Tài liệu Bóc tách động mạch chủ

BÓC TÁCH ĐỘNG MẠCH CHỦ
ĐỖ KIM QUẾ
MỞ ĐẦU:
Bóc tách động mạch chủ đã được mô tả từ rất sớm và ý tưởng điều trị cũng đã được ghi nhận từ đầu thế kỷ 19 khi Shekelton báo cáo sự bít tắc của lòng giả của động mạch chủ bóc tách. Thuật ngữ phình tách động mạch chủ được Laenec đưa ra từ đầu thế kỷ 19 và vẫn được sử dụng tới nay, tuy nhiên thuật ngữ này không chính xác do phần lớn các trường hợp bóc tách động mạch chủ không có túi phình.
Bóc tách động mạch chủ cấp là thảm họa động mạch chủ thường gặp nhất với tần suất 5 – 30 trường hợp / 1 triệu dân / năm. Tần suất của bóc tách động mạch chủ thay đổi tùy thuộc các yếu tố nguy cơ như cao huyết áp, tuổi, các tổn thương thành động mạch chủ.
Mặc dù đã có nhiều tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị song tách động mạch chủ vẫn là một bệnh lý chết người với tỉlệ tử vong cao. Theo Meszaros và cộng sự 21% các trường hợp bóc tách động mạch chủ tử vong trước khi nhập viện. Nếu không điều trị 22.7% tử vong trong 6 giờ, 50% tử vong trong 24 giờ và 68% tử vong trong 1 tuần. Với bóc tách động mạch chủ lên, tử vong liên quan tới vỡ động mạch chủ gây tràn dịch màng ngoài tim, hở van động mạch chủ, và tổn thương lỗ động mạch vành. Nguyên nhân tử vong của bóc tách động mạch chủ xuống do tổn thưong động mạch tạng, động mạch chi dưới và vỡ động mạch chủ.
Theo nghiên cứu về bóc tách động mạch chủ cấp tính quốc tế (International Registry of Acute Aortic Dissection) tại 12 trung tâm lớn với 464 trường hợp tỉ lệ tử vong chung của bóc tách động mạch chủ cấp là 27.4%. Tỉ lệ tử vong của phẫu thuật 5thay động mạch chủ lên là 26%, tỉ lệ tử vong của bóc tách động mạch chủ lên điều trị nội khoa là 58%. 41.6% các trường hợp bóc tách động mạch chủ lên do vờ, 13.9% tủ vong do thiếu máu ruột. Tỉ lệ tử vong của bó tách động mạch chủ xuống là 10.7%


PHÂN LOẠI CƠ CHẾ CHẤN THƯƠNG
Bóc tách động mạch chủcấp khi chẩn đoán được xác định trong vòng 2 tuần từ khi xuất hiện triệu chứng. Những trường họp chẩn đoán sau 2 tuần từ khi xuất hiện triệu chứng được xếp vào bóc tách động mạch chủ mạn tính.
Về giải phẫu có 2 bảng phân loại thường được xử dụng là phân loại của DeBakey và phân loại của Stanford.
Phân loại của DeBakey đưa ra từ năm 1965 tới nay vẫn được áp dụng một cách rộng rãi.
Type I: Bóc tách xuất phát từ động mạch chủ lên và lan rộng ra toàn bộ động mạch chủ ngực và bụng.