MỤC LỤC Trích dẫn Nội dung Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, từ năm 1986 đến nay, nền kinh tế cả nước nói chung và nông nghiệp nói riêng đã đạt được những thành tựu to lớn và quan trọng. Trong nông nghiệp thành tựu nổi bật là đã sản xuất đủ lương thực cho đất nước và nước ta trở thành nước xuất khẩu gạo đứng thứ hai trên thế giới. Đóng góp vào những thành tựu này, hoạt động nhập khẩu phân bón đóng vai trò rất quan trọng, góp phần vào mức tăng trưởng chung và giữ vững ổn định chính trị, kinh tế và xã hội. Nhu cầu về sử dụng phân bón hoá học trong nông nghiệp ở nước ta có xu hướng ngày càng tăng, Theo số liệu của Cục Công nghệ thông tin và Thống kê Tổng cục Hải quan năm 1995, 1998, 2002 số lượng nhập khẩu phân bón toàn quốc tương ứng là: 2.085.737, 3.287.900, 3.823.863 tấn. Hiện tại ngành sản xuất phân bón trong nước chưa đáp ứng được nhu cầu chăm bón. Theo báo cáo đánh giá hiệu quả công tác điều hành giá cả trong 10 năm về xuất khẩu gạo và nhập khẩu phân bón (1991-2000) của Ban Vật giá Chính phủ thì Việt Nam phải nhập khẩu 100% phân MOP (muriah of potash), 100% phân DAP, 100% SA và 92% phân đạm urea. Ngoài ra nguyên vật liệu đầu vào cho sản xuất phân bón tổng hợp NPK (urea, kali, DAP) là thành phẩm phải nhập khẩu. Thị trường phân bón hóa học trong nước phần lớn phụ thuộc vào thị trường nước ngoài. Từ khi Nghị định thư thương mại giữa Việt Nam và Liên Xô kết thúc (1990) nước ta phải tự nhập khẩu phân bón từ các nước khác ngoài các nước xã hội chủ nghĩa cũ. Dự kiến những năm tới nhu cầu sử dụng phân hoá học tăng lên trên 4 triệu tấn các loại. Kim ngạch nhập khẩu phân bón cũng ngày càng tăng; kim ngạch nhập khẩu năm 1997 là: 427,32 triệu USD, năm 2002 là 477.295,569 triệu USD (số liệu Cục Công nghệ thông tin và Thống kê Hải quan), làm cho quan hệ thương mại giữa Việt Nam và các nước ngày càng phát triển. Khi ký kết các hợp đồng nhập khẩu phân bón hoá học do có sự khác nhau về ngôn ngữ, tập quán, luật pháp . và đặc biệt là sự khác nhau về quyền lợi và nghĩa vụ giữa các bên nên dễ dẫn đến tranh chấp. Khi xảy ra tranh chấp các nhà nhập khẩu phân bón cần phải biết những phương pháp nào có thể áp dụng để giải quyết những tranh chấp phát sinh từ loại hợp đồng này. Trong thực tiễn giải quyết tranh chấp đã xảy ra ở Việt Nam, các doanh nghiệp nhập khẩu phân bón nên chọn phương pháp nào để có hiệu quả cao nhất. Do vậy, việc nghiên cứu các loại tranh chấp phát sinh từ hợp đồng nhập khẩu phân bón hóa học và phương pháp giải quyết tranh chấp là hết sức cần thiết, góp phần quan trọng vào sự tồn tại và phát triển doanh nghiệp đang kinh doanh ngành hàng này. Mục đích của đề tài Đề tài sẽ giúp các nhà kinh doanh phân bón hiểu sâu hơn những tranh chấp có thể phát sinh trong quá trình ký kết và thực hiện hợp đồng nhập khẩu phân bón hoá học ở Việt nam, qua đó rút ra những bài học kinh nghiệm cần thiết Cùng với mục đích trên khoá luận còn giúp các nhà nhập khẩu phân bón hóa học nâng cao hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp mình, thông qua việc hạn chế và giải quyết tốt nhất các tranh chấp phát sinh trong hoạt động nhập khẩu phân bón, qua đó góp phần thực hiện nghĩa vụ với ngân sách nhà nước và đóng góp vào sự nghiệp công nghiệp hoá hiện đại hoá nông nghiệp nông thôn. