Luận Văn Chính sách đối ngoại trong điều kiện hội nhập quốc tế của Cộng hoà Dân chủ nhân dân Lào

Chính sách đối ngoại trong điều kiện hội nhập quốc tế của Cộng hoà Dân chủnhân dân Lào
MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Từ Đại hội IV năm 1986, Đảng Nhân dân Cách mạng Lào khởi xướng và lãnh đạo công cuộc đổi mới đất nước. Hai mươi năm qua, sự nghiệp đổi mới của Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa quan trọng. Đường lối, chính sách đối ngoại là một bộ phận trong toàn bộ đường lối, chính sách nói chung của một chủ thể quyền lực chính trị. Là sự tiếp tục của chính trị đối nội, chính sách đối ngoại có mục tiêu góp phần bảo vệ và nâng cao vị trí của quốc gia trên trường quốc tế. Việc đề ra và thực thi chính sách đối ngoại như thế nào đều có ảnh hưởng tới hoà bình, ổn định và phát triển của mỗi quốc gia, cũng như sự hưng vong của mỗi dân tộc. Vì vậy, cũng giống như các chủ thể nắm quyền lực chính trị ở các nước khác, trong tổng thể đường lối và chính sách của mình, Đảng và Nhà nước Lào luôn rất quan tâm tới chính sách đối ngoại.
Trong sự cạnh tranh ngày càng gay gắt về mặt kinh tế và khoa học - công nghệ trên thế giới, mọi mặt của đời sống chính trị, kinh tế, xã hội của mỗi quốc gia đang diễn ra những chuyển biến quan trọng. Đây là một nhân tố mà nhất thiết các nước phải tính đến trong việc hoạch định đường lối, chính sách phát triển của mình.
Dưới tác động của cách mạng khoa học - công nghệ, lực lượng sản xuất thế giới đã có bước phát triển vượt bậc chưa từng có trong lịch sử, nó không giới hạn trong phạm vi của mỗi nước, mà trở thành xu hướng có tính chất quốc tế mạnh mẽ. Trong bối cảnh đó, xu hướng tăng cường quan hệ hợp tác về mặt kinh tế của mỗi nước ngày càng phát triển, trở thành yếu tố quan trọng góp phần củng cố và tăng cường xu hướng vừa hợp tác vừa đấu tranh giữa các nước có chế độ xã hội khác nhau trên thế giới hiện nay. Do tác động của cách mạng khoa học - công nghệ hiện đại và xu thế toàn cầu hoá kinh tế, nên quá trình hội nhập quốc tế vì mục tiêu phát triển của mỗi quốc gia trở thành một đòi hỏi khách quan, mang tính tất yếu.
Với vị trí địa lý thuận lợi, nước CHDCND Lào trở thành địa bàn đóng vai trò "trung tâm" của Đông Nam Á, nối liền từ phía Tây tới phía Đông, từ phía Bắc xuống phía Nam. Do có vị trí chiến lược quan trọng và khá nhạy cảm như vậy, nên trong các thời kỳ lịch sử trước đây cũng như hiện nay, đất nước Lào có điều kiện thuận lợi thúc đẩy sự hợp tác quốc tế nói chung cũng như trong ASEAN nói riêng. Đồng thời, sự phát triển hợp tác giữa nước CHDCND Lào và các nước góp phần đẩy mạnh tiến trình hội nhập, trước hết về mặt kinh tế với các nước trong khu vực và thế giới.
Thực hiện Nghị quyết Đại hội IV (1986) của Đảng NDCM Lào về công tác đối ngoại theo tư duy mới, các bộ tộc Lào đã cố gắng tạo lập môi trường hoà bình nhằm phục vụ hai nhiệm vụ chiến lược là xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thực hiện nghĩa vụ quốc tế của mình, phối hợp đấu tranh hướng tới biện pháp giải quyết về mặt chính trị đúng đắn các vấn đề quốc tế có liên quan, góp phần củng cố hoà bình, ổn định ở Đông Nam Á, đóng góp vào sự nghiệp chung của nhân dân thế giới vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội. Trong sự nghiệp đổi mới, địa vị của đất nước Lào trên trường quốc tế ngày càng được củng cố và tăng cường. Quan hệ quốc tế, nhất là về mặt kinh tế được mở rộng, do đó từng bước kết hợp được sức mạnh của dân tộc với sức mạnh của thời đại để phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Đúng như Đảng và Nhà nước Lào đã khẳng định: Nguyện vọng tha thiết của nhân dân các bộ tộc Lào là lúc nào cũng mong muốn được sống và lao động trong hoà bình, có quan hệ hữu nghị tốt với các dân tộc trên thế giới. CHDCND Lào tiếp tục thực hiện một cách nhất quán chính sách đối ngoại hoà bình, độc lập, hữu nghị tốt với tất cả các nước, không phân biệt chế độ chính trị, xã hội khác nhau, trên cơ sở nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền của nhau, bình đẳng đôi bên cùng có lợi, góp phần cùng với các dân tộc trên thế giới trong sự nghiệp đấu tranh vì hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội".
