giúp tôI hoàn thành để tàI này.