Luận Văn Các giải pháp cải thiện chỉ số tính minh bạch và tiếp cận thông tin nhằm nâng cao năng lực cạnh tran

Khóa luận tốt nghiệp năm 2012
Đề tài: Các giải pháp cải thiện chỉ số tính minh bạch và tiếp cận thông tin nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh tỉnh Khánh Hòa


MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU 1
CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ NĂNG LỰC CANH TRANH VÀ CHỈ
SỐ NĂNG LỰC CẠNH TRANH 5
1.1 Một số khái niệm . 5
1.1.1 Năng lực cạnh tranh . 5
1.1.2 Năng lực cạnh tranh quốc gia 6
1.1.3 Năng lực cạnh tranh doanh nghiệp . 6
1.1.4 Năng lực cạnh tranh sản phẩm . 8
1.1.5 Mối quan hệ năng lực cạnh tranh giữa các cấp độ 8
1.2 Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh và chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh 9
1.2.1 Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh . 9
1.2.2 Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) 9
1.2.2.1 Lịch sử hình thành và phát triển của PCI . 9
1.2.2.2 Các chỉ số thành phần đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh . 11
1.2.2.3 Phương pháp xây dựng chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh . 13
1.2.2.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh 18
1.3 Chỉ số tính minh bạch và tiếp cận thông tin trong đánh giá năng lực cạnh
tranh cấp tỉnh . 23
1.3.1 Khái niệm 23
1.3.2 Vai trò của chỉ số tính minh bạch và tiếp cận thông tin trong đánh giá
năng lực cạnh tranh cấp tỉnh . 24
1.3.3 Các chỉ tiêu và cách đo lường chỉ số tính minh bạch và tiếp cận thông
tin . 25
1.3.4 Ưu điểm, nhược điểm của các chỉ số tính minh bạch và tiếp cận thông tin 26
1.3.5 Kinh nghiệm của một số địa phương về cải thiện chỉ số tính minh bạch
và tiếp cận thông tin nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh . 28
1.3.5.1 Thành phố Đà Nẵng 28
1.3.5.2 Tỉnh Hà Tĩnh . 29
iv
Tóm tắt chương 1 30
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CHỈ SỐ TÍNH MINH BẠCH VÀ TIẾP CẬN
THÔNG TIN CỦA KHÁNH HÒA GIAI ĐOẠN 2005 – 2011 . 32
2.1 Khái quát điều kiện tự nhiên, tình hình kinh tế xã hội của tỉnh Khánh Hòa 32
2.1.1 Đặc điểm tự nhiên . 32
2.1.1.1 Vị trí địa lý 32
2.1.1.2 Điều kiện tự nhiên . 33
2.1.1.3 Tài nguyên biển . 34
2.1.1.4 Tài nguyên rừng 35
2.1.1.5 Tài nguyên khoáng sản . 35
2.1.2 Đặc điểm kinh tế - xã hội . 35
2.1.2.1 Tăng trưởng và cơ cấu kinh tế . 35
2.1.2.2 Tình hình lao động, việc làm . 36
2.1.2.3 Hệ thống kết cấu hạ tầng chủ yếu của nền kinh tế 38
2.2 Thực trạng xếp hạng chỉ số tính minh bạch và tiếp cận thông tin của Khánh
Hòa giai đoạn 2009-2011 . 42
2.2.1 Phân tích biến động của chỉ số PCI . 42
2.2.2 Phân tích biến động của chỉ số tính minh bạch và tiếp cận thông tin 43
2.2.3 Phân tích các thành phần cấu tạo nên chỉ số 46
2.2.4 So sánh chỉ số này với cả nước, khu vực và một số tỉnh/thành phố 50
2.2.4.1 So sánh chỉ số với các tỉnh duyên hải miền Trung . 50
2.2.4.2 So sánh với tỉnh có nét tương đồng Khánh Hòa . 51
2.2.5 Đánh giá chung . 63
