Tài liệu Câu hỏi ôn tập và hướng dẫn trả lời môn Những nguyên lí cơ bản chủ nghĩa Mác Lênin I

Câu 1: Mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức:

Vật chất

- Vật chất là 1 phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại khách quan được đem lại cho con người trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta chép lại, chụp lại, phản ánh và tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác.
Ý thức

- Ý thức là phản ánh thế giới xung quanh vào bộ óc của con người, ý thức là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan.
Quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức.

- Vật chất bao giờ cũng quyết định ý thức. Thể hiện:

+Nội dung của ý thức là phản ánh thế giới khách quan, thế giới khách quan như thế nào thì con người nhận thức như thế. Khi thế giới khách quan biến đổi thì ý thức con người biến đổi cho phù hợp.
+ Ý thức phụ thuộc vào não người, não là cơ quan phản ánh, có khả năng nhận thức trí tuệ. Tính chủ quan của não người như: quan niệm, lí tưởng, niềm tin => phụ thuộc vào con người cụ thể.
+ Vật chất có trước, ý thức có sau, ý thức không bao giờ tách rời não người, nó phụ thuộc vào thế giới khách quan của não người. Những nhân tố vật chất, những điều kiện vật chất quy định nội dung, trình độ, tính chất của ý thức. Vật chất là cơ sở để hiện thực hóa ý thức.
-Ý thức tồn tại độc lập tương đối & tác động trở lại v/c thông qua h/động của con người:

+ Ý thức có thể thúc đẩy hoặc kiềm hãm sự vận động, phát triển của những điều kiện vật chất ở ngững mức độ nhất định
+ Nếu ý thức phản ánh phù hợp với hiện thực thì nó sẽ làm thúc đẩy sự phát triển của các điều kiện vật chất.
+ Nếu ý thức phản ánh ko phù hợp với hiện thực thì nó sẽ làm kìm hãm sự phát
triển của các điều kiện vật chất. Song sự kiềm hãm đó chỉ mang tính tạm thời, bởi
sự vật bao giờ cũng vận động theo các quy luât khách quan vốn có của nó, nên nhất định phải có ý thức tiến bộ, phù hợp thay thế cho ý thức lạc hậu, ko phù hợp
+ Sự tác dộng của ý thức đối với vật chất phải thông qua hoạt dộng của con người
+ Sự tác động của ý thức đối với vật chất dù có đến mức độ nào đi nữa thì nó vẫn phải dựa trên cơ sở phản ánh thế giới VC



Ý nghĩa phương pháp luận của việc nghiên cứu vấn đề.

- Tôn trọng khách quan.
+ Trong nhận thức phải nắm đúng đắn, trung thực bản chất chân thật của sự vật hiện tượng. Tránh thái độ chủ quan, định kiến, cảm tính
+ Mọi đường lối chủ trương, chính sách phải xuất phát từ hiện thực khách quan. Vì thế khi xác định 1 phương hướng đường lối thì phải chú ý đến những điều kiện vật chất cụ thể đó là:
+Lực lượng vật chất ta có như thế nào.

+Thời gian vật chất.

+Các quan hệ vật chất.

+ Phải huy động, tập hợp, tổ chức những nhân tố vật chất thành những lực lượng vật chất để thực hiện những đường lối, chủ trương, chính sách, kế hoạch đã đề ra.
- Phát huy tính năng động chủ quan:
+ Tôn trọng tri thức khoa học.
+ Làm chủ tri thức khoa học 1 cách toàn diện.
+ Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục những tri thức khoa học tiên tiến, những hệ thống lý luận cách mạng sâu rộng trong quần chúng nhân dân.
+ Kế thừa, phát huy những giá trị văn hóa của dân tộc.

Vận dụng ý nghĩa pp luận vào trong cuộc sống, học tập, công việc.

+ Học tập: thực hiện đúng những quy chế, nội quy nhà trường. Đánh giá đúng đắn vị trí, vài trò từng môn học, và dựa trên cơ sở hiện thực đó làm bài kiểm tra,đánh giá, hay các bài báo khoa học .Tôn trọng tri thức khoa học chuyên ngành để có thái độ học tập nghiên túc, phù hợp, đúng đắn. Kế thừa những tâm gương tiêu biêu, phát huy toàn diện tri thức nhận loại.
+ Công việc, cuộc sống: tự chế .