Thạc Sĩ Các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty TNHH phòng cháy chữa cháy Vạn Xuân trong đấu

MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài.
Ngày nay đã hết thời kỳ mà Doanh nghiệp xây dựng có các công trình xây
dựng do cấp trên giao cho. Muốn sản xuất kinh doanh cũng như các doanh nghiệp
khác, Doanh nghiệp xây dựng phải tham gia vào thị trường xây dựng để tìm kiếm
tranh giành lấy các dự án. Đối tượng sản xuất kinh doanh của các Doanh nghiệp xây
dựng là các công trình xây dựng. Mà để có công trình xây dựng thì hình thức phổ
biến hiện nay và trong tương lai là Doanh nghiệp phải tham gia đấu thầu. Nếu
không tham gia hoặc trượt thầu thì CBCNV không có việc làm, Doanh nghiệp đình
trệ hoạt động sản xuất kinh doanh. Vậy có thể nói đấu thầu là tiền đề, cơ sở và nền
móng của quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp sản xuất trong cơ chế thị
trường. Như chúng ta đã biết dự thầu là hình thức tham gia cạnh tranh trên thị
trường xây dựng. Sự cạnh tranh này rất quyết liệt và mạnh mẽ thể hiện ở những
khía cạnh sau:
- Muốn tham gia đấu thầu thì trước hết các Doanh nghiệp xây dựng phải có uy tín
trên thị trường bởi vì ở nước ta phần lớn áp dụng hình thức đấu thầu hạn chế. Chủ
đầu tư hay bên mời thầu có độ tin cậy cao. Như vậy khi tham gia đấu thầu Doanh
nghiệp xây dựng có thể thấy được khả năng và năng lực của mình so với đối thủ
như thế nào để có biện pháp duy trì và nâng cao hơn nữa năng lực của mình. Từ đó
uy tín của doanh nghiệp ngày càng được nâng cao, tên của doanh nghiệp được nhiều
người biết đến. Đây là một ưu thế cạnh tranh trong đấu thầu.
- Khi tham gia đấu thầu nhiều Doanh nghiệp xây dựng ngày càng được hoàn thiện
về mặt tổ chức quản lý, đội ngũ CBCNV được nâng cao về trình độ,kinh nghiệm.
- Khi tham gia đấu thầu và thắng thầu nhiều thì doanh nghiệp tạo được quan hệ tốt
với chủ đầu tư, với cơ quan nhà nước, với các bạn hàng khác. Điều này có nghĩa
doanh nghiệp đang đứng vững trên thị trường xây dựng và có xu hướng đi lên. 2
- Khi thắng thầu nhiều doanh nghiệp tạo được công ăn việc làm nhiều cho CBCNV,
ngày càng gắn chặt người lao động với doanh nghiệp.
Như vậy, vai trò của đấu thầu và thắng thầu là rất quan trọng mà chúng ta
không thể phủ nhận, nó là nhân tố không thể thiếu được trong quá trình sản xuất
kinh doanh của Doanh nghiệp xây dựng. Nếu doanh nghiệp nào tích cực tham gia
đấu thầu và thắng thầu thì ngày càng phát triển và mở rộng quy mô. Đây là một tất
yếu khách quan trong cơ chế thị trường mà mọi doanh nghiệp đều không thể làm
ngơ, đều phải biết và đều phải thực hiện.
Công ty TNHH PCCC Vạn Xuân là một doanh nghiệp hoạt động độc lập trên thị
trường, kinh doanh chủ yếu trong lĩnh vực xây lắp, Công ty đã khẳng định được vị
trí của mình trong thị trường xây lắp khu vực Miền Bắc với những công trình đã
thực hiện trong đó có cả các công trình trọng điểm của Quốc gia. Trong giai đoạn
hiện nay, thị trường xây lắp cạnh tranh rất quyết liệt, do đó, làm thế nào để nâng cao
khả năng thắng thầu trên thị trường xây lắp nói chung và thị trường xây lắp cơ điện
nói riêng đang là bài toán mà từng ngày, từng giờ ban lãnh đạo của Công ty đang
tìm lời giải đáp.
Với mong muốn tìm hiểu, nghiên cứu để biết rõ hơn tầm quan trọng của đấu thầu
xây lắp trong Công ty em đã lựa chọn đề tài:“ Các giải pháp nâng cao năng lực
cạnh tranh của công ty TNHH PCCC Vạn Xuân trong đấu thầu xây lắp " để có
kiến thức chuyên ngành sâu sắc, phong phú hơn và góp phần nhỏ trong việc tìm
hiểu và phát huy khả năng đấu thầu của Công ty TNHH PCCC Vạn Xuân trên thị
trường xây lắp trong thời gian tới
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
- Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh
tranh của Công ty Trách nhiệm hữu hạn Phòng cháy chữa cháy Vạn Xuân trong đấu
thầu xây lắp và các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực đấu thầu.
