Lời cam đoan Tôi xin cam đoan đây là công trình nghian cứu của riang tôi. C ̧c tài liệu trong luận ̧n là trung thực. Những kết luận nau trong luận ̧n chưa từng được công bố ở bất cứ công trình trong khoa học nào kh ̧c. T ̧c giả Luận ̧n Bounna Hanexingxay 3 Mục lục Lời cam đoan . 2 Danh mục c ̧c chữ viết t3⁄4t . . 4 Danh mục bảng biểu 5 Mở đầu . 6 Chương 1: Cơ sở khoa học của chính s ̧ch quản lý nhà nước chính 1: về thương m1i 12 1.1. Bản chất của thương m1i trong nền kinh tế thị trường 12 1.2. Tính tất yếu kh ̧ch quan và nội dung của chính s ̧ch quản lý nhà nước về thương m1i trong nền kinh tế thị trường. 36 1.3. Kinh nghiệm của một số nước về chính s ̧ch quản lý nhà nước về thương m1i và bài học đối với Lào 66 Chương 2: Chính s ̧ch quản lý nhà nước Về thương m1i của nước của 2: CHDCND Lào trong thời gian qua và những vấn đề đặt ra . 84 2.1. Kh ̧i qu ̧t thực tr1ng kinh tế và thương m1i nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào . 84 2.2. Thực tr1ng quản lý nhà nước về thương m1i ở CHDCND Lào . 102 2.3. Đ ̧nh gi ̧ chung và một số bài học kinh nghiệm của qu ̧ trình đổi mới chính s ̧ch quản lý nhà nước về thương m1i của Lào thời gian qua . 132 Chương 3: Phương hướng và giải ph ̧p hoàn thiện chính s ̧ch hoàn 3: quản lý nhà nước về thương m1i của nước CHDCND Lào đến n ̈m 2020 139 3.1. Phương hướng chiến lược ph ̧t triển thương m1i của Lào 139 3.2. Quan điểm, nguyan t3⁄4c, mục tiau, phương hướng và nội dung hoàn thiện chính s ̧ch quản lý nhà nước về thương m1i của nước CHDCND Lào đến n ̈m 2020 151 3.3. Giải ph ̧p đổi mới chính s ̧ch quản lý nhà nước về thương m1i của nước CHDCND lào đến n ̈m 2020 172 Kết luận . 199 Tài liệu tham khảo 203 Phụ lục 4 Danh mục c ̧c chữ viết t3⁄4t ASEAN: Hiệp hội c ̧c nước Đông Nam Châu ̧ AFTA: Khu thương m1i tự do ASEAN APEC: Hiệp hội kinh tế c ̧c nước Châu ̧ Th ̧i Bình Dương ADB: Ngân hàng ph ̧t triển Châu ̧ CHDCND: Cộng hòa Dân chủ nhân dân CNXH: Chủ nghĩa xã hội CNTB: Chủ nghĩa tư bản CNH: Công nghiệp hóa DNNN: Doanh nghiệp nhà nước ĐVT: Đơn vị tính GDP: Tổng sản phẩm quốc nội HTX: Hợp t ̧c xã ĐHBT: Hội đồng Bộ trưởng HĐH: Hiện đ1i hóa IMF: Quỹ tiền tệ quốc tế KTTT: kinh tế thị trường NDCM: Nhân dân c ̧ch m1ng ODA: Quỹ tín dụng ph ̧t triển chính thức QLTT: Quản lý thị trường TNHH: Tr ̧ch nhiệm hữu h1n TTTM: Thanh tra thương m1i Tr: Trang Trđ: Triệu đồng TW: Trung ương UNDP: Tổ chức ph ̧t triển của Lian hiệp quốc UBND: Uỷ ban nhân dân XTTM: Xúc tiến thương m1i XHCN: xã hội chủ nghĩa XNK: Xuất nhập khẩu FDI: Đầu tư trực tiếp nước ngoài JICA: Hội tài trợ quốc tế Nhật Bản WTO: Tổ chức thương m1i thế giới WB: Ngân hàng thế giới 5 danh mục bảng biểu Bảng 2.1: Cơ cấu kinh tế L o từ 1985 - 2008 90 Bảng 2.2: Sản lượng