Tóm tắt chương 2 65
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHỈ SỐ TÍNH MINH BẠCH VÀ
TIẾP CẬN THÔNG TIN CỦA TỈNH KHÁNH HÒA . 66
3.1. Định hướng phát triển kinh tế xã hội của Khánh Hòa đến năm 2020 . 66
3.1.1. Bối cảnh trong nước và quốc tế 66
3.1.1.1. Tác động của bối cảnh quốc tế tới trong nước . 66
v
3.1.1.2. Các yếu tố phát triển nội sinh . 67
3.1.2. Quan điểm và mục tiêu phát triển của tỉnh Khánh Hòa . 68
3.1.2.1. Quan điểm phát triển . 68
3.1.2.2. Mục tiêu phát triển kinh tế . 69
3.1.3. Mục tiêu chuyển dịch cơ cấu kinh tế và dự báo về sản lượng của
Khánh Hòa năm 2010 – 2015 - 2020 70
3.1.3.1. Mục tiêu chuyển dịch cơ cấu kinh tế . 70
3.1.3.2. Dự báo về sản lượng 71
3.2. Giải pháp nâng cao chỉ số tính minh bạch và tiếp cận thông tin của tỉnh
Khánh Hòa giai đoạn 2011 - 2020 . 72
3.2.1 Tăng cường thông tin cho doanh nghiệp 72
3.2.1.1 Nội dung của giải pháp 72
3.2.1.2 Điều kiện thực hiện giải pháp 74
3.2.2 Chủ động cung cấp thông tin cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư . 74
3.2.2.1 Nội dung giải pháp 74
3.2.2.2 Điều kiện thực hiện . 77
3.2.3 Tăng cường đối thoại chính quyền – doanh nghiệp và nâng cao vai trò
của hiệp hội doanh nghiệp 78
3.2.3.1 Nội dung của giải pháp 78
3.2.3.2 Điều kiện thực hiện . 82
Tóm tắt chương 3 83
KẾT LUẬN 84
TÀI LIỆU THAM KHẢO . 86
1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của nghiên cứu
Hiện nay, đất nước ta đang trong quá trình hội nhập, mở cửa cũng như chào
đón để tiếp cận với nền kinh tế thị trường định hướng XHCN. Với việc tham gia
vào các tổ chức kinh tế như: Diễn đàn hợp tác kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương
(APEC), Liên Hiệp Quốc, Tổ chức thương mại thế giới (WTO) đã đưa Việt Nam
từng bước bước sang thời kì đổi mới, thời kì mà những quy luật kinh tế thị trường
đang hoạt động, trong đó cạnh tranh được thừa nhận như một quy luật tất yếu. Để
đánh giá khả năng thu hút đầu tư, tạo công ăn việc làm, ổn định chính trị xã hội thì
các chuyên gia đánh giá thông qua năng lực cạnh tranh quốc gia. Nước ta trong
vòng thập kỉ qua đã tạo những thành công nhất định với những vấn đề vừa nêu trên.
Và với những thành tựu đó đã tạo ra sự phân cấp mạnh mẽ giữa chính quyền trung
ương và chính quyền địa phương trong thời gian qua, tạo ra quyền hành nhất định
cho các tỉnh trong việc điều hành phát triển kinh tế mà biểu hiện rõ nhất trong lĩnh
vực đầu tư và quản lí doanh nghiệp. Từ đó tạo ra sự chủ động trong quản lí, phát
triển kinh tế xã hội ở địa phương trên cơ sở pháp luật của Trung ương và điều kiện
cụ thể của địa phương đó. Chính quyền tỉnh đang nỗ lực cải thiện môi trường kinh
doanh tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư trên địa bàn.
Bằng những chính sách đúng đắn mà một số doanh nghiệp đã thành công trong việc
thu hút đầu tư, phát triển kinh tế, cải thiện đời sống vật chất cũng như tinh thần của
người dân. Từ đó dẫn đến sự quan tâm của các tổ chức trong vấn đề cạnh tranh cấp
tỉnh ở Việt Nam.
Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh được tạo nên từ nhiều yếu tố khác nhau, tác động
và ảnh hưởng qua lại lẫn nhau. Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh không tách rời mục
tiêu chiến lược phát triển chung của vùng và cả nước nhằm khai thác thế mạnh, phát
huy lợi thế so sánh của địa phương trên cơ sở hợp tác liên kết với nhau, đồng thời
2
cũng dựa trên sự khác biệt ở mỗi tỉnh trong điều kiện tuân thủ những nguyên tắc
chung của chính quyền địa phương.
Hiện nay vấn đề nghiên cứu về năng lực cạnh tranh cấp tỉnh đang được sự
quan tâm của nhiều chính quyền địa phương các tỉnh trong đó không ngoại trừ tỉnh
Khánh Hòa. Khánh Hòa là một tỉnh thuộc khu vực duyên hải Nam Trung Bộ, có
nguồn lao động dồi dào và là một trong 10 tỉnh của cả nước có số lượng trí thức lớn,
có những điều kiện tự nhiên khá thuận lợi. Những năm gần đây chỉ số PCI của tỉnh
Khánh Hòa có sự tăng lên nhưng tốc độ tăng vẫn còn chậm. Một trong những yếu tố
làm cho PCI của Khánh Hòa tăng chậm như vậy là do chỉ số thành phần “tính minh
bạch và tiếp cận thông tin” của Khánh Hòa được đánh giá là chưa cao qua các năm.
Vì “tính minh bạch và tiếp cận thông tin” là chỉ số thành phần chiếm tỷ trọng cao
trong chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh nên điều đó đã ảnh hưởng không nhỏ đến
năng lực cạnh tranh chung của địa phương. Xuất phát từ thực tế trên kết hợp với
hiện nay chưa có một nghiên cứu nào tại tỉnh Khánh Hòa thực hiện khảo sát và
đánh giá chỉ số thành phần “tính minh bạch và tiếp cận thông tin” trong đánh giá
năng lực cạnh tranh cấp tỉnh. Vì vậy việc chọn đề tài nghiên cứu “Các giải pháp cải
thiện chỉ số tính minh bạch và tiếp cận thông tin nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh
tỉnh Khánh Hòa” đáp ứng yêu cầu về mặt lí luận và thực tiễn.
2. Mục tiêu của nghiên cứu
- Nghiên cứu chỉ số thành phần tính minh bạch và tiếp cận thông tin trong đánh giá
năng lực cạnh tranh cấp tỉnh.
- Đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện chỉ số tính minh bạch và tiếp cận thông tin
nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh của tỉnh Khánh Hòa trong thời gian tới.
3. Đối tượng nghiên cứu
3.1 Đối tượng nghiên cứu
- Chỉ số tính minh bạch và tiếp cận thông tin của Khánh Hòa qua các năm và một
số địa phương.
- Các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa.
- Một số cơ quan chính quyền trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa
3
3.2 Phạm vi nghiên cứu
- Trên phạm vi toàn tỉnh Khánh Hòa
- Thời gian nghiên cứu từ tháng 02/2012 đến tháng 6/2012.
4. Phương pháp nghiên cứu
- Trên cơ sở phương pháp luận, nghiên cứu này dự kiến sẽ áp dụng một số phương
pháp cụ thể như: (1) phương pháp nghiên cứu lí thuyết (hệ thống lại các lí thuyết
liên quan đến năng lực cạnh tranh, năng lực cạnh tranh quốc gia, năng lực cạnh
tranh cấp tỉnh (đi vào một chỉ tiêu cụ thể), các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh
tranh cấp tỉnh; (2) phương pháp thu thập thông tin (nghiên cứu sẽ tiến hành thu thập
thông tin thứ cấp cũng như sơ cấp, thông tin thứ cấp được thu thập từ các cơ quan
quản lí ngành, từ VCCI, từ website PCI, thông tin sơ cấp được điều tra phỏng vấn từ
các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh; (3) phương pháp xử lí t hông tin (nghiên cứu sẽ
sử dụng phương pháp phân tích thống kê, phương pháp tổng hợp so sánh, phân tích
định lượng để xử lí các dữ liệu điều tra thu thập được).
