Tiến Sĩ Chính sách xuất khẩu các mặt hàng chiến lược của nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào

Luận án tiến sĩ năm 2012
Đề tài: Chính sách xuất khẩu các mặt hàng chiến lược của nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào

MỤC LỤC
Trang bia i
LỜI CAM ĐO AN ii
MỤC LỤC iii
BÀNG KÊ CÁC CHỮ VIÉT TẮT vi
DANH MỤC BÀNG BEÈU, sơ Đỏ, HÌNH VẼ vu
MỜ ĐÀU 1
CHƯƠNG 1. Cơ SỞ LÝ LUẬN VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM VẺ CHÍNH SÁCH XUÁT KHẰU CÁC MẶT HÀNG CHIẾN Lươc. 6
11. Một số khái niệm cơ bán liên quan đên chính sách 6
11.1. Khái niệm chính sách <5
11.2. Căn cứ hình thành chính sách 7
11.3. Nội dung vai trò cùa chính sách 9
11.4. Quá trình thục hiện cíuíửi sách 10
12. Xuất khẩu 12
12.1. Khái niệm xuât khau 12
12.2. Đặc điểm và vai trò cùa xuatkhảu^ 12
12.3. Các hình thúc xuất khau 18
13. Chính sách xuất khâu các mặt hàng chiến lược 20
13.1. Khái niệm, nội dung, vai trò cùa chính sách xuẳt khẩu 20
13.2 Khái niệm mặt hàng chiên lược 24
13.3 Quá trình xuắt khấu các mặt hàng chiên lược 25
13.4 Các nhãn tò tác động có liên quan 26
13.5 Tiêu clú và phương pháp xác định mặt hàng chiên lược 29
14. Kiitli nghiệm của một số nước trong xây đụng và thục thi chính
sách xuất khâu mặt hàng chiến lược 38
14.1 Kinh nghiệm Thái Lan 38
14.2 Kinh nghiệm Tiling Quốc 39
14.3 Kinh nghiệm Việt Nam 42
CHƯƠNG 2. THựC TRẠNG CHÍNH SÁCH XỨĂT KHẢU CÁC MẶT HÀNG CHIENLirỚC CỦA NƯỚC CHĐCN LÀO GIAI ĐOẠN 2006 - 2010 49
21. Tổng quan về hoạt động xuất khẩu của nước CHĐCN Lào 49
21.1. Một sô đặc điểm tunhièn 49
21.2 Đặc điềm cơ sờ hạ tằng, kinh tê 51
21.3 Đặc điềm vãn hoa-xá hội 56
22 Thục trạng hoạt động xuất kliẩu các mặt hàng chiến lược giai đoạn
2006-2010 57
22.1 Khái quát hoạt động thương mại chung của CHĐCN Lào 57
22.2 Đường lồi, chính sách xuàt khau các mật hàng chiên lược 70
22.3. Mặt hàng xuàt khau chièn lược của nước CHĐCN Lào 76
22.4 Thực trạng việc lựa chọn và thục hiện chính sách xuàt khẩu các
mặt hàng chién lược 79
23 Các thành tựu và liạn chế trong thục hiện và xuất khẩu các mặt
hàng chiến lươc 85
23.1 Đánh giá vê các quan điềm giài quyèt vàn đè đật ra cùa chỉnh sach:85'
23.2 Một sò hạn chè, yèu kém 94
23.3 Phương hướng kliăc phục các hạn chề, yèn kém 102
CHƯƠNG 3. MỘT só GIẢI PHÁP NHÀM HOÀN THIỆN VIỆC XÂY DựNG VÀ THựC THI CHÍNH SÁCH XỨĂT KHẲU MẶT HÀNG CHIÉN Lược CỦA NƯỚC CHĐCN LÀO GIAI ĐOẠN 2011 - 2020 105
