Chuyên Đề Các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh trong phát triển du lịch ở thành phố Huế

Du lịch và lữ hành hiện nay là một trong những hoạt động kinh tế lớn nhất trên thế giới. Đây là một ngày công nghiệp không khói, nguồn xuất khẩu tại chổ thu về ngoại tệ rất lớn của nhiều quốc gia và nó cũng là một bộ phận kinh tế có mức tăng trưởng nhanh nhất về mặt tạo công ăn việc làm. Trong năm 2006, lĩnh vực du lịch đã tạo ra 10,3% GDP của thế giới, và tạo ra 234 triệu công ăn việc làm, chiếm tỷ lệ 8,2% trong tổng số. Theo dự báo của Tổ chức du lịch thế giới (UNWTO) năm 2020, lượng khách quốc tế đi du lịch trên toàn cầu 1,56 tỷ du khách . Tại khu vực Đông Á và Thái Bình Dương nếu năm 1995 có 81 triệu khách du lịch thì theo dự đoán năm 2010 là 195 triệu khách du lịch và đến năm 2020 con số này đạt đến 397 triệu khách du lịch. Về phương diện quốc gia, đã gần 3 thập kỷ liên tiếp, diễn đàn kinh tế thế giới thường niên tiến hành nghiên cứu sâu về năng lực cạnh tranh của các nền kinh tế trên toàn cầu trong lĩnh vực du lịch và lữ hành với mục đích là tạo ra một diễn đàn để cho các bên liên quan có thể tham luận và đối thoại nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững ngành du lịch và lữ hành trên phạm vi bình diện quốc gia.

Tại Việt Nam, chưa có nghiên cứu cụ thể nào về vấn đề năng lực cạnh tranh trong ngành du lịch. Hiện tại chỉ có sáng kiến cạnh tranh Việt Nam (VNCI) kể từ năm 2005 đến nay đã thực hiện một nghiên cứu tổng hợp hằng năm các vấn đề về năng lực cạnh tranh và môi trường đầu tư trong 64 tỉnh thành trong cả nước nhằm xác định những nhân tố mang lại lợi thế cạnh tranh cho từng tỉnh. Đây là một chỉ số tổng hợp của tất cả các yếu tố cấu thành nền kinh tế địa phương để từ đó giúp cho từng tỉnh nhận rõ những mặt mạnh trong năng lực cạnh tranh cần phát huy và những mặt yếu cần khắc phục.

1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

Cạnh tranh trong du lịch là một trong những lĩnh vực nghiên cứu khá mới và chưa được thực hiện nhiều tại Việt Nam. Tuy nhiên, những nghiên cứu trong lĩnh vực cạnh tranh trong du lịch đã được thực hiện khá nhiều ở các quốc gia khác, đặc biệt là những nghiên cứu này đã giúp cho diễn đàn kinh tế thế giới (WEF) đã tổng kết và đánh giá chỉ số cạnh tranh du lịch tại nhiều quốc gia và trên cơ sở đó, diễn đàn này hằng năm đưa ra các báo cáo đánh giá rất hữu ích để giúp các quốc gia hoạch định chiến lược phát triển của ngành công nghiệp không khói này. Vì vậy, đứng về mặt học thuật thì việc tiến hành nghiên cứu này sẽ góp phần lấp đầy khoảng trống trong lĩnh vực du lịch được xem là khá mới và nóng bỏng tại Việt Nam. Việc phân tích và so sánh năng lực cạnh tranh trong du lịch sẽ góp phần làm rõ và lý giải nguyên nhân tại sao trên cùng một quốc gia, thậm chí trong cùng một vùng của quốc gia đó thì có những địa phương này lại tốt hơn những địa phương khác về mức tăng trưởng và phát triển trong ngành du lịch. Từ việc chuẩn hóa và đưa ra những yếu tố cấu thành nên năng lực cạnh tranh trong du lịch sẽ giúp cho quá trình nghiên cứu rút ra được những mặt tích cực tạo nên lợi thế cạnh tranh trong du lịch và những điểm còn yếu kém gây nên sự kìm hãm đối với sự phát triển du lịch của địa phương.

Thành phố Huế là địa danh du lịch rất nổi tiếng ở miền Trung, được xem là một điểm đến thu hút rất nhiều du khách trong và ngoài nước. Phát triển du lịch thành phố Huế, thành phố với 2 di sản thế giới được UNESCO công nhận không những là động lực phát triển kinh tế thành phố Huế mà còn hiệu ứng tương hỗ rất lớn, tạo thành một thế mạnh không những cho từng địa phương mà còn cho toàn vùng để hiện thực hóa sự phát triển kinh tế cho cả vùng miền Trung. Chính vì vậy, việc phân tích so sánh các yếu tố cấu thành năng lực cạnh tranh trong phát triển du lịch của địa phương sẽ giúp cho các nhà hoạch định chính sách có những tham khảo đúng đắn để định hướng phát triển và kết hợp các thế mạnh trong cạnh tranh du lịch của thành phố Huế.

2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

Mục tiêu tổng quát của đề tài là nhằm khái quát về mặt lý thuyết những nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh trong phát triển du lịch, dựa trên các nghiên cứu trước đây của các tác giả trong và ngoài nước, để từ đó đưa ra một phương pháp luận chung đánh giá năng lực cạnh tranh du lịch của địa phương.

Mục tiêu cụ thể của đề tài là

+ Điều tra đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh trong phát triển du lịch ở thành phố Huế.

+ Trên cơ sở đó rút ra những nhân tố tích cực ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh trong phát triển du lịch ở thành phố Huế.

+ Kết quả nghiên cứu sẽ là căn cứ để đưa ra những khuyến nghị cho các nhà họach định chính sách của địa phương để từ đó khai thác tốt hơn lợi thế cạnh tranh để phát triển kinh tế.

+ Thăm dò khả năng có thể kết hợp tính cạnh tranh đối với các tỉnh, thành phố khác của miền Trung nhằm đạt được hiệu ứng tương hỗ (synergy effects) trong bối cảnh phát triển du lịch vùng miền Trung.