Chuyên Đề Chuyển đổi cao học năm 2005

NHỮNG XU HƯỚNG VẬN ĐỘNG CHỦ YẾU CỦA NỀN KINH TẾ THẾ GIỚI HIỆN ĐẠI
​Nhìn chung, nền kinh tế thế giới trong giai đoạn từ năm 1950 đến nay phát triển mạnh mẽ đa dạng mang tính toàn cầu, trong đó xu hướng toàn cầu hoá nền kinh tế thế giới đang diễn ra ngày một cao làm ảnh hưởng không nhỏ đến nền kinh tế của mỗi quốc gia đặc biệt trong các chiến lược phát triển kinh tế của những quốc gia nghèo, trong đó có Việt Nam. Vì vậy, việc tìm hiểu, nghiên cứu, tìm kiếm phân tích những xu hướng vận động cơ bản của nền kinh tế thế giới sẽ giúp ích cho các nhà hoạch định chiến lược đầu tư phát triển kinh tế quốc gia. Dưới đây là những xu hướng vận động chính của nền kinh tế thế giới trong 50 năm qua.
1. Tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế thế giới giảm dần.
Sau khi chiến tranh thế giới lần thứ 2 kết thúc, thế giới bước vào một giai đoạn khôi phục nền kinh tế của mỗi quốc gia và được coi là mục tiêu hàng đầu. Mặc dù bị chiến tranh tàn phá nhưng những quốc gia mới giành được độc lập và cả những quốc gia bại trận đã tập trung sức lực, cải tạo và phát triển nền kinh tế. Vì vậy mà tốc độ tăng trưởng chung của nền kinh tế thế giới đã đạt ở đỉnh cao chưa từng có. Tuy nhiên, những thập kỷ tiếp theo sau đó, tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế thế giới đã ngày một giảm dần theo những mức độ như sau:
Trong những năm 1950 đến 1960 tốc độ tăng trưởng của kinh tế thế giới đã đạt 5,9%. Trong những năm 70 đạt 3,9%. Những năm 1980 tốc độ tăng trưởng của kinh tế thế giới đạt 3,4% và từ những năm 1990 trở lại nay tốc độ tăng trưởng kinh tế thế giới chỉ còn đạt 2,7%.
Những nguyên nhân chủ yếu làm cho tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế thế giới giảm dần đó là sự cạn kiệt nguồn nguyên liệu. Năng lượng tự nhiên chưa đáp ứng nhu cầu sản xuất và sức mua của thị trường lớn đã giảm dần.
Sự phát triển mạnh mẽ của nền khoa học kỹ thuật và công nghệ đã làm thay đổi hẳng năng suất lao động và chất lượng của sản phẩm hàng hoá và giảm giá thành sản phẩm.
Do sự chuyển đổi từ nền văn minh công nghiệp sàng nền văn minh hậu công nghiệp, văn minh trí thức cũng đã có tác động ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế thế giới do những chi phí lớn trong việc thay đổi công nghệ và phương thức sản xuất.
Sự sụp đổ của hệ thống kinh tế xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu và Liên Xô đã làm cho tốc độ tăng trưởng của kinh tế thế giới giảm hẳn do các nước xã hội chủ nghĩa đông Âu và Liên Xô đã rơi vào một giai đoạn khủng hoảng kinh tế kéo dài. Nhiều quốc gia Đông Âu và Nga hầu như không tìm ra được mô hình kinh tế ổn định, lạm phát cao và thị trường tiêu thụ giảm hẳn.
Ngoài ra, còn phải kể đến chu kỳ kinh tế theo lý thuyết của condracher và sự can thiệp ngày càng sâu của nhà nước vào các lĩnh vực kinh tế.
2. Sự phát triển mạnh mẽ của cách mạng khoa học công nghệ.
Ngay nay, khoa học công nghệ đã trở thành một lực lượng sản xuất trực tiếp do có khả năng nâng cao năng suất lao động lên gấp nhiều lần cùng với chất lượng sản phẩm ngày một tốt hơn, hoàn hảo hơn, tinh xảo hơn, đồng thời khoa học công nghệ cũng là nguyên nhân trong cuộc chạy đua cạnh tranh hạ giá thành sản phẩm chiếm lĩnh các thị trường chính. Khoa học kỹ thuật - công nghệ là yếu tố làm tăng cường sự liên kết kinh tế giữa các quốc gia trên thế giới trong qúa trình hợp tác chuyển giao công nghệ và liên doanh sản xuất.
Khoa học công nghệ đang dần dần trong mọi lĩnh vực sản xuất trên thế giới. Quốc gia nào nắm được bí quyết về khoa học công nghệ thì quốc gia đó giành thắng lợi trong cuộc cạnh tranh kinh tế.
Cách mạng khoa học công nghệ đã tác động mạnh mẽ và to lớn đến nền kinh tế thế giới. Nó làm thay đổi kết cấu của nền kinh tế thế giới, dẫn tới làm thay đổi cơ cấu ngành nghề và cơ cấu sản phẩm tạo nên một sự liên kết qua lại trong nhiều lĩnh vực sản xuất tạo ra nhiều việc làm, nhiều ngành nghề mới ra đời.
Cách mạng khoa học kỹ thuật đã giúp cải cách và tăng cường phát triển sự nghiệp giáo dục làm thay đổi căn bản phương thức giáo dục tiếp cận hơn với thực tế.
Khoa học kỹ thuật công nghệ đã tham gia vào cải cách cơ chế quản lý kinh tế vĩ mô và vi mô làm cho cơ chế quản lý được hiệu quả hơn.