31 về quan điểm nhận tìíúc 105
31.1 Cân hiểu rd vai trò của xuàt khẩu và chiẻn lược xuàt khau mặt hàng
chiến lược 105
31.2 Cân xác định đúng dãn các mật hàng xuàt khau chiên lược qua từng
thòi kỳ 110
31.3. Cân hoạch định chính sách xuât khẩu các mật hàng chiên IUOC 115+?
32 Yêu cẩu của clúnh sách xuất khẩu mặt hàng chiến lược của giai
đoạn mới 125
32.1 Các đòi hỏi của giai đoạn 2011-2020 125
32.2 Các mục tiêu cần đạt 129
32.3 Các biện pháp thục hiện 131
33 Các giải pháp thục thi chính sách xuất khẩu các mặt hàng chiến
lược tói năm 2020 135
33.1 Giải pháp vê cơ cằu bộ máy 135
33.2 Các giải pháp vê chinli sách 137
33.3 Các giải pháp vê kiểm tra, giám sát, tổng kêt thục hiện 159
KÉT LUẬN 167
DANH MỤC CÁC CỎNG TRÌNH CÔNG BÓ CỦA TÁC GIẢ 169
TÀI LIỆU THAM KHẢO 170
MỞ ĐẦU
1. Tính câp thiết của để tài
Trong xu thê hội nhập kinli tề quôc tê như hiện nay, xuât khau là một vần đê rắt quan trọng nhăm thúc đẩy phát triển kinh tê của đàt nước. Đe thục hiện chính sách 1I1Ở cửa với phương châm đa dạng hoá, đa phương hoẵ kinh tê đòi ngoẵi, hoạt động xuàt khau được Cỡi là mội lĩnh vưc quan trọng của nèn kiiili tê quôc dàn. Tiịửc tê đã chúng minh, xuẳt khau là một công cụ quan trọng nhát đề hội nhập và tận dụng những cơ hội trong quá trình hội nhập để tăng trường và phái triền kinh tê. Xuât khau phát triền sẽ kẽo+' theo sự phát triển của tât cà các lĩnh vưc kinh tê xã hội khác, là điêu kiện tiên đê để nâng cao chàt lượng cuộc sông nhân dàn, giải quyẻt còng ăn việc làm và góp phàn tích cục chuyền dịch cơ câu nên kinh tè theo hướng hiện đại
Nước Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào (CHĐCN Lào) là quôc gia năm ờ trong tâm của bán đào Đông Dương, kliòng tiẻp giáp với biển, có biẻn giới với Trung Quôc ờ phía Băc vói chièu dài đường biên là 505 Kill, phía Nam giáp với Campuchia với chiêu dài là 535 Kin, phía Đòng giáp với Việt Nam với chiêu dài là 20Ó9^. Kill, plúa Tây Nam giáp vói Thái Lan với cliièu dài là 1835 Kin và phía Tầy Bãc giáp với Myanma với chiêu dài là 236 Kill. Lào là một 11ƯỚC có quy mô dân sô nhò với khoảng 6 hiệu người trong đó hơn 70% dân cu sinh sông băng nghe nông. Diện tích tụ nhiên cùa Lào là 23Ọ800^' Kni2 gôm 16 tỉnh và Thù đô Viêng Chăn.
Sau 30 năm xắy dựng và phát triển đàt nước kể tù ngày giải phóng (1975), nên kinh te Lào đã có nhũng chuyển biên đáng kề, tùng bước thoát khòi tình trạng nghèo nàn, lạc hậu, đời sông nhân dân ngày một nâng cao. Trong những thành tim chung đó, hoạt động xuât khẩu cùa Lào đóng vai trò rât quan trọng. Nlìa nước đã thục hiện việc mờ cừa nên kinh tê, hướng mạnh xuàt klìẩu theo các nguyên tãc: đa dạng hoả, đa phương hoá quan hệ thương mại quòc tè hên cơ sờ tôn trọng chù quyên, toàn vẹn lãnh thổ, hợp tác bình đẳng và cùng Cỡ lợi, phàn đàu vi mục tiẻu hoà bình - độc lập - ẩn định, hợp tác và phát triền. Vàn đê xuât khau của Lào trong thời gian qua đã đạt nlnmg kẻt quả quan trọng, kim ngạch xuàt Iilịầp khẩu ngày một tăng, đậc biệt là các mặt hàng xuât khẩu có tiìilí chiên lược.