nông sản chủ yếu của L o 94 Bảng 2.3: Kim ng1ch xuất nhập khẩu L o 1986 - 2007 97 Bảng 2.4: Kim ng1ch xuất khẩu c ̧c mặt h ng chủ yếu .98 Bảng 2.5: C ̧c thị trường xuất - nhập khẩu chủ yếu của CHDCND L o .98 Bảng 2.6: Tổng kim ng1ch xuất khẩu của L o sang c ̧c nước ASEAN (1991 - 2007) 99 Bảng 2.7: Nhập khẩu của L o từ ASEAN (1991 - 2007) 100 Bảng 2.8: C ̧n bộ quản lý ng nh thương m1i 2007 131 6 Mở đầu 1. Tính cấp thiết của đề t i C ̧c Nghị quyết Đ1i hội Đảng to n quốc lần thứ VII, VIII của Đảng Nhân dân C ̧ch m1ng (NDCM) L o đề ra chương trình cải c ̧ch h nh chính v đổi mới cơ chế, chính s ̧ch quản lý kinh tế của Nh nước đối với tất cả c ̧c lĩnh vực, c ̧c ng nh, trong đó có ng nh thương m1i nhằm thực hiện mục tiau chiến lược ph ̧t triển kinh tế - x hội của Cộng hòa Dân chủ Nhân dân (CHDCND) L o đến n ̈m 2020. Ho n thiện quản lý nh nước về kinh tế l ho n thiện cơ chế, chính s ̧ch v hệ thống tổ chức bộ m ̧y, nâng cao hiệu lực v hiệu quả bộ m ̧y quản lý, đảm bảo thực hiện những mục tiau chiến lược ph ̧t triển kinh tế - x hội của Đảng v Nh nước đề ra. Vì vậy, đòi hỏi tất cả c ̧c ng nh kinh tế quốc dân nói chung v ng nh thương m1i nói riang phải đổi mới chính s ̧ch quản lý cho phù hợp với điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế. Với cơ cấu kinh tế "nông lâm - công nghiệp v dịch vụ" ở CHDCND L o, ng nh thương m1i có vai trò rất quan trọng trong qu ̧ trình chuyển đổi nền kinh tế tự nhian, tự cung tự cấp sang nền kinh tế thị trường, góp phần t ̈ng trưởng v ph ̧t triển kinh tế, giải quyết việc l m, t ̈ng thu nhập dân cư, nâng cao đời sống vật chất v tinh thần của to n x hội, thực hiện chính s ̧ch xóa đói giảm nghèo, đưa nước L o tho ̧t khỏi tình tr1ng nghèo n n v l1c hậu. Thực hiện đường lối chính s ̧ch kinh tế mới của Đảng NDCM L o, từ n ̈m 1990 đến nay ng nh thương m1i L o đ có những bước ph ̧t triển, đ1t được th nh tích đ ̧ng kể, góp phần đ3⁄4c lực v o việc thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng v bảo vệ Tổ quốc. Quản lý nh nước trong lĩnh vực thương m1i có những bước đổi mới rõ rệt nhất l về chính s ̧ch thị trường, mặt h ng v đối t ̧c ng y c ng đa d1ng phong phú. Tuy nhian, so với yau cầu, mục tiau v nhiệm vụ mới thì trình độ quản lý Nh nước về thương m1i L o hiện 7 nay còn có nhiều bất cập, khiếm khuyết, kém hiệu lực, hiệu quả, cần phải tiếp tục đổi mới cho ngang tầm thời đ1i hội nhập. Thế kỷ XXI, xu thế hội nhập kinh tế khu vực v to n cầu, vừa hợp t ̧c vừa c1nh tranh giữa c ̧c nước ng y c ng gia t ̈ng. CHDCND L o đ l th nh vian của Hiệp hội c ̧c nước Đông Nam ̧ (ASEAN), tham gia khu vực thương m1i tự do ASEAN (AFTA), chuẩn bị điều kiện gia nhập tổ chức thương m1i thế giới (WTO). Để thích ứng với điều kiện mở cửa, hội