Tiểu Luận Chính sách an sinh xã hội và phúc lợi xã hội - môn chính sách xóa đói giảm nghèo

CHÍNH SÁCH AN SINH XÃ HỘI VÀ PHÚC LỢI XÃ HỘI

CHÍNH SÁCH AN SINH XÃ HỘI VÀ PHÚC LỢI XÃ HỘI
I. MỘT SỐ KHÁI NIỆM VỀ AN SINH XÃ HỘI (ASXH), PHÚC LỢI XÃ HỘI (PLXH)
1.1. Khái niệm An sinh xã hội
An sinh xã hội là một thuật ngữ được sử dụng khá phổ biến trên thế giới cũng như ở Việt Nam trong những năm gần đây. Tuy nhiên, khái niệm, bản chất và nội dung của nó vẫn còn nhiều quan điểm nhận thức khác nhau. Vì vậy, tổ chức hệ thống an sinh xã hội ở các nước vẫn chưa có sự thống nhất. Theo những tài liệu hiện có thì thuật ngữ “an sinh xã hội” được sử dụng chính thức lần đầu tiên trong tiêu đề của một đạo luật Mỹ - luật 1935 về an sinh xã hội. Năm 1938, an sinh xã hội lại xuất hiện trong một đạo luật của Niujilan và năm 1941 đã xuất hiện trong Hiến chương Đại Tây Dương. Khi tổ chức Lao động quốc tế ra đời và thông qua công ước số 102 về quy phạm an sinh xã hội ngày 25-6-1952 thì thuật ngữ an sinh xã hội được sử dụng rộng rãi ở các nước trên thế giới.
Trong cuốn “Cẩm nang an sinh xã hội”, ILO đưa ra khái niệm: “An sinh xã hội là sự bảo vệ mà xã hội cung cấp cho các thành viên của mình thông qua một loạt các biện pháp công cộng để chống lại tình cảnh khốn khổ về kinh tế và xã hội gây ra bởi tình trạng bị ngưng hoặc giảm sút đáng kể về thu nhập do ốm đau, thai sản, thương tật trong lao động, thất nghiệp, tàn tật, tuổi già và tử vong; sự cung cấp về chăm sóc y tế và các khoản tiền trợ cấp giúp cho các gia đình đông con”. Trong khái niệm này, 9 lý do làm cho người lao động bị mất, giảm sút về thu nhập hoặc phát sinh thêm các khoản chi phí cần thiết trong cuộc sống, thực chất là chín chế độ BHXH mà ngày nay rất nhiều nước trên thế giới đã thực hiện được và đó cũng được coi là chín nhánh của hệ thống an sinh xã hội lúc bấy giờ.
Bên cạnh khái niệm mà ILO đưa ra một số nhà khoa học đứng lên trên các góc độ nghiên cứu khác nhau còn đưa ra các khái niệm khác nhau về an sinh xã hội. Chẳng hạn, theo H.Beverdidge - một nhà kinh tế và xã hội học người anh cho rằng: “An sinh xã hội là sự đảm bảo về việc làm khi người ta còn sức làm việc và đảm bảo một lợi tức khi người ta không còn sức làm việc nữa”. Hay đạo luật về an sinh xã hội của Mỹ năm 1935 lại đưa ra khái niệm, an sinh xã hội là sự đảm bảo của xã hội, nhằm bảo trợ nhân cách cùng giá trị của cá nhân, đồng thời tạo lập cho con người một đời sống sung mãn và hữu ích để phát triển tài năng đến tột độ. Trong hiến chương Đại Tây Dương thì cho rằng, an sinh xã hội là sự đảm bảo thực hiện quyền con người trong hòa bình, được tự do làm ăn, cư trú, di chuyển, phát triển chính kiến trong khuôn khổ pháp luật, được bảo về và bình đẳng trước pháp luật được học tập, được làm việc và nghỉ ngơi, có nhà ở, được chăm sóc y tế và đảm bảo thu nhập để có thể thỏa mãn những nhu cầu thiết yếu.
Theo Ngân hàng Thế giới (WB): ASXH là những biện pháp công cộng nhằm giúp cho các cá nhân, hộ gia đình và cộng đồng đương đầu và kiềm chế được nguy cơ tác động đến thu nhập nhằm giảm tính dễ bị tổn thương và những bấp bênh thu nhập.
