Luận Văn Các biện pháp ngăn chặn bắt, tạm giữ, tạm giam trong tố tụng hình sự Việt Nam. Thực trạng, nguyên nh

Các biện pháp ngăn chặn bắt, tạm giữ, tạm giam trong tố tụng hình sự Việt Nam. Thựctrạng, nguyên nhân và giải pháp



Mở đầu . 1
1. Tính cấp thiết của đề tài . 1
2. Tình hình nghiên cứu về chế định bắt, tạm giữ, tạm giam 3
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của luận án . 5
4. Phạm vi, đối tượng nghiên cứu của luận án 5
5. Phương pháp nghiên cứu 6
6. Điểm mới của luận án . 6
7. Kết cấu của luận án 7
Chương 1 8
Nhận thức chung về các biện pháp ngăn chặn bắt, tạm giữ, tạm giam 8
1.1. LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CÁC BIỆN PHÁP NGĂN CHẶN BẮT, TẠM GIỮ, TẠM GIAM . 8
1.1.1. Khái niệm các biện pháp ngăn chặn bắt, tạm giữ, tạm giam trong luật TTHS Việt Nam . 8
1.1.1.1. Khái niệm về biện pháp ngăn chặn . 8
1.1.1.2. Khái niệm về biện pháp ngăn chặn bắt . 10
1.1.1.3. Khái niệm về biện pháp ngăn chặn tạm giữ . 47
1.1.1.4. Khái niệm về biện pháp ngăn chặn tạm giam 56
1.1.2. Căn cứ quy định và áp dụng biện pháp ngăn chặn trong luật tố tụng hình sự Việt Nam . 67
1.1.2.1. Căn cứ quy định các biện pháp ngăn chặn trong luật tố tụng hình sự Việt Nam 67
1.1.2.2. Căn cứ áp dụng các biện pháp ngăn chặn trong luật tố tụng hình sự Việt Nam 73
1.1.3. Ý nghĩa của việc quy định và áp dụng các biện pháp ngăn chặn bắt, tạm giữ, tạm giam . 75
1.1.4. Một số nguyên tắc cơ bản của luật TTHS liên quan đến việc bắt, tạm giữ, tạm giam 80
1.1.4.1. Nguyên tắc tôn trọng và bảo vệ quyền cơ bản của công dân . 80
1.1.4.2. Nguyên tắc đảm bảo quyền bất khả xâm phạm về thân thể của công dân 81
1.1.4.3. Nguyên tắc không ai có thể bị coi là có tội nếu chưa có bản án kết tội đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án . 82
1.1.4.4. Nguyên tắc đảm bảo quyền bào chữa của người bị tạm giữ, bị can, bị cáo 82
1.1.5. Các yêu cầu cơ bản cần quán triệt khi áp dụng các biện pháp ngăn chặn bắt, tạm giữ, tạm giam 84
1.1.5.1. Yêu cầu về nghiệp vụ 84
1.1.5.2. Yêu cầu về pháp luật 84
1.1.5.3. Yêu cầu về chính trị 85
1.2. QUY ĐỊNH CỦA LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM VỀ CÁC BIỆN PHÁP NGĂN CHẶN BẮT, TẠM GIỮ, TẠM GIAM TRƯỚC KHI CÓ BỘ LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ 86
1.2.1. Quy định về biện pháp ngăn chặn bắt 86
1.2.2. Quy định về biện pháp ngăn chặn tạm giữ . 90
1.2.3. Quy định về biện pháp ngăn chặn tạm giam 93
1.3. QUY ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ 1988 VỀ CÁC BIỆN PHÁP NGĂN CHẶN BẮT, TẠM GIỮ, TẠM GIAM . 96
1.3.1. Quy định về biện pháp ngăn chặn bắt 96
1.3.2. Quy định về biện pháp ngăn chặn tạm giữ . 97
1.3.3. Quy định về biện pháp ngăn chặn tạm giam 97
1.4. QUY ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ NĂM 2003 VỀ CÁC BIỆN PHÁP NGĂN CHẶN BẮT, TẠM GIỮ, TẠM GIAM . 98
1.4.1 Quy định về biện pháp ngăn chặn bắt . 98
1.4.2. Quy định về biện pháp ngăn chặn tạm giữ . 100
1.4.3. Quy định về biện pháp ngăn chặn tạm giam 101
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 . 102
Chương 2 104
THỰC TRẠNG ÁP DỤNG CÁC BIỆN PHÁP NGĂN CHẶN BẮT, TẠM GIỮ, TẠM GIAM TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM . 104
2.1. KẾT QUẢ ÁP DỤNG CÁC BIỆN PHÁP NGĂN CHẶN BẮT, TẠM GIỮ, TẠM GIAM TRONG QUÁ TRÌNH ĐIỀU TRA, TRUY TỐ, XÉT XỬ CÁC VỤ ÁN HÌNH SỰ Ở VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM GẦN ĐÂY 104
2.1.1. Tình hình bắt, tạm giữ, tạm giam (năm 1999 - 2000 - 2001 - 2002) 104
2.1.1.1. Tình hình bắt để tạm giữ và tạm giữ 104
2.1.1.2. Tình hình bắt bị can bị cáo để tạm giam và tạm giam . 106
2.1.2. Thực trạng áp dụng pháp luật trong việc bắt . 108
2.1.2.1. Thực trạng áp dụng pháp luật trong hoạt động bắt người trong trường hợp khẩn cấp, bắt người trong trường hợp phạm tội quả tang hoặc đang bị truy nã . 110
2.1.2.2. Thực trạng bắt bị can, bị cáo để tạm giam . 111