nhập, thực hiện nghĩa vụ th nh vian của tổ chức khu vực thương m1i tự do ASEAN (AFTA - ASEAN Free Trade Area), tổ chức thương m1i thế giới (WTO - World Trade Organization) v c ̧c tổ chức kinh tế - thương m1i quốc tế kh ̧c, CHDCND L o nhất thiết phải đổi mới chính s ̧ch kinh tế, cơ chế quản lý kinh tế nói chung, chính s ̧ch thương m1i nói riang. Đây l một vấn đề thiết thực nhằm t1o điều kiện ph ̧t triển thương m1i, n3⁄4m b3⁄4t thời cơ, ph ̧t huy nội lực v lợi thế của đất nước, t1o điều kiện cho sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đ1i hóa, ph ̧t triển nền kinh tế quốc dân của CHDCND L o. Với những lý do tran đây, đề t i: Ho n thiện chính s ̧ch quản lý của Nh nước về thương m1i của nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân L o đến n ̈m 2020" được chọn l m đề t i luận ̧n tiến sĩ kinh tế. 2. Tình hình nghian cứu của đề t i: Vấn đề đổi mới cơ chế, chính s ̧ch quản lý nh nước về thương m1i trong qu ̧ trình chuyển đổi từ nền kinh tế kế ho1ch hóa tập trung - quan liau, bao cấp sang nền kinh tế thị trường định hướng x hội chủ nghĩa cũng đ được nhiều nh khoa học, nh kinh tế v nh quản lý nghian cứu ở L o, Việt Nam v một số nước. Có rất nhiều b i viết, b i nghian cứu dưới d1ng chuyan đề, được đ ̈ng tran c ̧c b ̧o chí v t1p chí, có một số công trình luận ̧n tiến sĩ: "Ho n thiện quản lý nh nước về thương m1i ở nước CHDCND L o" của Ch ̈n seng Phim Ma Vông (2003), "Tiếp tục đổi mới quản lý Nh nước đối với ho1t động thương m1i tran địa b n tỉnh Phú Thọ" của th1c sĩ Qu ̧ch Đức 8 Hùng, (1999), Đề t i nghian cứu khoa học cấp Nh nước "Ho n thiện v ho n thiện quản lý nh nước về thương m1i tran thị trường nội địa nước ta thời kỳ đến n ̈m 2020" (2003) của Bộ Thương m1i. Một số cao học v nghian cứu sinh L o t1i Học viện chính trị Quốc gia (CTQG) Hồ Chí Minh v t1i Đ1i học KTQD cũng đ có đóng góp nghian cứu chính s ̧ch, cơ chế quản lý kinh tế tran những lĩnh vực kh ̧c nhau: - Đề t i về "Công nghiệp hóa - hiện đ1i hóa ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân L o - Những giải ph ̧p cơ bản t1o tiền đề", Luận ̧n tiến sĩ kinh tế của Kh ̈m Pheng SAY SÔM PHENG, Khoa kinh tế chính trị x hội chủ nghĩa (XHCN), Học viện CTQG Hồ Chí Minh, 2001. - Đề t i về "Ph ̧t triển thị trường nông thôn Cộng hòa Dân chủ Nhân dân L o", Luận ̧n tiến sĩ kinh tế của Bun Thi Khưa My Xay, Khoa Kinh tế chính trị XHCN, Học viện CTQG Hồ Chí Minh, 1998. - Đề t i về "Quan điểm v chính s ̧ch ph ̧t triển thị trường h ng hóa nông thôn ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân L o", Luận ̧n tiến sĩ kinh tế của Phonvilay Phangđarach ̈n, Khoa Quản lý kinh tế, học viện CTQG Hồ Chí Minh, 2002. - Đề t i về "Ho n thiện quản lý nh nước nhằm ph ̧t triển ng nh công nghiệp