Luận Văn Chuyển giao công nghệ qua đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam: thực trạng và giải pháp

Đề tài: Chuyển giao công nghệ qua đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam: thực trạng và giải pháp


Luận văn dài 81 trang

LỜI NÓI ĐẦU
Một trong những xu hướng phát triển hiện nay là sự bùng nổ của cuộc cách mạng khoa học công nghệ đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn thế giới. Công nghệ đã làm cho năng lực sản xuất tăng nhanh chưa từng có, chất lượng sản phẩm nâng cao thoả mãn được hầu hết những đòi hỏi khắt khe của cuộc sống hiện đại. Những ngành sản xuất có công nghệ càng cao thì tỉ suất lợi nhuận thu được càng lớn trong khi đó nguyên vật liệu sử dụng không đáng kể. Do vậy nước nào càng nắm giữ được nhiều công nghệ sản xuất hiện đại tiên tiến thì kinh tế càng phát triển. Là một nước có nền kinh tế nghèo nàn lạc hậu, khoa học công nghệ kém phát triển thì không có con đường nào tốt hơn cho Việt Nam trong việc chú trọng đầu tư trong công tác nghiên cứu thử nghiệm và sử dụng công nghệ là thông qua các dự án FDI. Đầu tư trực tiếp nước ngoài là con đường ngắn nhất, rẻ nhất để tiếp cận đến công nghệ sản xuất hiện đại. Từ khi tiến hành mở cửa nền kinh tế, đầu tư trực tiếp nước ngoài đã mang lại cho Việt Nam không chỉ vốn mà cả công nghệ và kinh nghiệm quản lý tiên tiến. Việt Nam từ một nước chỉ có công nghệ cũ kỹ lạc hậu chủ yếu nhận viện trợ từ nước ngoài đến nay đã du nhập được hầu hết những công nghệ cần thiết phục vụ cho sản xuất cơ bản, nhiều công nghệ được đánh giá là hiện đại tiên tiến. Sản xuất phát triển, đời sống nhân dân từng bước được nâng cao. Công nghệ hiện đại còn tạo nên những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như dầu khí, dệt may, giày dép . Do đó việc nghiên cứu những lý luận và thực tiễn của chuyển giao công nghệ thông qua đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Việt Nam trở nên hết sức cần thiết .
Xuất phát từ những thực tế đó em chọn đề tài “Chuyển giao công nghệ thông qua đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam: thực trạng và giải pháp” làm đề tài khoá luận tốt nghiệp.
Với mục đích đẩy mạnh hoạt động CGCN qua FDI vào Việt Nam, góp phần nhỏ bé để hoạt động này ngày càng đạt được những kết quả tốt hơn, khoá luận “Chuyển giao công nghệ thông qua các ĐTNN tại Việt Nam:Thực trạng và Giải pháp” sẽ phân tích tổng quan tình hình chuyển giao công nghệ thông qua các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam thời gian qua, đánh giá những mặt đạt được, những mặt còn hạn chế . Trên cơ sở đó đề ra những giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường thu hút và sử dụng có hiệu quả công nghệ được chuyển giao thông qua các dự án FDI.
Sử dụng các phương pháp nghiên cứu cơ bản trong nghiên cứu kinh tế như duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, thống kê, tổng hợp, phân tích sẽ cho thấy rõ thực trạng chuyển giao công nghệ thông qua các dự án FDI ở Việt Nam.

MỤC LỤC
TRANG
LỜI NÓI ĐẦU 1
CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ 3
QUA FDI
I. CÔNG NGHỆ VÀ CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ 3
1. Khái niệm về công nghệ và các yếu tố cấu thành công nghệ 3
1.1 Khái niệm về công nghệ 3
1.2 Các yếu tố cấu thành công nghệ 4
2. Khái niệm về chuyển giao công nghệ (CGCN) và các hình thức CGCN 5
2.1 Khái niệm về CGCN 5
2.2 Các đối tượng của CGCN 6
2.3 Các hoạt động được coi là CGCN 7
2.4 Các hình thức CGCN 8
II. CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ QUA FDI 9
1. Đặc trưng của hoạt động CGCN qua các dự án FDI 9
2. Các hình thức CGCN qua FDI 11
III. ĐỘNG LỰC VÀ RỦI RO CỦA CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ 13
1. Động lực của CGCN 13
1.1 Đối với bên tiếp nhận 13
1.2 Đối với bên chuyển giao 14
2. Rủi ro trong CGCN 14
2.1 Rủi ro về phía người bán công nghệ 14
2.2 Rủi ro về phía người mua công nghệ 16