Theo Hiệp hội An sinh quốc tế (ISSA) coi ASXH là thành tố của hệ thống chính sách công liên quan đến sự bảo đảm an toàn cho tất cả các thành viên xã hội chứ không chỉ có công nhân. Những vấn đề mà ISSA quan tâm nhiều trong hệ thống ASXH là chăm sóc sức khoẻ thông qua bảo hiểm y tế; hệ thống BHXH, chăm sóc tuổi già; phòng chống tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; trợ giúp xã hội.
Theo đà phát triển kinh tế xã hội, nội dung của ASXH đã ngày càng được mở rộng và vì thế mô hình tổ chức hệ thống ASXH ở những nước khác nhau thường có sự khác nhau, tùy theo hoàn cảnh cụ thể và mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội mà từng nước theo đuổi. Ngày nay, nội dung của ASXH thường được thể hiện ở các chính sách kinh tế, xã hội, như: BHXH, cứu trợ xã hội (CTXH) ưu đãi xã hội (ƯĐXH), trợ giúp xã hội (TGXH), các quỹ dự phòng, xóa đói giảm nghèo Với nội dung được mở rộng này, khái niệm về ASXH được thế giới nhìn nhận trên một bình diện mới: “ASXH là sự bảo về mà xã hội cung cấp cho các thành viên trong cộng đồng không may lâm vào hoàn cảnh yếu thế trong xã hội thông qua các biện pháp phân phối tiền bạc và dịch vụ xã hội”.
Ở Việt Nam, ASXH được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm, một mặt là do mục tiêu phấn đấu để làm cho dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn minh; mặt khác là do hậu quả của những cuộc chiến tranh, thiên tai lại thường xảy ra trên diện rộng, đất nước còn nhiều khó khăn, số hộ nghèo còn nhiều Vì vậy, ASXH cũng đã dành được sự quan tâm của nhiều học giả và các nhà quản lý nghiên cứu. Tại hội thảo quốc tế với chủ đề: “Hệ thống an sinh xã hội ở Việt Nam” ngày 22-8-2007 Tiến Sĩ Nguyễn Hải Hữu đại diện cho phía Việt Nam đưa ra khái niệm:“ASXH là một hệ thống các cơ chế, chính sách, biện pháp của Nhà nước và xã hội nhằm trợ giúp mọi thành viên trong xã hội đối phó với các rủi ro, các cú sốc về kinh tế - xã hội làm cho họ có nguy cơ suy giảm, mất nguồn thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn, bệnh nghề nghiệp, già cả không còn sức lao động hoặc vì những nguyên nhân khác quan rơi vào hoàn cảnh nghèo khổ và cung cấp các dịch vụ sức khoẻ cho cộng đồng, thông qua hệ thống mạng lưới về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và trợ giúp xã hội"[1].
- Theo GS Hoàng Chí Bảo thì: ASXH là sự an toàn của cuộc sống con người, từ cá nhân đến cộng đồng, tạo tiền đề và động lực cho phát triển con người và xã hội. ASXH là những đảm bảo cho con người tồn tại (sống) như một con người và phát triển các sức mạnh bản chất người, tức là nhân tính trong hoạt động, trong đời sống hiện thực của nó như một chủ thể mang nhân cách[2].
- GS.TS Mai Ngọc Cường lại cho rằng, để thấy hết được bản chất, chúng ta phải tiếp cận ASXH theo cả nghĩa rộng và nghĩa hẹp của khái niệm này.
+ Theo nghĩa rộng: ASXH là sự đảm bảo thực hiện các quyền để con người được an bình, đảm bảo an ninh, an toàn trong xã hội[3].

[HR][/HR]