Tài liệu Các khái niệm cơ bản và định nghĩa kỹ thuật đo lường

GIÁO ÁN_KỸ THUẬT ĐO LƯỜNG
CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN VÀ ĐỊNH NGHĨA

1.1. Quá trình đo lường, định nghĩa phép đo.
Trong quá trình nghiên cứu khoa học nói chung và cụ thể là từ việc nghiên cứu,
thiết kế, chế tạo, thử nghiệm cho đến khi vận hành, sữa chữa các thiết bị, các quá
trình công nghệ đều yêu cầu phải biết rõ các thông số của đối tượng để có các
quyết định phù hợp. Sựđánh giá các thông số quan tâm của các đối tượng nghiên
cứu được thực hiện bằng cách đo các đại lượng vật lý đặc trưng cho các thông số
đó.
- Định nghĩa phép đo: Đo lường là một quá trình đánh giá định lượng đại
lượng cần đo để có kết quả bằng số so với đơn vịđo.
Kết quảđo lường (Ax) là giá trị bằng số, được định nghĩa bằng tỉ số giữa đại lượng
cần đo (X) và đơn vịđo (Xo):
A = X/X .
x o

- Quá trình đo lường: quá trình đo là quá trình xác định tỉ số:
X
AX (1.1)
X
O

Từ (1.1) có phương trình cơ bản của phép đo: X = A .X , chỉ rõ sự so sánh X so
x o

với Xo, như vậy muốn đo được thì đại lượng cần đo X phải có tính chất là các giá trị
của nó có thể so sánh được, khi muốn đo một đại lượng không có tính chất so sánh
được thường phải chuyển đổi chúng thành đại lượng có thể so sánh được.
Ví dụ: đo được dòng điện I=5A, có nghĩa là: đại lượng cần đo là dòng điện I,
đơn vịđo là A(ampe), kết quả bằng số là 5.
- Đo lường học: ngành khoa học chuyên nghiên cứu về các phương pháp đểđo
các đại lượng khác nhau, nghiên cứu về mẫu và đơn vịđo.
- Kĩ thuật đo lường: ngành kĩ thuật chuyên nghiên cứu và áp dụng các thành
quảđo lường học vào phục vụ sản xuất và đời sống.
Như vậy trong quá trình đo lường cần phải quan tâm đến: đại lượng cần đo X
(các tính chất của nó), đơn vịđo XO và phép tính toán để xác định tỉ số (1.1) để có
các phương pháp xác định kết quảđo lường AX thỏa mãn yêu cầu.

1.2. Các đặc trưng của kỹ thuật đo.
Mục đích của quá trình đo lường là tìm được kết quảđo lường AX, tuy nhiên đẻ kết
quảđo lường AX thỏa mãn các yêu cầu đặt để có thể sử dụng được đòi hỏi phải nằm
vững các đặc trưng của quá trình đo lường.
Các đặc trưng của kĩ thuật đo lường gồm:
- Đại lượng cần đo - Kết quảđo.
- Điều kiện đo - Thiết bịđo
- Đơn vịđo - Người quan sát hoặc các thiết bị
- Phương pháp đo thu nhận kết quảđo

1
GV: Lê Quốc Huy_Bộ môn TĐ-ĐL_Khoa Điện