Thạc Sĩ Cơ chế điều hành lãi suất của NHNN Việt Nam và những vấn đề đặt ra - cao học quản trị

MỤC LỤC
CHƯƠNG I
TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG VÀ CƠ CHẾ ĐIỀU HÀNH LÃI SUẤT
1. Tính chất và cơ cấu tổ chức của hệ thống Ngân hàng trung ương (NHTW) 1
1.1 Tính chất 1
1.2 Cơ cấu tổ chức NHTW 1
1.2.1 Quan hệ tổ chức giữa NHTW và chính quyền 2
a/ Ngân hàng trung ương biệt lập với chính phủ 2
b/ Ngân hàng trung ương trực thuộc chính phủ 3
1.2.2 Quan hệ tổ chức trong nội bộ NHTW 4
2. Mạng lưới của Ngân hàng Trung ương 4
3. Hoạt động của Ngân hàng Trung ương (NHTW) 5
4. Các công cụ điều tiết kinh tế vĩ mô: 8
4.1 Mục tiêu điều tiết kinh tế vĩ mô của NHTW 8
4.2 Các công cụ điều tiết 8
a/ Công cụ thị trường mở (Open market operations): 8
b/ Lãi suất cho vay chiết khấu (discount widow rates) 10
c/ Dự trữ bắt buộc (reseves requirements) 10
d/ Cung ứng tiền hay tiền mặt pháp định (monetary base supply) 12
5. Về chính sách lãi suất của ngân hàng trung ương Việt Nam (SBV) 12
5.1 Giới thiệu về Ngân hàng Nhà nước Việt Nam 12
5.2 Vai trò và chức năng của NHNN Việt Nam: 12
5.3 Lý luận chung về lãi suất 15
5.3.1 Khái niệm và phân loại lãi suất 15
5.3.2 Các loại lãi suất thường gặp 15
5.3.3 Cách thức quản lý lãi suất 16
a/ Cố định lãi suất: 16
1


b/ Lãi suất thả nổi: 16
5.3.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến lãi suất 17
a/ Thời gian đáo hạn: 17
b/ Khả năng thanh khoản: 17
c/ Rủi ro: 17
d/ Chi phí quản lý tài sản: 17
e/ Lạm phát: 17
f/ Cung tiền tệ: 18
CHƯƠNG II
THỰC TẾ ĐIỀU HÀNH LÃI SUẤT CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
1. Tóm lược diễn biến chính của việc điều hành lãi suất của Ngân hàng Nhà nước qua từng thời kỳ.19
1.1 Cơ chế thức thi chính sách lãi suất cố định (Giai đoạn từ 1986 đến tháng 5/1992) 19
1.2 Cơ chế điều hành khung lãi suất (Giai đoạn từ tháng 06/1992 đến năm 1995) 20
1.3 Cơ chế điều hành lãi suất trần (Giai đoạn từ năm 1996 đến tháng 07/2000) 21
1.4 Cơ chế điều hành lãi suất cơ bản kèm biên độ (Giai đoạn từ năm 2000 đến tháng 05/2002) 22
1.5 Cơ chế lãi suất thỏa thuận (Từ giai đoạn năm 2002 đến tháng 5/2008) 23
1.6 Cơ chế điều hành dựa vào lãi suất cơ bản, trần lãi suất huy động và lãi suất thỏa thuận: Giai đoạn
2009 đến nay 25
2. Nghiên cứu định lượng tác động của lãi suất lên các khía cạnh của các yếu tố vĩ mô và nền kinh tế
nước ta: 30
2.1 Mối quan hệ giữa lãi suất và lạm phát 30
a/ Tổng quan kinh tế vĩ mô năm 2011 30
b/ Mối quan hệ giữa lãi suất và lạm phát 32
2.2 Tác động của lãi suất lên hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp 36
2.3 Vấn đề cần nghiên cứu tiếp: 37
2