Thế giới ngày nay đang vận động, biến đổi rất nhanh chóng, phức tạp và khó lường. Sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của các bộ tộc Lào đang đứng trước những vận hội mới, nhưng cũng đang đối diện với không ít thách thức to lớn về nhiều mặt. Nhiệm vụ của công tác đối ngoại trong điều kiện hội nhập quốc tế hiện nay là phải bám sát sự biến động của tình hình trong nước và quốc tế để đề ra chính sách đối ngoại có hiệu quả, nhằm phục vụ đắc lực cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Lào hướng tới mục tiếu "dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh".
Việc nghiên cứu để nắm được quá trình hình thành và phát triển đường lối, chính sách đối ngoại đổi mới của nước CHDCND Lào là một trong những vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn cấp bách trong giai đoạn hiện nay. Xuất phát từ nhận thức đó, học viên chọn đề tài: "Chính sách đối ngoại trong điều kiện hội nhập quốc tế của Cộng hoà Dân chủ nhân dân Lào" làm luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Chính trị học.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Đường lối, chính sách đối ngoại trong thời kỳ đổi mới của Đảng và Nhà nước Lào cũng như các vấn đề liên quan đã được nhiều người quan tâm nghiên cứu trực tiếp hoặc gián tiếp với những khía cạnh khác nhau.
Những nội dung cơ bản về chính sách đối ngoại và hoạt động đối ngoại của Đảng, Nhà nước Lào. Trong được thể hiện rõ nét trong văn kiện Đảng, các sách và bài viết, bài phát biểu của các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước Lào. Trong thời kỳ đổi mới, khi nghiên cứu về chính sách và quan hệ đối ngoại không thể không đề cập các văn kiện như: Văn kiện Đại hội III Đảng NDCM Lào Lào (Nxb Nhà in quốc gia Lào, 1982); Văn kiện Đại hội IV Đảng NDCM Lào Lào (Nxb Nhà in quốc gia Lào, 1986); Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương 5 khoá IV (1988); Chuyển xuống nông thôn và mở rộng quan hệ với nước ngoài - Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương 7 khoá IV (1989); Văn kiện Đại hội V Đảng NDCM Lào ( Nxb Quốc gia Lào, 1991); Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương 5 khoá V (1992); Văn kiện Đại hội VI Đảng NDCM Lào (Nxb Quốc gia Lào, 1996); 5 kinh nghiệm của Đảng NDCM Lào từ sự lãnh đạo đổi mới ( Ban Tuyên huấn Trung ương, 2000); Văn kiện Đại hội VII Đảng NDCM Lào Lào (Nxb Quốc gia Lào, 2001); Hiến pháp của CHDCND Lào (sửa đổi, bổ sung); Luật pháp về sự quản lý địa phương (2003); Văn kiện Đại hội VIII Đảng NDCM Lào, (Nxb Quốc gia, 2006).
Bên cạnh đó, các tác phẩm của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước Lào cũng tập trung phân tích làm rõ những định hướng, mục tiêu, nhiệm vụ của công tác đối ngoại Lào thời kỳ đổi mới. Trong đó, đáng chú ý là các tác phẩm của lãnh tụ Cay Xỏn - Phôm - Vi - Hản về Cách mạng dân tộc dân chủ (Tuyển tập, tập 1, Nxb Viêng Chăn, 1985); Vấn đề quan hệ kinh tế với nước ngoài, (Tuyển tập, tập 2, Nxb Viêng Chăn, 1987); Điều chỉnh toàn diện giành lấy thắng lợi mới trong thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược (Nxb Quốc gia, 1988) và tác phẩm của đồng chí Khăm Tay Xỉ-Phăn-Đon: Trong sự nghiệp cách mạng dân tộc dân chủ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc (Nxb Viêng Chăng, 1998). Bài phát biểu ý kiến của đồng chí Khăm Tày Xỉn- Phăn - Đon với công tác đối ngoại lần thứ 7 (ngày 21/2/1997).