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Trong hợp đồng xuất nhập khẩu hàng hoá nói chung và hợp đồng nhập khẩu phân bón hoá học nói riêng thường xảy ra các tranh chấp phát sinh giữa người mua với người bán, giữa người nhập khẩu với người chuyên chở hàng hoá, giữa người mua, người nhận hàng với cảng, giữa người nhập khẩu với ngân hàng về thanh toán tiền hàng v.v . Song trong phạm vi của khoá luận này, đề tài chỉ tập trung nghiên cứu những tranh chấp phát sinh giữa người mua và người bán trong hoạt động nhập khẩu phân bón hoá học. Đây là tranh chấp phổ biến phát sinh trong thời gian qua, thực tiễn áp dụng các phương pháp giải quyết tranh chấp này ở Việt Nam. Phương pháp nghiên cứu Khóa luận áp dụng các phương pháp nghiên cứu duy vật biện chứng và duy vật lịch sử theo quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lê Nin. Bên cạnh đó có áp dụng các phương pháp thống kê, phân tích-tổng hợp, phương pháp đối chiếu-so sánh, phương pháp mô tả khái quát hoá đối tượng nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu - Đề tài hệ thống hoá lý luận về tranh chấp và giải quyết tranh chấp trong kinh doanh xuất nhập khẩu, cụ thể là trong việc ký kết và thực hiện hợp đồng nhập khẩu phân bón hoá học giữa các doanh nhiệp Việt Nam với thương nhân nước ngoài. - Đề tài chỉ ra ưu, nhược điểm trong thực tiễn giải quyết tranh chấp phát sinh từ hợp đồng nhập khẩu phân bón trong thời gian qua ở Việt Nam. Qua đó giúp các nhà nhập khẩu phân bón có được những bài học kinh nghiệm có thể vận dụng vào việc giải quyết tranh chấp nếu gặp phải trong quá trình ký kết và thực hiện hợp đồng. - Đề tài đề xuất một số biện pháp nhằm hạn chế, ngăn ngừa các tranh chấp và một số phương pháp giải quyết hiệu quả các tranh chấp giữa người bán và người mua trong trong quá trình thực hiện hợp đồng nhập khẩu phân bón hoá học. Kết cấu của khoá luận Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục và danh mục tài liệu tham khảo, khoá luận có kết cấu gồm 3 chương: Chương 1: Khái quát chung về hợp đồng xuất nhập khẩu hàng hoá và các tranh chấp thường phát sinh từ loại hợp đồng này Chương 2: Thực trạng các tranh chấp và việc giải quyết các tranh chấp phát sinh từ hợp đồng nhập khẩu phân bón hoá học ở Việt Nam Chương 3: Các giải pháp ngăn ngừa và giải quyết có hiệu quả những tranh chấp phát sinh từ hợp đồng nhập khẩu phân bón hoá học LỜI NÓI ĐẦU CHƯƠNG I: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ HỢP ĐỒNG XUẤT NHẬP KHẨU HÀNG HOÁ VÀ NHỮNG TRANH CHẤP PHÁT SINH TỪ LOẠI HỢP ĐỒNG NÀY I Khái niệm về hợp đồng xuất nhập khẩu 1 Khái niệm về hợp đồng xuất nhập khẩu 2 Điều kiện để hợp đồng xuất nhập khẩu có hiệu lực 3 Quy trình ký kết hợp đồng II Nghĩa vụ cơ bản của người mua và người bán 1 Nghĩa vụ giao hàng của người bán 2 Nghĩa vụ nhận hàng và thanh toán tiền hàng của người mua 3 Quyền ngừng thực hiện nghĩa vụ của người bán và người mua 4 Chế tài và các trường hợp miễn trách nhiệm vật chất III Nguồn luật điều chỉnh hợp đồng xuất nhập khẩu 1 Các điều ước quốc tế 2 Tập quán thương mại quốc tế 3 Luật quốc gia CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG TRANH CHẤP VÀ VIỆC GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP PHÁT SINH TỪ HỢP ĐỒNG NHẬP KHẨU PHÂN BÓN HOÁ HỌC Ở VIỆT NAM I Cơ chế điều hành nhập khẩu phân bón hoá học ở Việt Nam 1 Tình hình nhập khẩu phân bón hoá học của Việt Nam trước 1990 2 Tình hình NK phân bón hoá học của Việt Nam từ 1990 đến nay II Các loại tranh chấp do người mua vi phạm hợp đồng và cách giải quyết 1 Tranh chấp do người mua vi phạm nghĩa vụ thanh toán tiền hàng 2 Tranh chấp do người mua vi phạm nghĩa vụ nhận hàng III Các loại tranh chấp do người bán vi phạm hợp đồng 1 Tranh chấp do người bán giao hàng kém phẩm chất 2 Người bán vi phạm nghĩa vụ giao hàng IV Nguyên nhân dẫn đến tranh chấp 1 Nguyên nhân khách quan 2 Nguyên nhân chủ quan CHƯƠNG III: CÁC BIỆN PHÁP NGĂN NGỪA VÀ GIẢI QUYẾT CÓ HIỆU QUẢ NHỮNG TRANH CHẤP PHÁT SINH TỪ HỢP ĐỒNG NHẬP KHẨU PHÂN BÓN HOÁ HỌC I Các tổ chức giải quyết tranh chấp 1 Trọng tài thương mại 2 Toà án thương mại II Những biện pháp ngăn ngừa và giải quyết hiệu quả tranh chấp trong hoạt động nhập khẩu phân bón hoá học 1 Các biện pháp ngăn ngừa tranh chấp 2 Các biện pháp giải quyết hiệu quả các tranh chấp phát sinh KẾT LUẬN TÀI LIỆU THAM KHẢO
