Tài liệu chương trình vật lý lớp 12 nâng cao theo phân phối chương trình

Tiết 1 + 2 :
Bài 1 – 2 : CHUYỂN ĐỘNG CỦA VẬT RẮN QUAY QUANH MỘT TRỤC CỐ ĐỊNH

I / MỤC TIÊU :
· Hiểu các khái niệm toạ độ góc, vận tốc góc, phương trình động học của chuyển động quay của vật rắn quanh một trục cố định.
· Biết cách xây dựng và vẽ đồ thị các phương trình chuyển động quay đều và quay biến đổi đều trong hệ tọa độ (j, t)
· Nắm vững các công thức liên hệ giữa vận tốc góc và vận tốc dài, gia tốc góc và gia tốc dài của một điểm trên vật rắn.
· Áp dụng giải các bài tập đơn giản.
II / CHUẨN BỊ :
1 / Giáo viên :
Hai tiết này là mở đầu cho môn học. Vì thế, GV nên chuẩn bị sao cho ngay từ buổi đầu gây được hứng thú học tập cho HS.
­ Bắt buộc HS phải có SGK trong giờ học.
­ Sử dụng tối đa các hình, chú thích ở các hình.
­ Chuẩn bị thêm các hình vẽ, tranh ảnh có liên quan đến bài học.
2 / Học sinh :
­ Đầy đủ SGK và sách bài tập, vở ghi.
­ Ôn lại phần Động học chất điểm ở SGK lớp 10 về phương trình chuyển động thẳng đều và chuyển động thẳng biến đổi đều.
III / GỢI Ý VỀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC :

[TABLE]
[TR]
[TD]Hoạt động của học sinh
[/TD]
[TD]Hoạt động của giáo viên
[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]Hoạt động 1 :

HS : Nêu hai đặc điểm của chuyển động

Hoạt động 2 :
HS :
+ Giá trị đó là dương nếu góc được thực hiện bằng cách quay trục Ox đến tia ngược chiều kim đồng hồ.
+ Giá trị đó là âm nếu góc được thực hiện bằng cách quay trục Ox đến tia thuận chiều kim đồng hồ.
Hoạt động 3 :
HS : Tự hình thành định nghĩa vận tốc trung bình.



HS : Khi Dt nhỏ dần và tiến tới đến 0 thì vận tốc trung bình trở thành vận tốc tức thời.
HS : Phát biểu định nghĩa vận tốc góc tức thời bằng đạo hàm theo thời gian của tọa độ góc.
HS : Tự nhìn sách ghi

Hoạt động 4 :
HS : Tự hình thành định nghĩa gia tốc trung bình.



HS : Khi Dt nhỏ dần và tiến tới đến 0 thì gia tốc trung bình trở thành gia tốc tức thời.
HS : Phát biểu định nghĩa gia tốc góc tức thời bằng đạo hàm theo thời gian của vận tốc góc.
HS : Tự nhìn sách ghi


HS : Tự nhìn sách ghi
· b = const.
· w = w[SUB]o[/SUB] + bt
·
Hoạt động 5 :
HS : Thay đổi về hướng , không thay đổi về độ lớn.
HS : Thay đổi về hướng và cả độ lớn.
HS :
+ Gia tốc pháp tuyến
+ Gia tốc tiếp tuyến
[/TD]
[TD]Xét một vật rắn quay quanh một trục, giáo viên vẽ hình và đặt câu hỏi :
GV : Chuyển động này có đặc điểm gì ?

GV : Trong chuyển động thẳng đều tọa độ của điểm M được xác định như thế nào ?
­ Khi nào thì tọa độ dương ?
­ Khi nào thì tọa độ âm ?

GV : Trong chuyển động tròn tọa độ của điểm M được xác định như thế nào ?
­ Khi nào thì tọa độ dương ?
­ Khi nào thì tọa độ âm ?


Xét hai vật rắn quay quanh một trục : ở thời điểm t[SUB]1[/SUB] có toạ độ góc j[SUB]1[/SUB] , ở thời điểm t[SUB]2[/SUB] có toạ độ góc j[SUB]2[/SUB] giáo viên vẽ hình và đặt câu hỏi :
GV : Vật nào có sự thay đổi toạ độ góc nhanh hơn ?
GV : Giáo viên nhắc lại định nghĩa đạo hàm để hướng dẫn học sinh định nghĩa vận tốc góc tức thời bằng đạo hàm theo thời gian của tọa độ góc.


GV : Khi nào vận tốc góc có giá trị dương và có giá trị âm ?
Xét hai vật rắn quay quanh một trục : ở thời điểm t[SUB]1[/SUB] có vận tốc góc w[SUB]1[/SUB] , ở thời điểm t[SUB]2[/SUB] có toạ độ góc w[SUB]2[/SUB] giáo viên vẽ hình và đặt câu hỏi :
GV : Vật nào có sự thay đổi vận tốc góc nhanh hơn ?
GV : Giáo viên nhắc lại định nghĩa đạo hàm để hướng dẫn học sinh định nghĩa gia tốc góc tức thời bằng đạo hàm theo thời gian của vận tốc góc.




GV : Nêu các công thưc cơ bản trong chuyển thẳng biến đổi đều :
GV : Tự suy ra các công thưc cơ bản trong chuyển quay biến đổi đều.



GV : Trong chuyển động tròn đều có đặc điểm gì ?
GV : Trong chuyển động tròn không đều có đặc điểm gì ?
GV : Hướng dẫn học sinh phân tích thành hai thành phần : vuông góc và trùng với quỹ đạo !
[/TD]
[/TR]
[/TABLE]