Luận Văn Các cuộc vận động bầu cử và tranh cử trong cuộc đấu tranh vì các quyền dân sinh, dân chủ (1936-1939)

TÓM TẮT : Cuộc vận động tranh cử và “đấu tranh nghị trường” là một bộ phận đặc
biệt trong cuộc đấu tranh vì quyền dân sinh dân chủ ở Việt Nam trong thời kỳ 1936-1939 do
Đảng cộng sản Đông dương lãnh đạo. Mặc dù diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau
nhưng đây là lần duy nhất trong toàn bộ lịch sử Cận đại Việt Nam “đấu tranh nghị trường”
công khai thực sự trở thành bộ phận của phong trào yêu nước và cách mạng, đồng thời
trong tất cả các đảng cộng sản ở các dân tộc thuộc địa, Đảng Cộng sản Đông dương là
đảng duy nhất đã phát động được một cuộc đấu tranh giàu tính sáng tạo và thành công.
Sau khi chinh phục và biến Việt Nam
thành thuộc địa của họ, người Pháp đã lập
ra một hệ thống cai trị thực dân mà mục
đích chủ yếu không phải là du nhập hệ
thống chính trị dân chủ đại nghị từ “Mẫu
quốc” vào để “khai hoá văn minh” cho xứ
thuộc địa mà là nhằm cai trị và bóc lột dân
chúng bản xứ hữu hiệu hơn. Ở Nam Kỳ,
Trung Kỳ và Bắc Kỳ, từ sau Thế chiến I
thực dân Pháp đã cho cải tổ các cơ quan
tư vấn và lập ra một số cơ quan “dân cử”,
như Viện Dân Biểu Bắc Kỳ (Chambre des
Représents du Tonkin), Viện Dân biểu
Trung Kỳ (Chambre des Représents du
Peuple du de I’ Annam) và Hội đồng Quản
hạt Nam Kỳ (Conseil Colonial, thành lập từ
1880). Nhưng tất cả các cơ quan gọi là
“dân cử”, “dân biểu” đó thực ra chỉ là các
thiết chế bù nhìn, hữu danh vô thực, hoàn
toàn không có vai trò đáng kể gì trong cơ
cấu quyền lực và quá trình chính trị ở cả
ba Kỳ. Các vị “dân biểu” và các “ông hội
đồng” phần lớn là do người Pháp chọn ra
từ trong tầng lớp người thượng lưu bản
xứ, có thái độ thân chính quyền thực dân.
Một số thành viên của các viện và hội
đồng đó được chọn lựa thông qua bầu cử,
nhưng quyền bầu cử và ứng cử cũng chỉ
dành riêng cho tầng lớp thượng lưu bản
xứ, trong khi quảng đại dân chúng hoàn
toàn bị gạt ra ngoài quá trình chọn lựa ra
các vị “dân biểu”.
Do những điều kiện như trên mà chưa
bao giờ đấu tranh nghị trường thực sự trở
thành một bộ phận của phong trào vận
động dân tộc, dân chủ ở Việt Nam. Trừ
Đảng Lập hiến ở Nam Kỳ, là một tập hợp
của các phần tử thân chính quyền thực
dân, thì không một tổ chức hay chính
đảng yêu nước và cách mạng nào ở Việt
Nam có thể tham gia vào lĩnh vực đấu
tranh này, bởi lẽ tuyệt đại đa số các tổ
chức này đều là tổ chức bí mật, bị loại ra
ngoài vòng pháp luật thực dân và do đó
chỉ có thể hoạt động bất hợp pháp.
Science & Technology Development, Vol 9, No.10- 2006
Trang 20
Ngay từ khi ra đời cho tới trước năm
1936, Đảng Cộng sản Đông Dương chưa
bao giờ đặt vấn đề tiến hành đấu tranh
trên địa hạt này. Trong bối cảnh của Nam
Kỳ những năm 1933 - 1935, một số cán
bộ cộng sản đứng đầu là Nguyễn Văn
Tạo1 đã cùng liên danh với Nguyễn An
Ninh và Tạ Thu thâu tham gia các cuộc
tranh cử vào Hội đồng Quản hạt Nam Kỳ
dưới danh nghĩa "Sổ lao động", chủ yếu
nhằm thông qua cuộc tranh cử đó mà công
khai lên án chính sách của thực dân Pháp,
đồng thời tuyên truyền, giác ngộ quần
chúng. Chính thông qua các cuộc đấu
tranh này mà các chiến sĩ cộng sản và yêu
nước thu thập được những kinh nghiệm
đầu tiên về đấu tranh nghị trường, công
khai.2
Cuối năm 1936, trong không khí sôi
sục của phong trào Đông Dương Đại hội,
nhóm cán bộ cộng sản hoạt động công
khai ở Hà Nội tập trung trong toà báo Le
Travail là những người đầu tiên đã mạnh
dạn phối hợp với một số nghị viên cấp
tiến của Viện Dân biểu Bắc Kỳ do Vũ
Văn An đứng đầu để đấu tranh chống lại
âm mưu phá phong trào của nhóm nghị
viên bảo thủ thân thực dân do Phạm Huy
Lục cầm đầu. Đầu năm 1937, Viện Dân
biểu Bắc Kỳ khuyết một ghế nghị viên,
nhóm Le Travail đã vận động giới thiệu
1 Lúc đó Nguyễn Văn Tạo là đảng viên của Đảng
Cộng sản Pháp
2 Về các cuộc vận động tranh cử và "đấu tranh
nghị trường" đầu tiên ở Nam Kỳ do Nguyễn Văn
Tạo.
Trịnh Văn Phú đại diện cho nhóm đứng ra
tranh cử. Giới tư sản thân thực dân thì vận
động cho con trai chủ hiệu thuốc Phúc
Bình. Kết quả là đại biểu của Le Travail
đã giành thắng lợi và trở thành nghị viên
của Viện Dân biểu Bắc Kỳ. Đây lần đầu
tiên những người cộng sản tham gia vào
một cuộc vận động tranh cử và đã giành
được thắng lợi.