Chuyên Đề Chủ trương chính sách của đảng và nhà nước về hội nhập kinh tế quốc tế

Tên đề tài
Chủ trương chính sách của đảng và nhà nước về hội nhập kinh tế quốc tế
​
1.Chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước:

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI (Đại hội 6)
Đại hội 6 (tháng 12/1986) và các Hội nghị Trung ương tiếp theo đã phân tích sâu sắc tình hình thế giới, đề ra Chủ trương và giải pháp ứng phó với những tác động tiêu cực của tình hình, với nội dung chủ yếu là đẩy lùi chính sách bao vây kinh tế, cô lập về chính trị đối với nước ta và mở rộng các quan hệ quốc tế.

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII (Đại hội 7)

Nghị quyết của Đại hội 7 (tháng 6/1991) đã khẳng định “Việt Nam muốn là bạn của các nước trong cộng đồng thế giới, phấn đấu vì hoà bình, độc lập và phát triển”, “gắn thị truờng trong nước với thị truờng thế giới” và “mở rộng, đa phương hoá các quan hệ kinh tế đối ngoại trên nguyên tắc giữ vững độc lập, chủ quyền, bình đẳng, cùng có lợi”.

Như vậy, nếu như ở Đại hội 6, ta mới bắt đầu Chủ trương “đẩy lùi chính sách bao vây kinh tế và tiến tới mở rộng quan hệ quốc tế” nhưng chưa dám mạnh dạn đề cập tới những khái niệm “gắn thị truờng trong nước và thị truờng thế giới” hay “đa phương hoá quan hệ kinh tế đối ngoại” thì đến Đại hội 7 quan điểm đó, xu hướng đó đã trở nên rõ ràng hơn mặc dù ngôn ngữ thể hiện còn khá dè dặt.

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII (Đại hội 8)

Nghị quyết của Đại hội 8 (tháng 6/1996) đã đề ra Chủ trương “trên cơ sở phát huy nội lực, thực hiện nhất quán, lâu dài chính sách thu hút các nguồn lực bên ngoài; tích cực và chủ động thâm nhập, mở rộng thị truờng quốc tế”; “trong hoàn cảnh mới, chúng ta chủ trương xây dựng một nền kinh tế mở, đa phương hoá, đa dạng hoá quan hệ kinh tế đối ngoại, hướng mạnh xuất khẩu”; “điều chỉnh cơ cấu thị truờng để vừa hội nhập khu vực, vừa hội nhập quốc tế, xử lý đúng đắn lợi ích giữa ta và các đối tác, chủ động tham gia cộng đồng thương mại thế giới, các diễn đàn, các tổ chức, các định chế quốc tế một cách có chọn lọc với buớc đi thích hợp”; “tiến hành khẩn trương vững chắc đàm phán Hiệp định thương mại với Mỹ, gia nhập APEC, WTO. Có kế hoạch cụ thể để chủ động thực hiện để chủ động thực hiện cam kết trong khuôn khổ AFTA”.

Có thể nói chỉ tới Đại hội 8 Chủ trương về hội nhập kinh tế quốc tế của Đảng ta mới được thể hiện rõ ràng và chi tiết đến như vậy. Điều này cho thấy sự thay đổi chiến lược và nhất quán trong chính sách của Đảng về phát triển kinh tế xã hội đối với đất nước. Nó cũng cho thấy Đảng ta nhìn nhận đúng đắn vai trò của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế tới sự phát triển toàn diện và chiến lược tương lai của cả một dân tộc. Lần đầu tiên các thuật ngữ như “hội nhập quốc tế”, “tích cực và chủ động thâm nhập” hoặc “chủ động tham gia cộng đồng thương mại thế giới” hay “gia nhập các tổ chức APEC, WTO” được thể hiện mạnh mẽ, tạo ra một “kim chỉ nam” cho toàn bộ chính sách kinh tế đối ngoại của nước ta trong thời kỳ này.

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX (Đại hội 9)

Chủ trương về chủ động hội nhập kinh tế quốc tế tại Đại hội 8 đã được Đại hội 9 phát triển và nâng cao lên một tầm mới với phương châm “Việt Nam sẵn sàng là bạn và là đối tác tin cậy của tất cả các nước trong cộng đồng thế giới, phấn đấu vì hoà bình, độc lập và phát triển”; “chủ động hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực theo tinh thần phát huy tối đa nội lực, nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế, đảm bảo độc lập tự chủ và định hướng xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích dân tộc, giữ vững bản sắc văn hoá dân tộc, bảo vệ môi truờng”.

Điều đáng lưu ý ở đây là chủ trương chủ động hội nhập tại Đại hội VIII đã được phát triển thành “chủ động tích cực hội nhập kinh tế quốc tế, thực hiện đầy đủ các cam kết quốc tế đa phương, song phương đã ký kết và chuẩn bị tốt các điều kiện để sớm gia nhập WTO” (Hội nghị Trung ương Khoá IX).

Nghị quyết 07-NQ/TW về hội nhập kinh tế quốc tế

Ngày 27/11/2001, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 07-NQ/TW về hội nhập kinh tế quốc tế. Nghị quyết đã kế thừa, cụ thể hoá và triển khai các đường lối của Đảng đề ra từ truớc tới nay, đồng thời đáp ứng kịp thời những đòi hỏi khách quan của tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam.