trong qu ̧ trình chuyển sang nền kinh tế thị trường ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân L o", Luận ̧n tiến sĩ kinh tế của Kông Ch ̈c NOKEO, Khoa Quản lý kinh tế, Học viện CTQG Hồ Chí Minh, 1998. - Đề t i về "Ho n thiện quản lý nh nước về gi ̧ cả ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân L o", Luận ̧n tiến sĩ kinh tế của Lian Thi KEO, Khoa Kinh tế ph ̧t triển, Học viện CTQG Hồ Chí Minh, 2001. - Đề t i về "Tiếp tục đổi mới quản lý ngân s ̧ch nh nước ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân L o", Luận ̧n tiến sĩ kinh tế của Kh ̈m Phong BUTĐAVÔNG, Khoa Quản lý Kinh tế, Học viện CTQG Hồ Chí Minh, 1998. 9 - C ̧c luận v ̈n th1c sĩ về đổi mới quản lý thương m1i tran địa b n tỉnh Kh ̈m Muộn v tỉnh Viang Ch ̈n của Bounna Hanexingxay, Vilayx3⁄4c . t1i khoa Thương m1i - Đ1i học kinh tế Quốc dân. Tuy nhian, chưa có công trình khoa học n o nghian cứu một c ̧ch có hệ thống về "Ho n thiện chính s ̧ch quản lý Nh nước về thương m1i của CHDCND L o đến n ̈m 2020" l m đề t i nghian cứu luận ̧n tiến sĩ kinh tế. Bởi vậy, tôi chọn đề t i n y l m đề t i luận ̧n tiến sĩ kinh tế của mình. nghian 3. Mục đích nghian cứu v nhiệm vụ của luận ̧n Mục đích của luận ̧n l l m rõ một số vấn đề chính s ̧ch quản lý nh nước về thương m1i trong qu ̧ trình chuyển sang nền kinh tế thị trường; đ ̧nh gi ̧ thực tr1ng của chính s ̧ch quản lý Nh nước về thương m1i ở CHDCND L o, từ đó đề xuất phương hướng v giải ph ̧p nhằm ho n thiện chính s ̧ch quản lý Nh nước về thương m1i ở CHDCND L o đến n ̈m 2020, đặc biệt l c ̧c vấn đề chính s ̧ch, thị trường, mặt h ng v đối t ̧c thương m1i trong thời đ1i hội nhập kinh tế quốc tế. Để thực hiện mục đích tran, luận ̧n có một số nhiệm vụ cụ thể sau: - Nghian cứu một số vấn đề có tính lý luận l m cơ sở khoa học cho việc ho n thiện chính s ̧ch thương m1i. - X ̧c định những nội dung cơ bản của chính s ̧ch quản lý Nh nước về thương m1i v tính tất yếu kh ̧ch quan của ho n thiện chính s ̧ch quản lý Nh nước về thương m1i trong qu ̧ trình hội nhập v o nền kinh tế thị trường thế giới, nghian cứu kinh nghiệm của Việt Nam v một số nước trong đổi mới chính s ̧ch quản lý nh nước về thương m1i l m b i học cho CHDCND L o. - Đ ̧nh gi ̧ những th nh công v h1n chế trong chính s ̧ch quản lý Nh nước về thương m1i ở CHDCND L o trong thời kỳ từ n ̈m 1986 đến nay rút ra những b i học kinh nghiệm hữu ích cho việc ho n thiện chính s ̧ch quản lý nh nước về thương m1i trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế. 10 - Đề xuất quan điểm, nguyan t3⁄4c, nội dung, phương hướng v giải ph ̧p ho n thiện chính s ̧ch quản lý Nh nước về thương m1i của nước CHDCND L o đến n ̈m 2020. 