Tài liệu Chủ thuyết Đạo học của Lão Tử

Trang Tử chẳng những là một nhà triết học, đồng thời cũng là một nhà văn tài hoa xuất chúng. Sách của Người viết ra, chẳng cần triều đình, đế vương giới thiệu như các văn sĩ khác, cũng được tuyệt đại đa số trí thức ưa chuộng. Qua cuộc đời tĩnh tu, ý tưởng siêu phàm, Trang Tử là một nhân vật có tầm ảnh hưởng sâu rộng đến nền văn học Trung Quốc. Những Tiêu diêu du”, Hồ điệp mộng, đều là áng văn đẹp cả hình thức lẫn nội dung.


Bởi tư tưởng của Trang Tử bắt nguồn từ triết lý Đạo giáo, cho nên sách Sử Ký đem Lão Tử cùng Trang Tử ghép chung vào một học phái, gọi là Lão Trang. Thật ra, giữa Lão Tử và Trang Tử có nhiều điểm khác nhau.


Điểm thứ nhất là, tư tưởng của Lão Tử được diễn tả theo phương thức phân giải, cho nên cần phải biện bạch các yếu tố nội và ngoại, gốc và ngọn, thô với tế và biến với thường v.v . Vì vậy mà Lão Tử chưa thể đạt tới cảnh giới “Du tâm ngoại vạn hóa (Thả hồn ra khỏi mọi sự vật). Trái lại Trang Tử phản đối mọi hình thức tương đãi” (đối chọi), cho nên trong cảnh giới tinh thần của Người, chẳng cần phân biệt đâu là thô là tế, đâu là biến là thường, đâu là nội là ngoại, đâu là gốc là ngọn, mà chỉ có Dự thiên hạ vi nhất. (Cùng với trời đất là một) và Tinh thần tứ đại tịnh lưu, vô sở bất cực. (Xuất thần thơi thảnh bốn phương, chẳng nơi nào không thấu tới).