Nghị quyết khẳng định “chủ động và khẩn trương chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đổi mới công nghệ và trình độ quản lý nhằm khai thác tối đa lợi thế so sánh của quốc gia và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế nhằm đáp ứng những đòi hỏi của công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước”, đồng thời Nghị quyết cũng đưa ra những quan điểm chỉ đạo cho quá trình hội nhập là:

1. Quán triệt Chủ trương đã được xác định tại Đại hội IX;

2. Hội nhập kinh tế quốc tế là sự nghiệp của toàn dân; trong quá trình hội nhập cần phát huy mọi tiềm năng và nguồn lực của các thành phần kinh tế, của toàn xã hội, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo;

3. Hội nhập kinh tế quốc tế là quá trình vừa hợp tác, vừa đấu tranh và cạnh tranh, vừa có nhiều cơ hội, vừa không ít thách thức, do đó cần tỉnh táo, khôn khéo và linh hoạt trong việc xử lý tính hai mặt của hội nhập tùy theo đối tuợng, vấn đề, trường hợp, thời điểm cụ thể; vừa phải đề phòng tư tưởng trì trệ, thụ động, vừa phải chống tư tưởng giản đơn, nôn nóng;

4. Nhận thức đầy đủ đặc điểm nền kinh tế nước ta, từ đó đề ra kế hoạch và lộ trình hợp lý, vừa phù hợp với trình độ phát triển của đất nước, vừa đáp ứng các quy định của các tổ chức kinh tế quốc tế mà nước ta tham gia; tranh thủ những ưu đãi dành cho các nước đang phát triển và các nước có nền kinh tế chuyển đổi từ kinh tế tập trung bao cấp sang kinh tế thị truờng;

5. Kết hợp chặt chẽ quá trình hội nhập kinh tế quốc tế với yêu cầu giữ vững an ninh, quốc phòng, thông qua hội nhập để tăng cuờng sức mạnh tổng hợp của quốc gia, nhằm củng cố chủ quyền và an ninh đất nước, cảnh giác với những mưu toan thông qua hội nhập để thực hiện ý đồ "diễn biến hòa bình" đối với nước ta.

Chương trình hành động của Chính phủ về hội nhập kinh tế quốc tế

Ngày 14/03/2002 Thủ tướng chính phủ ban hành quyết định số 37/2002/QĐ-TTg về chương trình hành động của Chính phủ thực hiện nghị quyết 07-NQ/TW của Bộ Chính trị về hội nhập kinh tế quốc tế:

Chúng ta hành động nhằm ‘’tổ chức thực hiện thắng lợi NQ của Bộ Chính trị và HNKTQT theo tinh thần phát huy cao độ nội lực khai thác tối đa nguồn lực dự trữ bên ngoài, tạo thế và lực mới cho công cuộc phát triển kinh tế xã hội đưa đất nước tiến nhanh, tiến mạnh vững chắc trong thế kỷ XXI”

Trong chương trình hành động, Thủ tướng Chính phủ đã giao cho các Ban, Bộ, Ngành hữu quan:

- Thông qua các phương tiện đại chúng, xuất bản ấn phẩm, tổ chức việc tuyên truyền giới thiệu các thông tin, kiến thức về HNKTQT, về chủ trương đường lối của Đảng và nhà nước về HNKTQT.

- Xây dựng chương trình và đưa nội dung HNKTQT vào giảng dạy ở trường Đảng, trường Hành Chính, trường Đại học và Cao đẳng

- Tiến hành việc rà sóat hệ thống văn bản pháp luật và cơ chế chính sách hiện hành, kiến nghị việc hoàn thiện hệ thống pháp luật cho sát hợp với các định chế của tổ chức thương mại thế giới WTO và các cam kết quốc tế.

- Xây dựng đề án chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phương án xây dựng cơ chế quản lý kinh tế thị trường theo định hướng XHCN, phương án cơ chế tạo dựng môi trường kinh doanh bình đẳng.

- Xây dựng chương trình xúc tiến mở rộng thị trường xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ của Việt Nam, tăng cường biện pháp thu hút vốn đầu tư và các nguồn lực khoa học, công nghệ và trình độ quản lý tiên tiến của nước ngoài.

- Tiến hành điều tra, phân loại, đánh giá khả năng cạnh tranh của từng sản phẩm, từng ngành hàng, từng dịch vụ, từng doanh nghiệp, từng địa phương để xây dựng kế hoạch, biện pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả và tăng cường khả năng cạnh tranh.

- Hoàn thiện chiến lược tổng thể về Hội nhập kinh tế quốc tế.

- Các Bộ, Ngành, địa phương căn cứ vào chiến lược tổng thể về HNKTQT và chương trình hành động của Chính phủ, xây dựng kế hoạch hội nhập của Bộ, ngành và địa phương mình.

2. Hợp tác kinh tế quốc tế và nhìn nhận sau 20 năm đổi mới.

- Tham gia các khu vực mậu dịch tự do ASEAN, ASEAN - Trung Quốc và các khu vực mậu dịch tự do khác (ASEAN - Nhật Bản, ASEAN -Ấn Độ, ASEAN - Hàn Quốc)

- Tham gia diễn đàn hợp tác kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC)

- Tham gia diễn đàn hợp tác kinh tế Á - ÂU (ASEM)

- Tham gia tổ chức thương mại thế giới (WTO)

Chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về hội nhập kinh tế quốc tế nhìn nhận sau 20 năm đổi mới:

Một là, hội nhập kinh tế quốc tế được thừa nhận một cách rộng rãi là một tiến trình mang tính hai mặt: một mặt, thể hiện được lợi thế và tính tự cuờng quốc gia và mặt khác, tham gia loại trừ dần các khác biệt để Việt Nam là một bộ phận hợp thành của truờng khu vực và thế giới.