Chuyên Đề Các nhân tố ảnh hưởng đến việc làm và thu nhập ở nông thôn

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC LÀM VÀ THU NHẬP Ở NÔNG THÔN
1.2.1. Nhân tố về điều kiện tự nhiên, môi trường sinh thái
Tài nguyên thiên nhiên là yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất vì nó vừa là đối tượng lao động, vừa là tư liệu lao động, là cơ sở quan trọng hàng đầu của sản xuất vật chất, tạo ra việc làm cho người lao động.
Tài nguyên thiên nhiên là một phạm trù kinh tế rộng lớn. Đối với một quốc gia, nó bao gồm tất cả những gì có trong vùng trời, vùng biển, trên mặt đất, trong lòng đất, khí hậu, thời tiết, vị trí địa lý đều tác động đến sự phát triển, giàu có hay nghèo đói của mỗi quốc gia, đặc biệt là có ảnh hưởng lớn đến vấn đề giải quyết việc làm cho người lao động. Lịch sử phát triển của nhân loại cho thấy: ở quốc gia nào hoặc ở vùng nào có điều kiện thiên nhiên thuận lợi, tài nguyên phong phú thì ở nơi đó có điều kiện thuận lợi hơn đối với vấn đề giải quyết việc làm và cơ cấu việc làm ở những nơi này cũng phong phú đa dạng hơn so với những nơi khác.Việt Nam có nguồn tài nguyên phong phú, đa dạng. Nhờ đó đã góp phần tạo ra nhiều việc làm cho người lao động, thúc đẩy kinh tế tăng trưởng, làm thay đổi mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội trong những năm qua. Tuy nhiên, do tốc độ gia tăng dân số trong quá khứ quá nhanh nên số người bước vào độ tuổi lao động ngày càng nhiều, tốc độ tạo việc làm không thể tăng kịp với tốc độ gia tăng của nguồn lao động; vì vậy, vấn đề đặt ra hiện nay đòi hỏi phải phát huy và khai thác có hiệu quả nguồn tài nguyên thiên nhiên cùng với các nguồn lực khác như lao động, vốn, công nghệ để tạo ra nhiều việc làm mới cho người lao động, đảm bảo cho nền kinh tế tiếp tục phát triển nhanh và bền vững, đưa sự nghiệp đổi mới đất nước tiếp tục đi lên. Tuy vậy, có những quốc gia, thậm chí một địa phương nào đó của một quốc gia có nguồn tài nguyên nghèo nàn, khan hiếm như Nhật Bản mà vẫn tạo được nhiều việc làm cho người lao động. Bởi vì, họ đã xây dựng được chính sách và giải pháp về việc làm đúng đắn và khoa học.
Việc làm và thu nhập chịu ảnh hưởng trực tiếp của sự phát triển kinh tế, cơ cấu ngành nghề, trình độ ứng dụng khoa học và công nghệ vào sản xuất. Các yếu tố này, đến lượt mình lại chịu tác động không nhỏ của điều kiện tự nhiên, môi trường sinh thái. Vì thế, điều kiện tự nhiên, môi trường sinh thái là yếu tố quan trọng tác động lên việc làm và thu nhập ở nông thôn. Tuy tác động của điều kiện tự nhiên lên việc làm và thu nhập mang tính gián tiếp, nhưng nó ảnh hưởng không nhỏ đến cơ cấu, quy mô và chất luợng của việc làm tại các địa phương, đặc biệt là vùng nông thôn.
Trong điều kiện tự nhiên, vị trí địa lý đóng vai trò là một yếu tố có tác động mạnh. Vị trí địa lý của một địa phương đã tạo ra cho địa phương đó những thuận lợi hoặc những khó khăn nhất định. Đối với những địa phương nằm ở cùng sâu, vùng xa, hạ tầng cơ sở thường thấp kém, giao thông đi lại khó khăn dẫn theo kinh tế phát triển chậm và kèm theo nó là hạn chế nhu cầu về việc làm, hoặc chỉ có những việc làm có thu nhập thấp. Ở những vùng như thế, nền kinh tế hầu như chỉ mang tính tự cung tự cấp, kinh tế hàng hoá phát triển khó khăn vì thế người lao động chỉ có thể tìm được việc làm ở ngành trồng trọt hoặc chăn nuôi. Tính chất tự cấp tự túc của các nền kinh tế tại các địa phương này không tạo cho người làm nông nghiệp có thu nhập cao và cũng không thể tạo ra các cơ sở kinh tế quy mô lớn vì thế cũng không có một thị trường lao động có nhu cầu và quy mô lớn. Ngược lại, nếu địa phương nằm ở một vị trí thuận tiện cho việc giao thông thì kinh tế luôn có được những khả năng phát triển, như: thu hút vốn đầu tư từ bên ngoài dễ dàng; dễ dàng tiếp xúc và ứng dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ sản xuất tiên tiến; điều kiện thông thương tốt sẽ tạo điều kiện cho kinh tế hàng hoá phát triển, và đến lượt mình nền kinh tế hàng hoá sẽ tạo cho địa phương đó điều kiện để phát triển công nghiệp, thủ công nghiệp hoặc các ngành nghề có quy mô lớn vì không chỉ sản xuất ra các sản phẩm phục vụ nhu cầu của địa phương mà còn bán ra thị trường bên ngoài. Như vậy, tất nhiên tạo ra một thị trường lao động phong phú, quy mô và có điều kiện để có thu nhập cao.