- Phạm vi nghiên cứu: Những vấn đề liên quan đến khả năng, năng lực canh tranh
trong đấu thầu xây lắp của Công ty TNHH Phòng cháy chữa cháy Vạn Xuân. 3
3. Mục đích nghiên cứu của đề tài
Thông qua việc tìm hiểu về các vấn đề liên quan đến công tác đấu thầu của
Công ty TNHH PCCC Vạn Xuân để phân tích và làm rõ thực trạng đấu thầu xây lắp
của Công ty.Trên cơ sở đó tìm ra những giải pháp hiệu quả nhằm nâng cao năng lực
canh tranh trong đấu thầu xây lắp của Công ty TNHH PCCC Vạn Xuân.
4. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu
- Cách tiếp cận:
+ Tiếp cận qua các nghiên cứu, tài liệu đã công bố
+ Tiếp cận qua thực tế công trình đã xây dựng
+ Tiếp cận qua các nguồn thông tin khác như sách báo,loa đài, internet
- Phương pháp nghiên cứu:
+ Phương pháp thống kê, khảo sát: Thu thập, tổng hợp và phân tích số liệu;
+ Phương pháp lý thuyết
+ Phương pháp tổng hợp, phân tích đánh giá, phương pháp chuyên gia
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Ý nghĩa khoa học:
Đề tài hệ thống hóa lý luận cơ bản về năng lực và nâng cao năng lực đấu
thầu xây lắp của doanh nghiệp.
Ý nghĩa thực tiễn:
Kết quả của luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho các doanh nghiệp xây
lắp nâng cao năng lực đấu thầu nói chung.



4
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VÀ CÁC GIẢI PHÁP CẠNH TRANH
CHUNG TRONG ĐẤU THẦU XÂY
1.1. Vai trò của đấu thầu trong nền kinh tế thị trường.
1.1.1. Vai trò của đấu thầu
- Đấu thầu là một hoạt động của nền kinh tế thị trường, nó tuân theo các quy luật khách
quan của thị trường như quy luật cung- cầu, quy luật giá cả- giá trị. Thông qua hoạt
động đấu thầu, những người mua (BMT) có nhiều cơ hội để lựa chọn những người bán
phù hợp với mình, mang lại hiệu quả cao nhất- xứng với giá trị của đồng tiền mà người
mua sẵn sàng bỏ ra. Đồng thời những người bán (nhà thầu) có nhiều cơ hội để cạnh
tranh nhằm đạt được các hợp đồng, có thể cung cấp các hàng hóa sản xuất ra, cung cấp
các kiến thức mà mình có hoặc các dịch vụ mà mình có khả năng đáp ứng nhằm tối đa
hóa lợi nhuận.[1]
- Thông qua đấu thầu, các hoạt động kinh tế đều được kích thích phát triển như các
ngành sản xuất trực tiếp, các ngành công nghiệp phụ trợ, chế biến. Với việc nhiều
nhà thầu đứng vai trò tổng thầu để kết hợp được các nhà chế tạo, nhà sản xuất, các
chuyên gia tư vấn nhằm thực hiện các gói thầu quy mô lớn, tổng hợp nhiều lĩnh vực
đã làm cho hoạt động kinh tế được diễn ra theo hướng chuyên môn hóa sâu và đa
phương hóa rộng.
- Với tầm quan trọng của công tác đấu thầu là nhằm quản lý việc chi tiêu, sử dụng các
nguồn tiền một cách có hiệu quả nên trên thế giới hiện nay các định chế tài chính đều
áp dụng các quy định về đấu thầu để giải ngân đối với các khoản tài trợ cho các quốc
gia vay vốn. Có thể kể đến các quy định trên thế giới về đấu thầu mua sắm như Luật
mẫu về Đấu thầu của UNCITRAL (Liên hợp quốc), Hiệp định Mua sắm chính phủ của
WTO, Hướng dẫn đấu thầu mua sắm của WB, ADB, JBIC . Bên cạnh đó, hầu hết các
quốc gia cũng đều có các quy định riêng về đấu thầu theo các hình thức khác nhau có
thể là luật, nghị định, sắc lệnh . 5
- Hoạt động đấu thầu được áp dụng vào Việt Nam trong khoảng thời gian trên 10 năm
trở lại đây, kể từ khi hoạt động viện trợ của các định chế tài chính được nối lại. Thông
qua đấu thầu, các CĐT đã lựa chọn được những nhà thầu đủ năng lực, kinh nghiệm
để thực hiện các dự án, gói thầu làm thay đổi diện mạo kết cấu hạ tầng kinh tế- xã hội
của đất nước. Hàng loạt các con đường, cây cầu, bến cảng, sân bay, nhà máy điện, xi
măng, các công trình cấp nước, thoát nước, dầu khí . đã được xây dựng, góp phần
quan trọng trong việc thúc đẩy nền kinh tế đất nước phát triển. Thông qua đấu thầu,
các nhà thầu trong nước từ khi chỉ làm thầu phụ cho các nhà thầu nước ngoài đến nay
đã lớn mạnh có thể tham gia đấu thầu cạnh tranh bình đẳng với nhà thầu nước ngoài
để dành được các hợp đồng lớn. Ngoài ra, các CĐT, BMT đã được tăng cường rất
nhiều về năng lực, từ chỗ hiểu đấu thầu còn mơ hồ đến nay đã có thể thực hiện công
tác đấu thầu thuần thục.