Tuy nliièn, vẫn còn kliòng ít lilnmg tòn tại vê cơ che chính sách, to chúc quàn lý, cơ sờ hạ tâng, còng nghệ sàn xnàt và các mật hàng xuẳt khau cliièn lược, W . đòi hòi phái được tiêp tIịc hoàn tluễn để nàng cao kim ngạch và hiệu quà xuằt khẩu nhăm khai thác tòt hơn những lợi thê Sỡ sánh của đât nước cũng như tăng cường sụ đóng góp cùa thương mại vào việc phát triển kinh tê đảt nước trong thời gian tới.
Tù yêu câu của thực tè trên, nghiên cứu sinh chọn đê tài: ''''Chinh sách xuất khau các mặt hàng chiến lược của nước. CHĐCN Lhó" đề làm đề tài nghiẻn cứu cho luận án tièn sĩ của mình.
2. Tổng quan nhũng công trình nghiên cứu có liên quan mật thiết đến đề tài luận án
Trong lĩnh vưc xuât khâu nlnmg năm qua đã có một Sỡ công trinlì nghiẻn cihi vè chính sách thương mại tại Việt Nam cũng nhu tại Lào nliu: “Hoàn thiện chuih+` sách thương mại nham thúc đầy xuất khẩu hàng nông sản của nước CHĐCN Lao”` cùa tác giả PHONGTISOUK (Năm 2006) nghiên cứu vè chính sách thương mại Iihằm thúc đầy hàng nông sàn. Đày là một luận vãn thạc sĩ nghièn cứu vê một klúa cạnh mặt hàng nông sán, tác già đã biẻt và neii` Xĩi được tình iiiiỉỉi sàn xuât hàng nông sản trong nlnmg năm qua tại Lào và đã đua ra nhung giải pháp nhăm hoẵn thiện chính sách nhăm thúc đầy hoạt động xuẳt khau mật hàng nông sàn của Lằo.
Nghiên cúu cùa tác già BOUNVIXAY KONGPALY (năm 2006)
"Thực trạng và một Sỡ giaiphẩp vĩ mô cơ bản nhằm thúc đấy xuất khẩu của nước Cộng hoà Dãn chủ Nhân dân Lào " là một luận vãn thạc sỹ, nghiên cứu vè thực trạng và một sò giải pháp vĩ 111Ô cơ bàn nhăm thúc đẩy xnât khẩu của CHĐCN Lằo. Tác già đã biêt phàn tích tình hình xuằt khau cùa Lằo trong thời ki năm 1995( - 2005 và tù đó đê xuàt một sô giài pháp vĩ 111Ò cơ bàn Iiliât để nâng cao hiệu quá, kim ngạch xuàt khau của Lằo trong thời gian tới.
Năm 2002 tác giả KHAYKHAM VANNAVONGSY đã nghiên cứu một đè tài ti én sỹ “Mở rộng quan hệ kinh tê giữa CHĐCN Lào với các nưởc làng giềng trong giai đoạn hiện nay”. Tác già đã nèu ra tinh hình kiiili tè ciìa Lằo cũng nhu các nước láng giềng và đã đua ra Iilnmg giải pháp cơ bàn nliăm mờ rộng quan hệ kinh tè giữa các 11ƯỚC.
Tác giả VÕ VĂN QUYỀN (năm 2003) “Chỉnh sách thương mại của Việt Nam trong quá trũih+` hội nhập ASEAN" đã phân tích được thục tiễn chính sách thương mại cùa Việt Nam trong tiên trình hội nhập ASEAN và tìm ra các hạn chè, tòn tại cùa chính sách.
Tuy ìilũẻn chưa có còng trình nằo nghiên cửu cụ thề vè chinlí sách của Nhà nước đôi với xuât khẩu mặt hàng chiẻn lược của CHĐCN Lào.
3. Mục đích nghiên cứu của luận án
Thứ Ìilia`t`: nhăm hệ thông hoá những vàn đè lý luận cơ bản vê chinlí sách xuàt khau các mậi hàng chiên lược, mật hàng xnât khẩu cluẽu lược. Tham khảo một sò kinh nghiệm nước ngoài trong chinh sách xuát khau mật hàng chièn lược vừa qua, đề iiỉt ra các bài học mà Lằo có thể nghiên cứu và áp dụng.