5. Ý nghĩa của đề tài
- Ý nghĩa khoa học: Hiện nay cơ sở lý thuyết về xếp hạng năng lực cạnh tranh cấp
tỉnh vẫn chưa được làm rõ tuy nhiên đề tài vận dụng những lý thuyết về cạnh tranh
để làm rõ vấn đề từ đó áp dụng nó vào thực tế.
- Ý nghĩa thực tế: Từ kết quả đánh giá chỉ số tính minh bạch và tiếp cận thông tin
của tỉnh Khánh Hòa so sánh với một số địa phương khác đề tài đã khẳng định được
những nỗ lực và chỉ ra những bất cập của chính quyền tỉnh Khánh Hòa trong cải
thiện môi trường kinh doanh, đồng thời xác định rõ trọng tâm đổi mới hoạt động
của chính quyền tỉnh trong thời gian tới. Hơn nữa, đề tài này có thể làm tài liệu tham
khảo và mở ra các hướng nghiên cứu mới cho những đề tài nghiên cứu sau này.
6. Nội dung của đề tài
Phần mở đầu của đề tài sẽ giới thiệu sơ lược về các mục: tên đề tài, lí do chọn
đề tài, mục đích, phạm vi nghiên cứu Trên cơ sở đó, phần mở đầu cũng sẽ nêu lên
ý nghĩa của đề tài. Nói chung, phần này khái quát hóa về những vấn đề của việc
chọn đề tài.
4
Bên cạnh phần mở đầu nhằm giới thiệu về đề tài thì còn có phần kết luận. Phần
kết luận sẽ tập trung vào tổng kết những vấn đề trọng tâm mà đề tài đã giải quyết,
hệ thống lại một cách đầy đủ nhất những nội dung của đề tài.
Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài được chia làm 3 chương. Với chương 1- Hệ
thống những lý luận chung về năng lực cạnh tranh và chỉ số năng lực cạnh tranh. Ở
chương này sẽ tập trung xây dựng hệ thống lý luận nhằm định hướng nghiên cứu
như là các khái niệm về: cạnh tranh, năng lực cạnh tranh, năng lực cạnh tranh cấp
tỉnh, chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, chỉ số thành phần tính minh bạch và tiếp
cận thông tin Từ đó làm cơ sở cho việc phân tích thực trạng của chỉ số thành phần này.
Chương 2 - Trình bày thực trạng chỉ số tính minh bạch và tiếp cận thông tin trong
đánh giá năng lực cạnh tranh của Khánh Hòa giai đoạn 2005 – 2011. Chương này
tập trung phân tích hiện trạng của vấn đề nghiên cứu trên cơ sở so sánh với một số
tỉnh thành trên cả nước, với mục đích làm định hướng cho việc đưa ra giải pháp
nhằm nâng cao chỉ số. Cuối cùng chương 3 - Trình bày một số giải pháp cải thiện
chỉ số tính minh bạch và tiếp cận thông tin nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cấp
tỉnh của Khánh Hòa trong thời gian tới.
5
CHƯƠNG 1
LÝ LUẬN CHUNG VỀ NĂNG LỰC CANH TRANH VÀ CHỈ SỐ
NĂNG LỰC CẠNH TRANH
1.1 Một số khái niệm
1.1.1 Năng lực cạnh tranh
Cạnh tranh là một trong những đặc trưng cơ bản của nền KTTT. Đó là một quy
luật tất yếu khách quan, diễn ra ở mọi lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa của cuộc
sống từ vi mô đến vĩ mô, từ cá nhân đến toàn thể xã hội.
Nó không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan và khách quan của nền KTTT,
cũng không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của mỗi người bởi tự do là nguồn gốc
dẫn đến cạnh tranh.