- Công tác đấu thầu đóng góp những thành tựu to lớn cho sự phát triển kinh tế, thể
hiện vai trò quan trọng trong các hoạt động của kinh tế thị trường, cụ thể vai trò của
hoạt động đấu thầu thể hiện cơ bản qua các mặt sau:
+ Là một công cụ quan trọng của kinh tế thị trường, giúp người mua (BMT) và
người bán (nhà thầu) gặp nhau thông qua cạnh tranh;
+ Phát triển các ngành sản xuất theo hướng chuyên môn hoá sâu và hợp tác hoá
rộng đồng thời phát triển thị trường đấu thầu. Thông qua đấu thầu đã phát triển
được thị trường người bán, nhiều doanh nghiệp nhà thầu lớn mạnh, nhiều doanh
nghiệp được thành lập mới hoặc đặt chân vào thị trường đấu thầu, kích thích thị
trường trong nước phát triển chống được sự độc quyền tự nhiên. Các CĐT, BMT
cũng được tăng cường về năng lực, họ có thêm kiến thức, thông tin và trở thành
những người mua ngày một thông thái hơn. Bên cạnh đó, hoạt động đấu thầu góp
phần tạo động lực cho sự phát triển nhờ tăng cường sự công khai, minh bach, công
bằng, hiệu quả và thúc đẩy cạnh tranh các hoạt động mua sắm bằng nguồn vốn của
Nhà nước cho các công trình công cộng; 6
+ Là một công cụ quan trọng giúp các chính phủ quản lý chi tiêu, sử dụng các
nguồn vốn của Nhà nước sao cho có hiệu quả và chống thất thoát, lãng phí. Đó là
những khoản tiền được chi dùng cho đầu tư phát triển mà có sự tham gia của các tổ
chức nhà nước, DNNN ở một mức độ nào đó, cũng như cho mục tiêu duy trì các
hoạt động của bộ máy Nhà nước;
+ Cùng với pháp luật về thực hành tiết kiệm chống lãng phí, pháp luật về tham
phòng- chống tham nhũng tạo thành công cụ hữu hiệu để chống lại các hành vi gian
lận, tham nhũng và lãng phí trong việc chi tiêu các nguồn tiền của Nhà nước, góp
phần làm lành mạnh hóa các quan hệ xã hội nhờ thực hiện các hoạt động mua sắm
công theo đúng luật pháp của Nhà nước;
+ Thúc đẩy chuyển giao công nghệ, chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm giữa các
quốc gia, các tổ chức phát triển với các quốc gia đang phát triển. Hoạt động đấu
thầu không chỉ diễn ra trong phạm vi hẹp mà được diễn ra trên toàn thế giới. Các
nhà thầu danh tiếng trên thế giới- họ là những người sẵn sàng và có khả năng tham
gia vào tất cả các hoạt động của các quốc gia, thông qua đó họ sẵn sàng chuyển giao
công nghệ, chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm;
+ Việc chi tiêu, sử dụng tiền của Nhà nước thông qua đấu thầu sẽ giúp các cơ
quan quan lý có điều kiện xem xét, quản lý và đánh giá một cách minh bạch các
khoản chi tiêu do quá trình đấu thầu phải tuân thủ các quy trình chặt chẽ với sự
tham gia của nhiều bên;
+ Tạo điều kiện để thúc đẩy tiến trình đổi mới nền kinh tế từ cơ chế tập trung
bao cấp, cơ chế “xin”, “cho” sang cơ chế cạnh tranh;
+ Thực hiện dân chủ hóa nền kinh tế, khắc phục những nhược điểm của những
thủ tục hành chính nặng nề cản trở sự năng động, sáng tạo;
-Do tính cạnh tranh trong đấu thầu nên để có thể thắng thầu thì các nhà thầu phải
đáp ứng tối đa các điều kiện của bên mời thầu. Các nhà thầu thường có xu hướng 7
giảm chi phí của gói thầu bằng cách áp dụng các biện pháp kỹ thuật tiên tiến nhất
cùng với việc tổ chức thực hiện gói thầu một cách hợp lý nhất để hạ thấp giá dự
thầu trong hồ sơ dự thầu xuống thấp tới mức có thể chấp nhận được nghĩa là bù đắp
đủ chi phí và vẫn có lợi nhuận. Kết quả là giảm được chi phí đáng kể cho nhà đầu
tư. Như vậy thông qua đấu thầu chủ đầu tư có thể lựa chọn được nhà thầu trả giá
thấp nhất trong điều kiện phù hợp với yêu cầu chất lượng dự án.