Thứ hai là: phân tích thục trạng việc tổ chúc và thực thi chính sách xuât khẩn các mặt hàng chièn lược ciìa nước CHĐCN Lào giai đoạn vùa qua (200Ố - 2010), các kèt quà đạt được, nlnmg tôn tại và yêu kém và nguycn nhàn ciìa các tôn tại, yêu kém cân kliâc phục.
Tint ba ỉa: đê xuàt các giải pháp Iihằm hoàn tluễn việc xây dụng và thục tlù chính sách xuẳt kliầu các mật hàng chiên lược của nước CHĐCN Lào trong giai đoạn tới (2011 - 2020).
4. Đôi tượng và phạm vi nghiên cứu
- Luận án tập trang nghiên cứu vê chính sách xuảt khau các mặt hàng chiên lược, Iilnnig vân đê lý luận và thục tiễn vê chính sách xuât khẩu các mật hàng chienluóc cùa CHĐCN Lào giai đoạn 2006 - 2010.
- Phân tích các bài học vê chính sách xuàt kliầu các mặt hàng chi én lược nước ngoài và thục hạng xày (lụng và thục thi chính sách xuât khau mặt hàng chienluóc cùa CHĐCN Lào giai đoạn 2006 -2010.
- Đê xnât các giài pháp xày dụng và thục tlũ tòt chính sách xuât khẩu các mặt hàng chiên lược cùa CHĐCN Lào trong môi trường hội nhập kiiili tê toàn cầu giai đoạn 2011 - 2020.
5. Phương pháp nghiên cứu
Luận án sử dụng các phương pháp tiict học Mác - Leĩủn kêt hợp với các quan điểm của Đàng và Nhà nước Lằo, các thành tim cùa klioa học quàn lý và các phương pháp truyeỉi thòng của khoa học xã hội để nghiên cứu, giái quyẻt các vàn đè đặt ra cùa luận án, bao gôm:
Phương pháp phân tích, Sỡ sánh, tổng hợp.
Phương pháp điêu tra xã hội học.
Phương pháp tièp cặn hệ ihổng.
Phương pháp nghi én cứu tư liệu, w .
6. Nhũng đóng góp của luân án
- Luận án nghiên cứu một cách có hệ thòng các khái niệm: chính sách, chỉnh sách xuảt kliau, mật hàng xuảt kliầu chièn lược, chính sách xuàt khau các mật hàng chiên lược.
- Đúc rút một sô bài học kinh nghiệm nước ngoài trong việc xây (lụng
và thực thi chính sách xuảt khẩu các mật hàng chiên lược.
- Đanlí giá thực trạng nhận thúc, tổ chức xày dựng và thực thi chính sách xuât khẩu mặt hàng cìiiẻn lược cùa nước CHĐCN Lào giai đoạn 200Ố - 2010.
- Đê xuảt những giài pháp nhăm thục hiện tòt việc xây dựng và thục tlũ chiên lược xuât khau các mặt hàng chièn lược cùa CHĐCN Lào trong giai đoạn 2011 - 2O2Õ+~ vê phương pháp lụa chọn mặt hàng xuảt khẩu chiẻn lược của Lằo trong giai đoạn tới.
7. Bố cục của luận án
Ngoài phàn mờ đâu, kêt luận, tài liệu tham khằo, phụ lục, luận án được trình bày trong 3 chương:
Chương 1: Cơ sờ ỈY luận và bài học kinli nghiệm về chính sách xuất khâu các mặt hàng chiên lược.
Chương 2: Thục trạng clunlí sách xuất kliẩu các mặt hàng chiến lược của nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào giai đoạn 2006 - 2010.
Chương 3: Một số giải pháp nham hoàn thiện việc xây dụng và thục tlii cliinlí sách xuất kliâu các mặt hàng cliien lược của nước Cộng hoà dân chủ nliân dân Lào giai đoạn 2011 - 2020.