Ngoài ra, công tác đối nogại của Đảng và Nhà nước Lào còn được phản ánh trên nhiều khía cạnh trong các văn bản chính thức của Chính phủ CHDCND Lào như: Báo cáo tổng kết kết quả hoạt động đối ngoại của Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào từ 1995-2001; Chiến lược xoá đói giảm nghèo (2001); Báo cáo phương hướng phát triển kinh tế - xã hội 5 năm lần thứ VI (2006 - 2010); Báo cáo phát triển kinh tế - xã hội năm 2005-2006 và các bài viết trên các tạp chí tuyên truyền của Đảng và Nhà nước Lào về hoạt động đối ngoại.
Ở Việt Nam, có một số luận văn, luận án, tài liệu đã đề cập những vấn đề đối ngoại của CHDCND Lào có liên quan đề tài này cả về nội dung và phương pháp tiếp cận như: Nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào (Nxb Sự thật, 1983); Trần Xuân Cầu: Quan hệ Việt - Lào, Lào - Việt (Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1993); GS. Lương Ninh - PGS. Nguyễn Đình Vỳ - PGS. Đinh Ngọc Bảo: Đất nước Lào lịch sử và văn hoá (Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1996); PGS.TS Nguyễn Xuân Sơn và Th.S Thái Văn Long: Quan hệ đối ngoại của các nước ASEAN (Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1997); Đề tài khoa học cấp Bộ: Quan hệ giữa Việt Nam và Lào trong giai đoạn hiện nay của Viện Quan hệ quốc tế, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (Hà Nội, 2000); Nguyễn Văn Lung: Một số vấn đề về quan hệ giữa hai nước Việt Nam - Lào (Tiểu luận tốt nghiệp lý luận chính trị cao cấp lớp Ban Tổ chức Trung ương khoá 1999-2001); Dương Thị Huệ (2004): Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo thực hiện đường lối đối ngoại trong những năm đổi mới từ 1991-2001 (Luận văn thạc sĩ Lịch sử, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh); Ngô Chí Nguyện (2005): Quá trình hoạch định và thực thi đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước ta từ 1991 đến nay (Luận văn thạc sĩ Khoa học chính trị, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh) .
Các công trình và các bài viết nói trên, dưới góc độ và cách tiếp cận khác nhau đã đề cập, phân tích từng mặt, từng khía cạnh của đường lối, chính sách đối ngoại đổi mới của Đảng và Nhà nước Lào; đồng thời nêu ra những bài học kinh nghiệm lãnh đạo đổi mới chính sách đối ngoại của Việt Nam, có giá trị tham khảo hữu ích khi nghiên cứu đổi mới chính sách đối ngoại của CHDCND Lào hiện nay. Mỗi công trình, bài viết có một cách tiếp cận, phạm vi nghiên cứu và sự đánh giá khác nhau. Song, nhìn chung đều nhấn mạnh yêu cầu tất yếu của việc đổi mới mạnh mẽ chính sách đối ngoại của CHDCND Lào nói riêng và của các nước nói chung nhằm hội nhập với khu vực và thế giới một cách hiệu quả. Mặt khác, các công trình, bài viết cũng nêu bật những thành tựu cùng với những khó khăn, hạn chế trong quá trình tiến tới chính sách đối ngoại của CHDCND Lào. Trong phạm vi nghiên cứu và cách tiếp cận dưới góc độ của khoa học chính trị học, đề tài luận văn này mong muốn góp thêm một tiếng nói trong việc nghiên cứu, đánh giá về quá trình hình thành , những kết quả của việc thực hiện đường lối, chính sách đối ngoại của CHDCND Lào trong điều kiện hội nhập quốc tế hiện nay và xu hướng vận động của nó những năm tới.
3. Mục đích, nhiệm vụ của luậnvăn
* Mục đích nghiên cứu:
Góp phần làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn, sự hình thành hoàn thiện, phát triển đường lối, chính sách đối ngoại của nước CHDCND Lào trong điều kiện hội nhập quốc tế hiện nay, từ đây nêu và đánh giá đúng những thành tựu và hạn chế của việc thực hiện đường lối, chính sách đó, đề xuất một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại của Đảng và Nhà nước Lào trong những năm tới.
* Nhiệm vụ của luận văn:
- Làm rõ quá trình hình thành và phát triển của đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Lào trong thời kỳ đổi mới.
- Đánh giá kết quả việc thực hiện chính sách đối ngoại trong điều kiện hội nhập quốc tế, chỉ ra những nguyên nhân của thành tựu và hạn chế chủ yếu.
- Đề xuất một số kiến nghị đối với công tác đối ngoại của Đảng và Nhà nước Lào nhằm thúc đẩy tiến trình hội nhập quốc tế trong những năm tới.