Theo quan điểm của K.Marx, cạnh tranh là “sự ganh đua đấu tranh gay gắt
giữa các nhà tư bản nhằm giành giật những điều kiện thuận lợi trong sản xuất và
tiêu dùng hàng hóa để thu được lợi nhuận siêu ngạch”.
Theo từ điển kinh doanh (xuất bản năm 1992 ở Anh) thì cạnh tranh trong cơ
chế thị trường được định nghĩa là “sự ganh đua, kinh địch giữa các nhà kinh doanh
trên thị trường nhằm tranh giành cùng một loại tài nguyên sản xuất hoặc cù ng một
loại khách hàng về phía mình”.
Khái quát lại hệ thống lý thuyết về cạnh tranh cho thấy, cạnh tranh là một khái
niệm có nhiều cách hiểu khác nhau, là một phạm trù rất rộng và mang tính lâu dài.
Khái niệm cạnh tranh được sử dụng cho cả phạm vi doanh nghiệp, ngành hoặc quốc
gia điều này chỉ khác nhau ở mục tiêu được đặt ra là ở quy mô doanh nghiệp hay
quốc gia mà thôi. Trong khi đối với một doanh nghiệp, mục tiêu chủ yếu là tồn tại
và tìm kiếm lợi nhuận cao thì đối với quốc gia là tạo việc làm nâng cao mức sống và
phúc lợi cho nhân dân.
Tóm lại cạnh tranh là quan hệ kinh tế mà ở đó các chủ thể cạnh tranh ganh đua
nhau tìm mọi biện pháp, cả nghệ thuật lẫn thủ đoạn để đạt mục tiêu của mình. Liên
quan đến quá trình cạnh tranh, năng lực cạnh tranh được hình thành thu hút sự quan
tâm của các nhà hoạch định chính sách, chính phủ quốc gia, các doanh nhân và cả
6
các nhà nghiên cứu. Từ khái niệm cạnh tranh có thể hiểu rộng ra NLCT là tập hợp
những điều kiện vốn có hoặc khả năng đủ để giành thắng lợi, tạo lập được những
thuận lợi hay lợi thế của chủ thể cạnh tranh (cá nhân hay tổ chức, doanh nghiệp hay
quốc gia) trong việc thực hiện cùng mục tiêu nào đó.
Hiện nay, có nhiều quan điểm khác nhau về năng lực cạnh tranh trên các cấp
độ: quốc gia, doanh nghiệp và sản phẩm. Và hiện chưa có một lý thuyết nào hoàn
toàn có tính thuyết phục về vấn đề này, do đó không có lý thuyết “chuẩn” về năng
lực cạnh tranh. Tuy nhiên, hai hệ thống lý thuyết với hai phương pháp đánh giá
được các quốc gia và các thiết chế kinh tế quốc tế sử dụng nhiều nhất: Phương pháp
thứ nhất do Diễn đàn kinh tế thế giới (WEF) thiết lập trong Báo cáo cạnh tranh toàn
cầu, phương pháp thứ hai do Viện Quốc tế về quản lý và phát triển (IMD) đề xuất
trong cuốn niên giám cạnh tranh thế giới. Cả hai phương pháp này đều do một số
Giáo sư đại học Havard như Michael Porter, Jeffrey Shach và một số chuyên gia
của WEF như Cornelius, Mache Levison tham gia xây dựng.
1.1.2 Năng lực cạnh tranh quốc gia
Năng lực cạnh tranh quốc gia được hiểu theo nhiều cách tiếp cận khác nhau.
Báo cáo về tính cạnh tranh tổng thể của diễn đàn kinh tế thế giới WEF (1997) đã
nêu: Năng lực cạnh tranh của một quốc gia là khả năng cạnh tranh của nền kinh tế
quốc dân nhằm đạt được và duy trì mức tăng trưởng cao trên cơ sở các chính sách,
thể chế bền vững tương đối và các đặc trưng kinh tế khác.