CHƯƠNG III
KINH NGHIỆM ĐIỀU HÀNH LÃI SUẤT CỦA MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI
Cục Dự Trữ Liên Bang Mỹ (FED) 39
Ngân hàng Trung Ương Anh (BOE) 41
Ngân hàng Trung Ương Châu Âu (ECB) 41
Ngân hàng Trung Ương Úc (RBA) 42
Ngân hàng Trung Ương Nhật Bản (BOJ) 42
CHƯƠNG IV
CÁC VẤN ĐỀ ĐẶT RA
4.1. Đánh giá cơ chế điều hành lãi suất ở Việt Nam trong thời gian qua 44
4.2 Một số vấn đề đặt ra: 44
4.3 Một số giải pháp hoàn thiện cơ chế điều hành lãi suất của NHNN Việt Nam hiện nay: 46
3


CHƯƠNG I
TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG VÀ CƠ CHẾ ĐIỀU HÀNH LÃI SUẤT
1. Tính chất và cơ cấu tổ chức của hệ thống Ngân hàng trung ương (NHTW)
Ngày nay, tất cả các quốc gia trên thế giới, dù lớn hay nhỏ đều có một NHTW (ví dụ: Thụy Điển là Bank of
Sweden, Anh là Bank of England, Trung Quốc là People’s Bank of China, Ngân hàng trung ương Mỹ - Cục
dự trữ liên bang Mỹ - Federal Reserve System (FED), ). Các ngân hàng này đảm nhận vai trò rất quan
trọng như việc kiểm soát và điều tiết mức cung tiền cũng như các vấn đề liên quan đến tiền tệ, quản lý hoạt
động của hệ thống tài chính và tiền tệ trong nước, thực hiện nhiều nhiệm vụ với Chính phủ.
Phương thức tổ chức và hoạt động của mỗi NHTW có thể khác nhau khi so sánh NHTW này với một
NHTW khác tùy theo mức độ phát triển của nền kinh tế và thị trường tài chính ở mỗi quốc gia. Với từng
giai đoạn phát triển của mình, nền kinh tế thị trường đòi hỏi những cơ cấu tổ chức và hoạt động thích hợp
của các thiết chế có liên quan để phục vụ cho nó như NHTW, bộ máy chính quyền và nguyên tắc quản lý.
Dù tên gọi có khác nhau như Ngân hàng nhà nước Việt Nam, Ngân hàng Quốc gia Hungary, Ngân hàng
quốc gia Iran, Ngân hàng Trung Ương Chile, NHTW Guatermala, nhưng nhìn chung thì tính chất, hoạt
động và vai trò của NHTW đều có nhiều điểm chung do cùng phục vụ những mục tiêu khá giống nhau.
1.1 Tính chất
- Ngân hàng TW có một vài tính chất chung sau:
- Là một định chế công cộng có thể biệt lập hoặc phụ thuộc chính phủ, chịu trách nhiệm trong việc quản
lý và điều tiết các vấn đề liên quan đến tiền tê, để phục vụ cho sự tồn tại và phát triển của cộng đồng.
- Là thực thể tài chính cao nhất và lớn nhất trong nước, cùng chính phủ chịu trách nhiệm về việc vận hành
chính sách tiền tệ - tài chính, giúp kinh tế tăng trưởng và ổn định giá cả
- Là cầu nối giữa chính phủ với các hoạt động tài chính của nó với nền kinh tế
- Là cầu nối giữa thị trường tài chính - tiền tệ với nước ngoài
- Vừa là một thiết chế hành chính vừa là một doanh nghiệ p. Lợi tức của nó dùng để trang trải chi phí cho
hoạt động toàn hệ thống, phần còn lại dư nộp vào Ngân sách nhà nước
- Chính sách tiền tệ của NHTW phải hỗ trợ chính sách tài khóa của Chính phủ và ngược lại.
- Công cụ chính của NHTW là các công cụ của chính sách tiền tệ.
1.2 Cơ cấu tổ chức NHTW
Tính đa dạng về văn hóa và lịch sử hình thành là nguyên nhân chính tạo ra sự khác nhau trong cách thức tổ
chức đời sống và xã hội giữa các quốc gia trên thế giới. NHTW cũng như cơ cấu chính quyền là các thiết
chế phản ánh ý thức tổ chức đời sống và xã hội của mỗi quốc gia, do vậy cũng khác nhau giữa các quốc gia
này khi so sánh với các quốc gia khác. Sự khác nhau này không chỉ diễn ra trong quan hệ tổ chức NHTW,
mà còn diễn ra trong nội bộ của NHTW.