Thạc Sĩ Các yếu tố tác động đến cấu trúc tài chính của các ngân hàng thương mại cổ phần việt nam

LỜI MỞ ĐẦU​

1. Tính cấp thi ết của đề tài nghiên cứu
Việt Nam đ ang trong quá trình hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế quốc tế. Việt Nam đã ký Hiệ p định khung về dịch vụ ASEAN (AFAS, 1995), Hiệp định thương mại song phương Việt Nam – Hoa Kỳ (BTA, 2001), Cam kết gia nhập WTO (2006). Phù hợp với cam kết WTO, ngành ngân hàng đ ã tự do hóa dần dần, tất cả các biện pháp phân biệt đối xử với các ngân hàng nước ngoài sẽ được loại bỏ vào năm 2011. Việc mở cửa ngành ngân hàng đem lại nhiều lợi ích như: thúc đẩy các ngân hàng nội địa đa dạng hóa và chuyên nghiệp hóa các dịch vụ ngân hàng, tạo điều kiện cho các ngân hàng nội địa tiếp nhận công nghệ ngân hàng hiện đại và cải cách quản lý ngân hàng thông qua sự tham gia của các đối tác chiến lược nước ngoài, thúc đẩy sự cạnh tranh giữa các ngân hàng. Các ngân hàng thương mại cổ phần, vố n “sinh sau đẻ muộn”, quy mô vốn còn nhỏ bé, chịu sức ép cạnh tranh ngày càng gay gắt, không chỉ từ các ngân hàng cổ phần nội địa, mà còn chịu sự cạnh tranh từ các ngân hàng quốc doanh, các tổ chức tài chính phi ngân hàng, các định chế tài chính khác, và từ các ngân hàng nước ngoài. Trong bối cảnh ấy, các ngân hàng không có khả năng cạnh tranh sẽ dần được thay thế bằng các ngân hàng hoạt động hiệu quả hơn, chỉ có những ngân hàng hoạt động hiệu quả nhất mới có lợi thế cạnh tranh. Như vậy, hiệu quả trở thành tiêu chí quan trọng để đánh giá về sự tồn tại và phát triển của mỗi ngân hàng trong môi trường cạnh tranh gay gắt, ngày c àng gia tăng. Và vì vậy, việc nghiên cứu tìm ra các gi ải pháp nhằm nâng cao hiệu quả nói chung và hiệu quả tài chính của ngân hàng nói riêng là việc làm cần thiết trong xu thế hội nhập khu vực và toàn cầu hóa hiện nay. Các nghiên cứu định lượng về hiệu quả tài chính và cấu trúc vốn của các doanh nghiệp Việt Nam còn ít. Chủ yếu là các nghiên cứu ở góc độ các nhân tố tác động đến cấu trúc vốn của các doanh nghiệp phi tài chính niêm yết, nghiên cứu về tác động của cấu trúc vố n đến hiệu quả tài chính, hay mối quan hệ tác động qua lại giữa cơ cấu vốn và khả năng sinh lời còn hạn chế, số lượng nghiên cứu cho lĩnh vực ngân hàng lại càng hạn chế hơn. Xuất phát t ừ nhu cầu thực tiễn ấy, việc phân tích các nhân tố tác động đến cấu trúc tài chính, và tác động của cấu trúc tài chính đến hiệu quả tài chính, nhằm đưa ra các gi ải pháp nâng cao hiệu quả tài chính trong mối quan hệ với cấu trúc tài chính ngân hàng thương mại cổ phần là cần thiết, có ý nghĩa khoa học và thực tiễn đối với Việt Nam.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về cấu trúc vốn, hiệu quả tài chính doanh nghiệp; và các nghiên cứu thực nghiệm trên thế giới về các nhân tố tác động đến cấu trúc tài chính, tác động của cấu trúc tài chính đến hiệu quả tài chính của doanh
nghiệp nói chung và ngành ngân hàng nói riêng.
- Đánh giá thực trạng hoạt động chung của c ác ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam trong giai đoạn 2006-2010, thực trạng của các nhóm ngân hàng theo quy mô; kết hợp với các kết quả phân tích định lượng về mối quan hệ giữa cấu trúc vốn và hiệu quả tài chính để từ đó đưa ra các giải pháp thích hợp, chú trọng đến vấn đề cơ cấu vốn ngân hàng, nhằm cải thiện và gia tăng hiệu quả tài chính của c ác ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Cấu trúc tài chính, và hiệu quả tài chính của các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam.
- Phạm vi nghiên cứu: nghiên cứu chỉ tập tr ung vào nhóm ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam (37 ngân hàng), dựa trên cơ sở dữ liệu thu thập được từ các báo cáo của Ngân hàng nhà nước và các báo cáo kiểm toán của các ngân hàng này trong thời kỳ nghiên cứu là 5 năm, từ năm 2006 đến năm 2010.
