Luận Văn Bước đầu phân tích mô hình DEM nhằm phát hiện dấu hiệu hoạt động của đứt gãy sông Sài gòn trong plei

TÓM TẮT: Bài báo này trình bày kết quả bước đầu phân tích mô hình DEM nhận dạng
dấu hiệu hoạt động của đứt gãy sông Sài Gòn khu vực TP. Hồ Chí Minh. Kết quả cho thấy đứt
gãy sông Sài Gòn có dấu hiệu hoạt động rõ nét trong Holocen với bề rộng ảnh hưởng tới
30km. Đứt gãy có tốc độ hoạt động trượt phải trung bình thay đổi có thể từ 1,2 -16mm/năm
trong giai đoạn Pleistocen muộn – Holocen. Hiện tại chưa rõ tốc độ chuyển dịch.
Từ khóa: đứt gãy, đứt gãy hoạt động, mô hình DEM, ảnh viễn thám.
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Nghiên cứu đứt gãy hoạt động trẻ trong giai đoạn Miocen - Pleistocen có ý nghĩa cho việc
dự báo và đánh giá cực đại phát sinh động đất và các dạng tai biến địa động lực khác (nứt đất,
sạt lở, sụt lún ). Nguyên do là một đứt gãy đã từng hoạt động trong Miocen – Pleistocen thì
cũng có khả năng hoạt động trong hiện tại [10]. Tính chất hoạt động của đứt gãy lại tùy thuộc
vào đặc điểm vận động trường ứng suất kiến tạo.
Các đứt gãy được coi là hoạt động trẻ ở lục địa nếu chúng thể hiện rõ nét trên DEM
(Digital Elevation Model), ảnh vệ tinh, ảnh máy bay (nói chung là ảnh viễn thám) và trên địa
hình bề mặt trái đất, hoặc có thể quan sát bằng mắt thường như các facet kiến tạo, vách kiến
tạo, cắt dịch các trầm tích Pliocen – Đệ Tứ ở các hố đào [4], các đoạn dịch chuyển sông suối.
Tuy nhiên, việc đánh giá các đoạn đứt gãy có biểu hiện hoạt động cần nhiều dấu hiệu khác [7],
dấu hiệu từ việc phân tích DEM-lineament (D-L) chỉ là một trong các dấu hiệu nhận dạng biểu
hiện hoạt động của đứt gãy. Yếu tố địa hình độ cao số dạng tuyến tạm gọi là DEM-Lineament
(D-L).
Thực tiễn đã chứng minh ở Nhật Bản rằng việc nhận biết đứt gãy hoạt động bằng phân tích
ảnh viễn thám đã bỏ sót một số đoạn đứt gãy hoạt động [10]. Tuy nhiên khi phân tích mô hình
độ cao số (DEM) bằng hiệu ứng chiếu sáng khác nhau đã phát hiện ra các đoạn đứt gãy bị bỏ
sót này [10].