Việc nghiên cứu đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Lào được nhìn nhận, phân tích và đánh giá dưới góc độ của khoa học chính trị học.
4. Phạm vi nghiên cứu
Việc nghiên cứu chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Lào có thể tiếp cận dưới nhiều góc độ khác nhau về mặt thời gian, không gian và nội dung. Song đề tài này tập trung nghiên cứu chính sách đối ngoại của CHDCND Lào từ Đại hội Đảng NDCM Lào lần thứ VI (1996) đến nay. Đại hội VI với tính cách một dấu mốc bước ngoặt trong đường lối, chính sách đối ngoại đổi mới do Đảng NDCM Lào khởi xướng từ Đại hội IV (1986). Tuy nhiên, trong tính hệ thống của nó, đề tài có liên hệ, phân tích chính sách đối ngoại từ Đại hội IV và việc thực hiện chính sách đó như là nền móng ban đầu của quá trình đổi mới đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Lào trong điều kiện hội nhập quốc tế.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Để nghiên cứu đề tài này, tác giả dựa trên quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và Nhà nước Lào về dân tộc và thời đại, về các mối quan hệ quốc tế và về đường lối, chính sách đối ngoại. Đây là cơ sở lý luận quan trọng nhất định hướng quá trình thực hiện đề tài luận văn.
Về phương pháp nghiên cứu, luận văn sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, kết hợp chặt chẽ các phương pháp phân tích, tổng hợp thống kê, khảo sát văn bản, kết hợp giữa lý luận với thực tiễn, lịch sử và lôgíc.
6. Những đóng góp mới của luận văn
Luận văn kế thừa những kết quả nghiên cứu của các tác giả đi trước, từ đó phân tích chính sách đối ngoại của nước CHDCND Lào thời kỳ đổi mới một cách lôgíc, hệ thống và luận giải dưới góc độ của khoa học chính trị. Luận văn đi sâu phân tích, làm rõ chính sách đối ngoại của nước CHDCND Lào trong điều kiện hội nhập quốc tế hiện nay, góp phần tổng kết việc thực hiện đường lối đối ngoại đổi mới của Đảng và Nhà nước Lào trong 20 năm qua. Đồng thời, trên cơ sở phân tích tình hình trong nước và quốc tế hiện nay và những năm sắp tới, luận văn đề xuất một số kiến nghị đối với việc tăng cường hiệu quả công tác đối ngoại của Đảng và Nhà nước Lào trong điều kiện từng bước đi sâu hội nhập kinh tế quốc tế.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Luận văn góp phần làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận và thực tiễn cho việc tiếp tục đổi mới tư duy đối ngoại và chính sách đối ngoại của nước CHDCND Lào trong điều kiện hội nhập quốc tế. Những kiến nghị được đề xuất trong luận văn sẽ góp phần nhất định vào thúc đẩy sự nghiệp đổi mới nói chung và đổi mới chính sách đối ngoại nói riêng tiếp tục hoàn thiện, phát triển. Luận văn còn có thể dùng làm tài liệu tham khảo đối với những ai quan tâm tìm hiểu về đường lối đổi mới nói chung và đường lối, chính sách đối ngoại đổi mới nói riêng của Đảng và Nhà nước Lào.
8. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn gồm 2 chương, 6 tiết.



MỞ ĐẦU 1
Chương 1 SỰ HÌNH THÀNH, PHÁT TRIỂN CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI ĐỔI MỚI CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC LÀO 9
1.1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ ĐƯỜNG LỐI, CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI 9
1.2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐƯỜNG LỐI, CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI ĐỐI MỚI CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC LÀO 22
1.2.1. Cơ sở lý luận. 22
1.2.2. Cơ sở thực tiễn. 36
1.3. NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI ĐỔI MỚI 48
1.3.1. Mục tiêu, nhiệm vụ, tư tưởng chỉ đạo, phương châm của đường lối, chính sách đối ngoại đổi mới của Đảng và Nhà nước Lào. 48
1.3.2. Quá trình bổ sung, phát triển đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước Lào từ 1996 – 2006. 54
Chương 2 QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI CỦA CỘNG HOÀ DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP QUỐC TẾ 59
2.1. ĐÁNH GIÁ VỀ THÀNH TỰU THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP QUỐC TẾ 59
2.2. NHỮNG KHÓ KHĂN, HẠN CHẾ 82
2.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ, GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG ĐỐI NGOẠI TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP QUỐC TẾ 87
KẾT LUẬN 101
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 104

​