4. Phương pháp nghiên cứu
Để phù hợp với nội dung, mục đích và yêu cầu của đề tài, tác giả sử dụng phương pháp phân tích định tính kết hợp với phân tích định lượng, và ứng dụng mô hình kinh tế lượng để đánh giá hiệu quả tài chính và các nhân tố tác động đến cấu trúc vốn, hiệu quả tài chính của các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam, trên cơ sở kế thừa các kết quả nghiên cứu thực nghiệm trong nước và trên thế giới.
5. Ý nghĩa khoa học và thực ti ễn của đề tài
- Đã có một số nghiên cứu thực nghiệm trong nước tìm ra các nhân tố tác động đến cấu trúc tài chính và hiệu quả tài chính của doanh nghiệp, nhưng các nghiên cứu trong lĩnh vực ngân hàng nói chung, và ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam nói riêng còn hạn chế. Bằng những phương pháp khoa học, nghiên cứu này cung cấp một cách tiếp cận, đ ánh giá các nhân tố tác động đến cấu trúc tài chính, hiệu quả tài chính, đ ánh giá tác động của cấu trúc tài chính đến hiệu quả tài chính của ngân hàng.
- Phân tích và đ ánh giá thực trạng hiệu quả, cấu trúc tài chính của các ngân hàng thương mại cồ phần Việt Nam để thấy được những thuận lợi, khó khăn của các ngân hàng; cũng như những tồn tại trong quản lý, điều hành ngân hàng thương mại ở Việt Nam.
- Phân tích mối quan hệ giữa cấu trúc tài chính và hiệu quả tài chính, và tìm ra các nhân tố tác động đến cấu trúc vốn và hiệu quả tài chính để từ đó đề xuất các giải pháp liê n quan đến cấu trúc tài chính, lựa chọn nguồn tài trợ, và các quyết định đầu tư nhằm nâng cao hiệu quả tài chính cho các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam.
6. Bố cục của luận văn
Bố cục của luận văn gồm 3 chương:
Chương 1. Tổng quan về đề tài.
Chương 2. Phân tích thực trạng và các yếu tố tác động đến cấu trúc tài chính các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam.
Chương 3. Giải pháp nâng cao hiệu quả tài chính trong mối quan hệ với cấu trúc tài chính cho các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam.

MỤC LỤC
​

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC B ẢNG BIỂU
DANH MỤC HÌNH VẼ
DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC
LỜI MỞ ĐẦU
CHưƠNG I: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI 1
1.1 Các khái niệm . 1
1.2 Các lý thuyết về c ấu trúc vố n 2
1.2.1 Lý thuyết c ấu trúc vố n c ủa Mo digliani và Miller (Lý thuyết MM) 2
1.2.2 Lý thuyết đ ánh đổi 2
1.2.3 Lý thuyết tr ật tự phân hạng 4
1.2.4 Lý thuyết c hi phí đ ại diện 5
1.2.5 Lý thuyết phát tín hiệu . 6
1.3 Lý thuyết và ng hiên cứu t hực nghiệm về mối quan hệ g iữa CTTC và HQTC 7
1.3.1 Mô hình phân tích tài chính Dupont . 7
1.3.2 Lý thuyết MM và c hi phí đ ại diệ n 8
1.3.3 Các kết quả nghiên cứu thực nghiệm . 8
1.4 Cấu trúc t ài chính và hiệu quả tài chính ngân hàng 9
1.4.1 Mô tả CTTC NH TMCP theo chế độ kế toán Việt Nam . 9
1.4.2 Sự c ần thiết xây dựng một CTTC NH hợp lý . 11
, đảm bảo an toàn hoạt động NH . 11
, gia tăng lợi nhuận 13
1.4.2.3 Tăng giá trị NH, tăng lợi íc h cổ đông . 14
1.4.3 Đặc điểm CTTC NH . 15
– 15
NHTW, và vấn đề kỷ luật thị trường . 16
1.4.3.3 Thị trường không hoàn hảo và chi phí phá s ản của NH rất lớn . 16
1.5 Các nhân tố tác động đến CTTC và HQTC c ủa NH . 17
1.5.1 Các nhân tố tác động đến CTTC của NH 17
1.5.1.1 Tài s ản cố định (Fixed Assets – FA): 17
1.5.1.2 Tài s ản hữu hình ( Tangible Assets/ Co llateral – Coll): 17
1.5.1.3 Tỷ suất sinh lợi . 18
1.5.1.4 Quy mô DN (SIZE) . 19
1.5.1.5 Vòng quay tài sản (Assest turno ver ratio – ATR) . 19