Năng lực cạnh tranh quốc gia được xác định trước hết bằng mức độ tăng
trưởng của nền kinh tế quốc dân và sự có mặt (hay thiếu vắng) các yếu tố quy định
khả năng tăng trưởng kinh tế dài hạn trong các chính sách kinh tế đã được thực hiện.
Năng lực cạnh tranh không phải là việc một quốc gia cạnh tranh trong lĩnh vực gì để
thịnh vượng mà là quốc gia đó cạnh tranh hiệu quả như thế nào trong các lĩnh vực.
1.1.3 Năng lực cạnh tranh doanh nghiệp
Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là khả năng của doanh nghiệp trong
việc tạo ra và duy trì lợi thế cạnh tranh, mở rộng thị phần, tạo thu nhập cao và phát
triển bền vững.


TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Niên giám thống kê tỉnh Khánh Hòa từ năm 2005 đến năm 2010.
2. Khá niệm “năng lực” theo Đại từ điển tiếng Việt - Nhà xuất bản Văn hoá Thông
tin, Hà Nội - 1999 (Nguyễn Như Ý).
3. Khái niệm “Cạnh tranh” theo quan điểm của Karl Marx.
4. Khái niệm “Cạnh tranh” theo Từ điển kinh doanh Anh (1992).
5. Khái niệm “Cạnh tranh” theo Từ điển Bách khoa Việt Nam (tập 1).
6. Lợi thế cạnh tranh quốc gia – Nhà xuất bản Trẻ - 2008 (Michael E. Porter).
7. Báo cáo tham luận tổng hợp đề xuất giải pháp nâng cao PCI của thành phố Đà
Nẵng năm 2009.
8. Nghiên cứu nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh của tỉnh Hải Dương -Phan Nhật Thanh.
9. Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - Thực tiễn tốt trong tăng cường
tính minh bạch của môi trường kinh doanh cấp tỉnh Việt Nam.
10. Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Khánh Hòa đến năm 2020.
11. Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020.
12. Sở Công thương tỉnh Khánh Hòa - Báo cáo điều chỉnh quy hoạch phát triển
công nghiệp Khánh Hòa đến năm 2015, có tính đến năm 2020.
13. Tổng cục thống kê Việt Nam - Báo cáo thường niên thu, chi ngân sách của các
tỉnh, thành phố trực thuộc TW giai đoạn 2005 – 2011.
14. Viện nghiên cứu kinh tế - xã hội thành phố Đà Nẵng - Nâng cao năng lực cạnh
tranh của thành phố Đà Nẵng giai đoạn 2010 – 2020.
15. Ý nghĩa điều tra PCI đối với chính sách quốc gia - Diễn đàn DN Việt Nam giữa
kỳ 05/2007.
87
16. Cải cách thủ tục hành chính trong cấp giấy phép ĐKKD hiện nay
(http://luatdauthau.net/cai-cach-thu-tuc-hanh-chinh-trong-cap-giay-phep-dang-ky-kinh-doanh-hien-nay.html).
17. Cơ chế một cửa liên thông rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục đăng ký kinh
doanh.
http://sonongnghiephatinh.gov.vn/vn/Listd.aspx?tabid=9
18. Đăng ký doanh nghiệp qua mạng điện tử - Giảm thiểu tác động chủ quan
(http://www.tinkinhte.com/luat/phan-tich-thao-luan/dang-ky-doanh-nghiep-qua-mang-dien-tu-giam-thieu-tac-dong-chu-quan.nd5-dt.116084.021151.html).
19. Đấu thầu qua mạng - Minh bạch hóa mua sắm công
(http://www.bacgiangdpi.gov.vn/vietnam/index.asp?sub=5&view=785).
20. Phương hướng cải cách thủ tục đăng ký kinh doanh (http://vietnamese-lawconsultancy.com/vietnamese/content/browse.php?action=shownews&topicid=1
579).
21. Trang chủ PCI (http://pci.com.vn).
22. Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - Báo cáo nghiên cứu chính sách
của VNCI - số 4, số 11, số 14, số 15.
23. Xây dựng năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt – Hà Phạm, 2008]