1.1.2. Các nguyên tắc cơ bản trong đấu thầu xây lắp[12]
- Nguyên tắc cạnh tranh với các điều kiện ngang nhau
Mỗi một hồ sơ đấu thầu, hay gói thầu đều phải được thực hiện với sự tham gia của
một số nhà thầu có đủ năng lực để hình thành một cuộc cạnh tranh mạnh mẽ. Điều
kiện đặt ra với các đơn vị ứng thầu và thông tin cung cấp cho họ phải ngang bằng
nhau, nhất thiết không có sự phân biệt đối xử.
- Nguyên tắc dữ liệu đầy đủ
Các nhà thầu phải nhận được đầy đủ các tài liệu đấu thầu với các thông tin chi tiết,
rõ ràng và có hệ thống quy mô, khối lượng công việc sẽ tiến hành thi công, quy
chuẩn quy phạm về chất lượng của công trình hay vật liệu, thiết bị đưa vào cung
ứng, về tiến độ thi công cần thiết hay tối đa dành cho gói thầu.
- Nguyên tắc đánh giá công bằng
Các hồ sơ dự thầu phải được đánh giá một cách không thiên vị theo cùng một chuẩn
mực và các tiêu chí đánh giá đề ra trong hồ sơ mời thầu bởi một hội đồng xét thầu
có đử năng lực và phẩm chất. Lý do "trúng thầu” hay "bị loại’’ phải được giải thích
đầy đủ để tránh sự ngờ vực.
- Nguyên tắc trách nhiệm phân minh
Không chỉ các nghĩa vụ, quyền lợ của các bên liên quan được đề cập và chi tiết hóa
trong Hợp đồng, mà phạm vi trách nhiệm của mỗi bên ở từng phần việc cần được
phân định rạch ròi. Đặc biệt là trong quá trình làm rõ hồ sơ thầu, để nhà thầu có đủ
các điều kiện làm rõ các thắc mắc trong quá trình thực hiện hồ sơ dự thầu. 8
- Nguyên tắc ” ba chủ thể’’
Thực hiện dự án theo thể thức đấu thầu luôn có sự biến động đồng thời của ba chủ
thể: Chủ đầu tư, Nhà thầu thi công và kỹ sư tư vấn. Trong đó kỹ sư tư vấn hiện diện
như một nhân tố đảm bảo cho Hợp đồng luôn được thực hiện nghiêm túc đến từng
chi tiết. Nhà thầu là đối tượng trực tiếp thi công, kỹ sư tư vấn là người kiểm tra,
kiểm soát giúp Chủ đầu tư, còn Chủ đầu tư là ”ông chủ”. Trong đó vai trò của kỹ sư
tư vấn chính là nhân tố hạn chế tối đa với những mưu toan thông đồng thỏa hiệp
gây thiệt hại cho những người chủ đích thực của dự án.
1.2. Các khái niệm có liên quan đến hoạt động đấu thầu xây lắp
1.2.1. Khái niệm chung về đấu thầu[12]
- Đấu thầu

là quá trình lựa chọn nhà thầu đáp ứng các yêu cầu của bên mời thầu để
thực hiện gói thầu thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật đấu thầu trên cơ sở đảm bảo
tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.
- Hoạt động đấu thầu

bao gồm các hoạt động của các bên liên quan trong quá trình
lựa chọn nhà thầu
- Đấu thầu xây lắp là đấu thầu các công việc có liên quan đến xây dựng công trình
và các hạng mục công trình nhằm lựa chọn ra nhà thầu xây lắp có thể đáp ứng được
yêu cầu kỹ thuật của công việc với mức chi phí hợp lý nhất. Là cuộc cạnh tranh
công khai giữa các nhà thầu với cùng một điều kiện nhằm dành được công trình xây
dựng do chủ đầu tư mời thầu, xét thầu theo quy định đấu thầu của Nhà nước.