1.5.1.6 Tốc độ tăng trưởng (GRO) . 20
1.5.1.7 Rủi ro kinh doanh (Volatility – VOL) 20
1.5.2 Các nhân tố tác động đến HQTC 21
1.5.2.1 Đòn bẩy tài chính . 21
1.5.2.2 Vòng quay tài sản (Assest turno ver return – ATR) . 21
1.5.2.3 Cho vay khách hàng (LOAN) , chứng khoán đầu tư và kinh doanh
(Security – SEC), tiền gửi của khác h hàng (De posit –DEPO) . 21
1.6 Kinh nghiệm thế giới và bài học cho Việt Nam . 22
1.6.1 Các c huẩn mực thế giới c ần quan tâm khi xây dựng CTTC . 22
1.6.2 Kinh nghiệm thế giới và bài học cho NH Việt Nam 24
1.6.2.1 Nâng cao các chuẩn mực an toàn, tuân thủ quy định của NHNN Việt
Nam, từng bước tiếp cận c ác chuẩn mực quốc tế. 24
1.6.2.2 Sử dụng đòn bẩy tài chính ở mức độ phù hợp, tăng vố n tự có 25
1.6.2.3 Quản trị dò ng vố n hiệu quả 26
KẾT LUẬN CHưƠNG 1 27
CHưƠNG II: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG VÀ CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN
CẤU TRÚC TÀI CHÍNH CỦA CÁC NH TMCP VN 28
2.1 Đôi nét về hệ t hống NHTM VN hiện nay 28
2.1.1 Sự r a đời và phát triển: . 28
2.1.2 Tình hình hoạt động 28
2.1.3 Thuận lợi và khó khăn: . 30
2.2 Thực trạng c hung các NH TMCP VN hiện nay 31
2.2.1 CTTC của các NH TMCP VN hiệ n nay 31
2.2.1.1 Các NH duy trì một CTTC thâm dụng nợ 31
2.2.1.2Nợ ngắn hạn c hiếm tỷ trọng cao . 34
2.2.1.3 Sự gia tăng vố n điều lệ trước áp lực cạnh tranh, phát triển và quy định
của Chính phủ . 37
2.2.1.4 Hiệu quả s ử dụng vố n đ ang dần được cải thiện . 38
2.2.2 Thực trạng ho ạt động của c ác NH TMCP VN hiện nay theo quy mô . 39
2.2.2.1 Cơ cấu nợ 39
2.2.2.2 Hiệu quả hoạt động – Hiệu quả tài chính . 41
2.2.2.3 Kết luận . 43
2.2.3Một số vấn đề đặt r a đối với CTTC NH hiện nay: 44
2.3 Ứng dụng kinh tế lượng phân tích các nhân tố tác động đến CTTC các NH
TMCP VN . 46
2.3.1 Xây dựng các biến số và giả thiết nghiên cứu: . 46
2.3.2 Giới thiệu mô hình 48
2.3.3 Thu thập và xử lý dữ liệu . 49
2.3.4 Kết quả nghiên cứu thực nghiệm 50
2.3.4.1 Thố ng kê mô tả các biến . 50
2.3.4.2 Ước lượng tham số 51
2.3.4.3 Kiểm định giả thiết 52
2.3.4.4 Kiểm tra hiện tượng đa cộ ng tuyến . 52
2.3.4.5 Kết luận . 53
2.4 Ứng dụng kinh tế lượng phân tích tác độ ng của CTTC đến HQTC các NH
TMCP VN . 56
2.4.1 Xây dựng các biến số và giả thiết nghiên cứu . 56
Cho vay khách hàng (LOAN) . 56
Biến giả, có sự tham gia của cổ đông nước ngo ài 57
2.4.2 Giới thiệu mô hình 57
2.4.3 Kết quả nghiên cứu thực nghiệm 58
2.4.3.1 Thố ng kê mô tả 58
2.4.3.2 Kết quả hồi quy, ước lượng tham số . 59
KẾT LUẬN CHưƠNG 2 62
CHưƠNG III: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH TRONG MỐI
QUAN HỆ VỚI CẤU TRÚC TÀI CHÍNH CHO CÁC NH TMCP VN . 64
3.1 Giải pháp nâng cao HQTC c ủa c ác n hóm NH từ kết quả phân tích thực
trạng và phân tích nhân tố . 64
3.1.1 Nhóm NH quy mô lớn 64
3.1.2 Nhóm NH quy mô vừa . 67
3.1.3 Nhóm NH quy mô nhỏ . 69
3.2 Các giải pháp tổ ng thể 72
3.2.1 Hiện đại hó a công nghệ ngân hàng . 73
3.2.2 Xây dựng chiế n lược bán hàng 74
3.2.3 Đa dạng hóa sản phẩm và dịch vụ theo hướng nâng cao chất lượng dịch vụ
truyền thống và phát triển c ác dịch vụ hiệ n đại 75
3.2.4 Đẩy mạnh công tác marketing NH . 77
3.2.5 Thành lập bộ phận nguồn vố n . 77
3.2.6 Quản lý chi phí hiệ u quả 78
3.2.7 Chuẩn hó a quy trình tín dụng và có chính s ách tín dụng linh ho ạt 78
3.2.8 Nâng cao năng lực ban điều hành . 81
3.2.9 Nâng cao năng lực tài c hính 81
3.2.10 Nâng cao chất lượng đội ngũ nhân viên NH . 82
KẾT LUẬN CHưƠNG 3 84
KẾT LUẬN CHUNG . 85