IV. KINH NGHIỆM MỘT SỐ NƯỚC VỀ THU HÚT CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ QUA FDI 18
1.Trung Quốc 18
2.Hàn quốc 20

CHUƠNG 2: THỰC TRẠNG CGCN QUA FDI TẠI VIỆT NAM TỪ NĂM 1987 ĐẾN NAY 24
I. KHUNG PHÁP LÝ ĐIỀU CHỈNH HOẠT ĐỘNG CGCN QUA FDI TẠI VIỆT NAM 24

II. THỰC TRẠNG VỀ CGCN QUA FDI TẠI VIỆT NAM 28
1. Khái quát tình hình thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam thời gian qua 28
2. Tình hình CGCN qua FDI ở Việt Nam 31
III. ĐÁNH GIÁ VỀ HOẠT ĐỘNG CGCN QUA FDI Ở VIỆT NAM TỪ NĂM 1987 ĐẾN NAY 37
1.Những kết quả đạt được 37

1.1 CGCN qua FDI đã làm tăng yếu tố năng suất lao động trong khu vực công nghiệp và trong nền kinh tế. 38
1.2 CGCN qua FDI làm tăng năng lực xuất khẩu và tính cạnh tranh của hàng xuất khẩu Việt Nam trong một số lĩnh vực có đầu tư nước ngoài. 42
1.3 Phát triển được kỹ thuật quản lý và kinh nghiệm kinh doanh 42
1.4 Ứng dụng CGCN 45
1.5 Kết quả đạt được về thay đổi chính sách CGCN qua FDI tại Việt Nam 46
2. Tồn tại và nguyên nhân 49
2.1 Tồn tại trong hoạt động CGCN qua FDI tại việt nam 49
2.1.1 Trình độ công nghệ 49
2.2.2 Vấn đề môi trường 53
2.2.3 Việc ứng dụng công nghệ chuyển giao ở Việt nam 54
2.2.4 Tồn tại về chính sách CGCN qua FDI tại Việt Nam 54
2.2 Nguyên nhân của những tồn tại trong hoạt động CGCN qua FDI 60
CHƯƠNG 3 : GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG THU HÚT CGCN QUA FDI TẠI VIỆT NAM 65

I. ĐỊNH HƯỚNG THU HÚT CGCN QUA FDI TẠI VIỆT NAM 65
II. GIẢI PHÁP THU HÚT CGCN QUA FDI TẠI VIỆT NAM 65
1. Giải pháp từ phía nhà nước 65
1.1 Hoàn thiện hệ thống luật pháp chính sách nhằm thu hút FDI và khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào khoa học công nghệ 65
1.2 Tăng cường vai trò quản lý nhà nước đối với hoạt động CGCN qua FDI 68
1.3 Tăng cường tiếp cận thông tin về công nghệ 69
1.4 Phát triển các tổ chức tư vấn về CGCN 71
1.5 Đào tạo đội ngũ tri thức và lao động có trình độ chuyên môn cao 72
1.6 Gắn hoạt động của các cơ sở nghiên cứu triển khai trong nước với sản xuất 73
1.7 Cải tạo nâng cấp cơ sở hạ tầng kỹ thuật 75
2. Giải pháp từ phía doanh nghiệp 75
2.1 Chủ động lựa chọn những công nghệ thích hợp 76
2.2 Chú trọng đào tạo đội ngũ cán bộ lao động 78
2.3 Khuyến khích sáng tạo, cải tiến kỹ thuật trong quá trình sử dụng công nghệ 78
KẾT LUẬN 80