2.1.3. Thực trạng áp dụng pháp luật trong việc tạm giữ 112
2.1.3.1. Tình hình tạm giữ 112
2.1.3.2. Thực trạng áp dụng các quy định về tạm giữ vào thực tiễn trong thời gian qua . 113
2.1.4. Thực trạng áp dụng biện pháp tạm giam 115
2.1.4.1. Tình hình tạm giam . 115
2.1.4.2. Về chế độ tạm giữ, tạm giam và quản lý giam giữ . 117
2.2. NHỮNG KHÓ KHĂN, VƯỚNG MẮC VÀ NHỮNG HẠN CHẾ, TỒN TẠI TRONG QUÁ TRÌNH ÁP DỤNG CÁC BIỆN PHÁP NGĂN CHẶN BẮT, TẠM GIỮ, TẠM GIAM . 119
2.2.1. Những khó khăn, vướng mắc và hạn chế, tồn tại trong quá trình điều tra các vụ án hình sự . 120
2.2.1.1. Những khó khăn, vướng mắc và hạn chế, tồn tại trong việc áp dụng biện pháp ngăn chặn bắt 120
2.2.1.2. Vướng mắc trong việc áp dụng biện pháp ngăn chặn tạm giữ 126
2.2.1.3. Một số điểm vướng mắc cần phải giải quyết xung quanh việc quy định về biện pháp tạm giam 133
2.2.2. Những khó khăn, vướng mắc và hạn chế, tồn tại trong hoạt động truy tố 135
2.2.3. Những khó khăn, vướng mắc và hạn chế, tồn tại trong giai đoạn xét xử 140
2.2.4. Vướng mắc trong quy định về việc áp dụng biện pháp ngăn chặn đối với người chưa thành niên 145
2.2.5. Về vấn đề "trả tự do"cho bị can, bị cáo trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử 146
2.3. NGUYÊN NHÂN CỦA NHỮNG KHÓ KHĂN, VƯỚNG MẮC, TỒN TẠI TRONG THỰC TIỄN ÁP DỤNG CÁC BIỆN PHÁP NGĂN CHẶN BẮT, TẠM GIỮ, TẠM GIAM . 146
2.3.1. Nguyên nhân thuộc về công tác xây dựng pháp luật 146
2.3.2. Những nguyên nhân do ý thức chủ quan của chủ thể áp dụng các biện pháp ngăn chặn bắt, tạm giữ, tạm giam 148
2.3.3. Những nguyên nhân khách quan 149
2.4. THAM KHẢO CÁC QUY ĐỊNH VỀ VIỆC ÁP DỤNG CÁC BIỆN PHÁP NGĂN CHẶN BẮT, TẠM GIỮ, TẠM GIAM CỦA MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI 150
2.4.1. Quy định về việc áp dụng các biện pháp ngăn chặn bắt của một số nước trên thế giới . 150
2.4.2. Tham khảo luật tố tụng hình sự của một số nước trên thế giới về chế định tạm giữ . 152
2.4.3. Tham khảo quy định về biện pháp ngăn chặn tạm giam của một số nước trên thế giới . 155
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 . 158
Chương 3 159
MỘT SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG CÁC BIỆN PHÁP NGĂN CHẶN BẮT, TẠM GIỮ, TẠM GIAM TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM . 159
3.1. MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH TỘI PHẠM CÓ LIÊN QUAN ĐẾN VIỆC ÁP DỤNG BIỆN PHÁP NGĂN CHẶN . 159
3.1.1. Tình hình tội phạm liên quan đến việc áp dụng các biện pháp ngăn chặn bắt, tạm giữ, tạm giam 159
3.1.2. Đặc điểm về tình hình tội phạm . 160
3.1.3. Dự báo về tình hình tội phạm và việc áp dụng các biện pháp ngăn chặn bắt, tạm giữ, tạm giam 162
3.2. QUAN ĐIỂM CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC VIỆT NAM VỀ ÁP DỤNG CÁC BIỆN PHÁP NGĂN CHẶN BẮT, TẠM GIỮ, TẠM GIAM TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ 164
3.3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG CÁC BIỆN PHÁP NGĂN CHẶN BẮT, TẠM GIỮ, TẠM GIAM TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ 165
3.3.1. Giải pháp hoàn thiện quy định của pháp luật 166
3.3.1.1. Kiến nghị về việc sửa đổi cấu trúc điều luật, sửa đổi, bổ sung nội dung các quy định của BLTTHS về biện pháp ngăn chặn 166
3.3.1.2 Kiến nghị về việc ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện quy định của BLTTHS về các biện pháp ngăn chặn bắt, tạm giữ, tạm giam 171
3.3.2. Giải pháp về tăng cường năng lực và nâng cao phẩm chất đạo đức chủ thể áp dụng biện pháp ngăn chặn bắt, tạm giữ, tạm giam . 174
3.3.3. Giải pháp về tăng cường công tác chỉ đạo và kiểm sát, kiểm tra việc áp dụng, thay đổi, hủy bỏ các biện pháp ngăn chặn trong tố tụng hình sự 178
3.3.4. Giải pháp về việc xử lý các trường hợp vi phạm 179
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 . 185
kết luận 186
những công trình đã công bố liên quan đến luận án . 189
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 190