4. Đối tượng v ph1m vi nghian cứu: Đối tượng nghian cứu của luận ̧n l Ho n thiện chính s ̧ch quản lý nh nước về thương m1i, trong đó tập trung nghian cứu những vấn đề như cơ sở khoa học của ho n thiện chính s ̧ch quản lý Nh nước về thương m1i, thực tr1ng của chính s ̧ch quản lý nh nước về thương m1i L o trong qu ̧ trình hội nhập nền kinh tế thị trường, phương hướng v giải ph ̧p ho n thiện chính s ̧ch quản lý nh nước về thương m1i trong mối quan hệ hữu cơ với c ̧c ng nh kinh tế kh ̧c như: đầu tư, t i chính ngân h ng, giao thông vận tải, công nghiệp, nông nghiệp . Luận ̧n giới h1n nghian cứu về chính s ̧ch quản lý Nh nước về thương m1i của nước CHDCND L o, không nghian cứu quản lý Nh nước về thương m1i dịch vụ nói chung. Cứ liệu đ ̧nh gi ̧ thực tr1ng từ n ̈m 1986 đến nay l chính s ̧ch v cơ chế, phương hướng v giải ph ̧p ho n thiện chính s ̧ch quản lý nh nước về thương m1i của nước CHDCND L o đến n ̈m 2020. 5. Đóng góp mới về mặt khoa học của luận ̧n Đóng góp mới về mặt khoa học của luận ̧n l góp phần luận chứng cơ sở khoa học về tính tất yếu kh ̧ch quan, vai trò, chức n ̈ng v nội dung ho n thiện chính s ̧ch quản lý Nh nước về thương m1i trong qu ̧ trình hội nhập kinh tế quốc tế của nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân L o. Tran cơ sở đó, đề xuất hệ quan điểm, nguyan t3⁄4c, mục tiau, nội dung, phương hướng v giải ph ̧p ho n thiện chính s ̧ch quản lý Nh nước về thương m1i nhằm không ngừng thúc đẩy sự ph ̧t triển thương m1i ở CHDCND L o đến n ̈m 2020. 6. Phương ph ̧p nghian cứu: - Về phương ph ̧p luận nghian cứu: Luận ̧n vận dụng những quan điểm v phương ph ̧p luận của chủ nghĩa M ̧c - Lanin, những học thuyết kinh tế v 11 khoa học quản lý hiện đ1i, tham khảo kinh nghiệm đổi mới của Việt Nam, Trung Quốc v một số nước ph ̧t triển. Dựa v o những quan điểm đường lối đổi mới của Đảng Nhân dân C ̧ch m1ng L o, chủ trương cải c ̧ch h nh chính của Chính phủ l m cơ sở khoa học cho ho n thiện chính s ̧ch quản lý Nh nước về thương m1i đến n ̈m 2020. Luận ̧n tham khảo, thừa kế c ̧c công trình, luận ̧n, chuyan đề, c ̧c b i nghian cứu tran cơ sở phân tích, pha ph ̧n, có chọn lọc. - Về c ̧c phương ph ̧p cụ thể: Luận ̧n sử dụng tổng hợp c ̧c phương ph ̧p nghian cứu như: phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa v kh ̧i qu ̧t hóa, thống ka, phân tích, so s ̧nh, phương ph ̧p trừu tượng hóa. ̧n: 7. Kết cấu của luận ̧n: Ngo i phần mở đầu v kết luận, luận ̧n được kết cấu th nh 3 chương như sau: Chương 1: Cơ sở khoa học của chính s ̧ch quản lý nh nước về thương m1i. Chương 2: Chính s ̧ch quản lý nh nước về thương m1i của nước CHDCND L o trong thời gian qua v những vấn đề đặt ra. Chương 3: Phương hướng v giải ph ̧p ho n thiện chính s ̧ch quản lý nh nước về thương m1i của nước CHDCND L o đến n ̈m 2020.